Śpiewnik/Małgorzatka
| Opis | Muzyka | Tekst |
Opis
edytujPiosenka ludowo-wojskowa. Wywodzi się ze środowiska żaków krakowskich[1] z XVI wieku[2].
W Pieśniach ludu Glogera umieszczona jest w grupie pieśni bożonarodzeniowych, śpiewanych podczas wystawiania szopki[3].
Tekst piosenki podlegał licznym zmianom: Małgorzatka tańcowała m. in. z chłopakami, z hussarzami, z ułanami, z żołnierzami, ze strzelcami... W powieści Rok 1794 Władysława Reymonta jeden z bohaterów przerabia słowa piosenki, nadając im wydźwięk polityczny: „Za górami, za lasami / tańcowała Katarynka z Orłowami”[4]
Muzyka
edytujAutor nieznany (melodia ludowa)
Źródło: Oskar Kolberg, Lud : jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce, t. Serya 4, Kujawy. Część 2, Warszawa 1867, s. 61.
Tekst
edytujAutor nieznany (piosenka ludowa)
1. Za górami,
za lasami,
Tańcowała Małgorzatka
z chłopakami.
2. Przyszedł ojciec,
przyszła matka:
— Pójdź do domu, pójdź do domu,
Małgorzatka! —
3. Oj nie pójdę,
daję słowo,
Mam czépeczek, mam czépeczek,
suknię nową.
4. Mam sukienkę
z falbanami,
I czépeczek, i czépeczek
ze wstążkami.
5. Małgorzatka
tańcowała,
Póki się nie, póki się nie
podstarzała.
6. Nie ma już pięknej
kochanki;
Baba nosi, baba nosi
obwarzanki.
7. Ojciec, matka
leżą w grobie,
Małgorzatka, Małgorzatka
ślocha sobie.
8. Pocznie w zimno
w palce dmuchać:
Oj trza było, oj trza było
matki słuchać.
Źródło: Oskar Kolberg, Mazowsze : obraz etnograficzny, t. 1, Mazowsze polne. Część 1, Kraków: Zapomoga Kasy im. J. Mianowskiego, 1885, s. 86.
Przypisy
edytuj- ↑ Zbigniew Adrjański, Złota księga pieśni polskich : pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa: Bellona, 2011, s. 36.
- ↑ Leon Łochowski, Wiesław Korniewski, ...Pieśń ujdzie cało..., Warszawa: Oddział Kultury Departamentu Wychowania Wojska Polskiego, Centralny Ośrodek Metodyczny Domu Wojska Polskiego, 1992, s. 177–178.
- ↑ Zygmunt Gloger, Zygmunt Noskowski, Pieśni ludu, Kraków: W. L. Anczyc, 1892, s. 57.
- ↑ Władysław Reymont, Rok 1784. T. 2, Nil desperandum, Kraków: Gebethner i Wolff, 1916.
Zobacz też
edytuj- Za górami, za lasami w serwisie Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki
- Małgorzatka (wiersz Juliana Tuwima inspirowany piosenką) w serwisie Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki
- Za górami, za lasami w serwisie Antologia Pieśni Polskich Instytutu im. Oskara Kolberga
- A na boru jagody są – wariant piosenki w serwisie Antologia Pieśni Polskich Instytutu im. Oskara Kolberga