Świadome śnienie/Wstęp

Uwaga

Próbując niektórych technik z tej książki, możesz doznać pewnych doświadczeń, które mogą Cię przestraszyć, jak odczucie spadania czy paraliż senny. Mimo że autorzy zapewniają o ich nieszkodliwości, jeśli nie chcesz ich doświadczyć, unikaj technik, które mogą je wywoływać.

Niektóre z leków mogą mieć skutki uboczne. Zanim zaczniesz je stosować, powinieneś skontaktować się z lekarzem.

Dodatkowo efekt placebo ma największy wpływ na sny. Jeżeli uwierzysz, że bohaterowie snów zachowują się głupio i nieżyciowo, najprawdopodobniej tak właśnie będzie. Jeśli uwierzysz, że mogą być kreatywni, wyjątkowi i zaskakujący, tak się pewnie stanie. Efekt placebo ma wpływ na dużą część świadomych snów. Pamiętaj, że im prostsze będzie Ci się wydawało świadome śnienie, tym prostsze będzie w rzeczywistości.

Wiele technik i "faktów" zaprezentowanych na tych stronach nie są poparte badaniami. To nie znaczy, że te techniki nie działają, tylko że mogą być placebo, lub być nieefektywne przez długi czas.

O śnieniu

Fazy snu

Każdej nocy spędzamy od około półtorej, do dwóch godzin we śnie. Śnimy co około 90 minut snu. Czas, który spędzamy we śnie wydłuża się w nocy z 10 do około 45 minut. Ale co się dzieje, gdy śpimy?

Wyróżniamy pięć faz snu: cztery fazy NREM (Non-REM), zwane także SWS (Slow-Wave Sleep) i jedną fazę REM (Rapid Eye Movement). Najbardziej "barwne" sny, które zapamiętujemy najlepiej występują podczas fazy REM (chociaż w innych fazach także śnimy). Sen przechodzi przez wszystkie fazy w cyklu około 90 minutowym.

(NREM 1) Pierwsza faza jest przejściem pomiędzy jawą a snem. Występują w niej hipnagogi. Zazwyczaj po kilku minutach przechodzi w fazę drugą.
(NREM 2) Podczas fazy drugiej ciało stopniowo wchodzi w paraliż, a fale mózgowe wydłużają się.
(NREM 3) Faza trzecia występuje zazwyczaj w 30 do 45 minut od zaśnięcia. Mózg generuje długie, wolne fale delta.
(NREM 4) Faza czwarta jest często nazywana "głębokim snem" lub "snem delta". Serce bije wolno, a mózg wykazuje małą aktywność. W tej fazie może wystąpić lunatykowanie. Po zakończeniu się tej fazy przechodzimy ponownie przez fazę trzecią i drugą by w końcu przejść do fazy REM
(REM) Podczas fazy REM, pewne części mózgu są prawie tak aktywne jak w dzień. Występują szybkie ruchy gałek ocznych. Ciało jest sparaliżowane, aby zapobiec odgrywaniu snu na jawie.

Po fazie REM zdarza się czasami, że budzisz się na krótko, jednak rano tego nie pamiętasz. Jeżeli się nie obudzisz, przechodzisz do fazy drugiej.

Nigdy nie mam snów.

Masz, tylko ich nie pamiętasz. W następnym rozdziale dowiesz się jak poprawić swoją pamięć snów.

Dlaczego śnimy? Co oznaczają sny?

Wiele hipotez odnoszących się do tych pytań jest opisanych w angielskiej wersji artykułu o interpretacji snów.

O świadomych snach

Świadomy sen to taki sen, w trakcie którego wiesz, że śnisz. Jeśli będziesz miał świadomy sen, będziesz w stanie wpływać na swój sen — cokolwiek od posiadania umiejętności latania, czy sprawiania by przedmiot, lub pokój, pojawił się za drzwiami lub w kieszeni, aż do możliwości przemiany w zwierzęta i tworzenia całego świata! To jakby być reżyserem własnego filmu.

Z Harrego Pottera i Insygnia Śmierci. Tak mógłby wyglądać świadomy sen:

"Po raz pierwszy pomyślał, że jednak wolałby mieć coś na sobie. Zaledwie ta myśl uformowała się w jego głowie, tuż obok niego pojawiła się szata."

Istnienie świadomych snów zostało potwierdzone naukowo. Stefan LaBerge z Instytutu Świadomości użył specjalnej maszyny do śledzenia ruchów oczu w trakcie snu (są one połączone z ruchami oczu wewnątrz snu). Poprosił osoby, które śniły świadome sny o szybkie poruszanie oczami w lewo i prawo, gdy już staną się "świadomi" w swoich snach i te ruchy były rejestrowane przez maszynę. Dla dalszych informacji i innych eksperymentów przeczytaj Exploring the World of Lucid Dreaming. Jest wiele powodów, dla których mógłbyś chcieć śnić świadomie:

Po prostu dla zabawy. Zwykłe latanie w świadomym śnie jest ekscytujące. Świadome sny są przede wszystkim dużo bardziej intensywne i wyraźne niż większość tych nieświadomych. Możesz użyć świadomego snu, by się zrelaksować po długim dniu
Przemienianie się w zwierzęta lub używanie mocy superbohaterów jest wyjątkowym przeżyciem, które trudno osiągnąć inną drogą.
Jeśli jesteś szczególnie zainteresowany snami — duchowo czy psychologicznie — próby świadomego śnienia mogą pomóc Ci w badaniach.
Jeśli piszesz fikcję, lub nawet tworzysz świat dla gry komputerowej, świadome śnienie może pomóc Ci wyobrazić sobie go. Możesz spytać bohaterów, co o czymś sądzą, lub co ich zdaniem się wydarzy.
Niektórzy ludzie komponują muzykę w trakcie świadomych snów.
Świadome sny mogą być na tyle realistyczne, by przeprowadzić próbę przemowy, lub występu muzycznego.
Możesz przeżyć na nowo wcześniejsze sny lub inne zdarzenia.
Mogą Ci pomóc w interpretacji snów i komunikowaniem się z podświadomością.

Nie mogę kontrolować snów!

W rzeczywistości jest to dość rzadki problem (chociaż występuje czasem w koszmarach). Najczęściej po prostu twój mózg traktuje cię, jakby sny były poza twoją kontrolą. Jeśli będziesz świadomy podczas snów, kiedy masz ciało, prawie zawsze będziesz mógł je kontrolować. Oczywiście możesz mieć problemy ze zrobieniem jakiejś czynności. Nie martw się jednak - większość ludzi nie ma problemów ze skakaniem bardzo wysoko, lub wręcz lataniem w świadomych snach.

Z drugiej strony część twojego mózgu jest mniej aktywna kiedy śpisz, co może powodować nielogiczność niektórych podejmowanych podczas LD decyzji. Na przykład możesz zadecydować o kontynuowaniu snu, czego po obudzeniu nie będziesz pamiętać, co sprawi, że zaczniesz żałować, że przerwałeś sen. Inny przykład: śniło ci się, że siedzisz obok Matki Teresy z Kalkuty. Po jakimś czasie stwierdziłeś "Czy ona nie jest martwa?", co wcale nie sprawia uświadomienia sobie, że się śni, tylko próby wynalezienia jakiegoś tłumaczenia.

Czy świadome śnienie nie należy do parapsychologii?

Cóż, opinie na ten temat są odmienne. Jedni uważają, że nie ma właściwie dowodów na istnienie snów świadomych, a przeprowadzone eksperymenty nie są do końca wiarygodne. Inni uważają, że jest to zwykły sen, coś z pogranicza pół-hipnozy.

Jak długo zajmuje uczenie się świadomego śnienia?

To zależy od osoby i okoliczności. Niektórzy ludzie mają świadomy sen kilka nocy po lekturze na ich temat (bez żadnego specjalnego wysiłku), podczas gdy innym może to zająć miesiące! Jeśli nie czujesz się wystarczająco śpiący lub jesteś za bardzo zestresowany po pracy by próbować technik, wtedy może zająć to dużo czasu, zwłaszcza jeśli uważasz, że właśnie tyle zajmie.

Myślę, że potrafię to "tak po prostu". Czy to się zdarza?

Dość rzadko zdarza się, żeby ktoś miał wrodzone sny świadome regularnie, chociaż większość ludzi miała świadomy sen w którymś momencie swojego życia. Jeśli chcesz zwiększyć częstotliwość swoich świadomych snów kontynuuj czytanie, a jeśli nie - przejdź do sekcji Wykorzystanie .

Miałem sen. Czy byłem świadomy?

W zasadzie świadomy sen jest definiowany jako sen, w którym w pewnym momencie wiedziałeś, że śniłeś, bez względu na wszystko inne. Nawet jeśli byłeś świadomy nawet przez sekundę, to był to - teoretycznie - świadomy sen.

Jakkolwiek, to może być mylące. Czasami śnisz o tym, że zasypiasz i śnisz świadomy sen! Często jest to znak, iż niedługo będziesz mieć właściwy świadomy sen, bo dużo o tym myślisz.

Użyj tej tabelki:

Objawy bycia świadomym	Objawy bycia nieświadomym
Zrobienie testu rzeczywistości, który dał pozytywny rezultat Próbowanie ustabilizowania snu (patrz sekcja Wykorzystanie) Próbowanie latania, przechodzenia przez lustra itp., tuż po uświadomieniu sobie, że się śni Budzenie się, tuż po uświadomieniu sobie, że się śni Uwagi do postaci ze snu, że się śni	Śnienie, że się śni Słabe wspomnienia snu, gdy już było się świadomym Nie rozpoznawanie nielogicznych części snu jako sen Próbowanie latania, przechodzenia przez lustra itp. bez sukcesu Traktowanie postaci ze snu jak prawdziwych ludzi*

* Jakkolwiek niektórzy ludzie mają świadome sny i specjalnie traktują senne postacie tak, jakby były prawdziwe. Prawdę mówiąc, prowadzenie z postaciami ze snu konwersacji na tematy takie jak fizyka czy filozofia może być intrygujące - przypuszczalnie odkryjesz, że wiedzą więcej od ciebie!

Zagrożenia związane ze świadomym śnieniem

Nie ma obecnie dowodów na to, aby świadome śnienie było niezdrowe lub szkodziło nam w jakikolwiek sposób. Mogą wystąpić jednak pewne efekty uboczne świadomego śnienia. Niech nie zrazi Cię to, do tego wspaniałego narzędzia, którym jest świadomy sen. Pamiętaj tylko, że we śnie komunikujesz się z własną podświadomością i lekkomyślność nie jest zalecana.

Uzależnienie

Świadome śnienie może być używane do różnych celów. Niektórzy chcą je wypróbować po prostu dla zabawy, jako "bezpieczny narkotyk", lub osobistą rzeczywistość wirtualną. Dobra zabawa jest głównym celem świadomego śnienia. Powinieneś jednak być ostrożny, aby nie uzależnić się do tego stopnia, że będziesz uciekał przed życiem na jawie. Jeżeli zauważysz, że śpisz dłużej, niż rzeczywiście potrzebujesz, lub myślisz bardziej o świadomych snach, niż o swoim realnym życiu, to może powinieneś spojrzeć na swoje życie: jeżeli realizujesz cele, które sobie postawiłeś, nie ma powodu do alarmu. Jeżeli widzisz, że twoje życie wymaga pracy, mógłbyś dać sobie spokój... albo możesz użyć świadomego śnienia, aby zbadać to, co w Twoim życiu musi zostać zrobione.

Alienacja

Wielu ludzi nigdy nie słyszało o świadomym śnieniu, niewielu go doświadczyło. Niektórzy mają także zamknięty umysł, są niepodatni na nowe idee. Nie zdziw się, gdy ktoś nazwie fenomen świadomego śnienia "dziwnym" bądź "szalonym" (choć wcale taki nie jest). Nie próbuj kogokolwiek przekonywać, ponieważ to nie jest twoim zadaniem.

Czasami ludzie, którzy mają spontaniczne świadome sny, szczególnie dzieci, mogą zdziwić się, że nie wszyscy je miewają. Mogą nawet zacząć myśleć, że są jedynymi ludźmi na świecie, którzy tego doświadczyli. Jeżeli się tym martwią, najlepszym wsparciem dla nich będzie poinformowanie ich, że nie są sami.

Rozkojarzenie

Świadome śnienie może zatrzeć granice pomiędzy snem a jawą, świadomością i podświadomością, rzeczywistością i fikcją. To może prowadzić do rozkojarzenia. Najczęściej występującym rodzajem rozkojarzenia jest mylenie wspomnień ze snu i jawy. Każdy, kto pamięta chociaż jeden sen, będzie musiał rano oddzielić wspomnienia ze snu od rzeczywistości. To może być problem dla tych, którzy nie mieli wcześniej wspomnień i teraz, poprzez świadome sny mają ich za dużo. Nagle muszą posortować te wszystkie nadmiarowe, nielogiczne wspomnienia. To nie jest poważny problem, ale może być wielką niedogodnością. Na przykład zgubiłeś jakiś przedmiot i "znalazłeś" go we śnie. Jeśli nie możesz odróżnić snu od rzeczywistości, będziesz myśleć, że wiesz, gdzie on jest, być może nawet umieściłeś go gdzieś, gdzie na pewno byś go znalazł, lecz gdy się obudzisz - nie będzie go tam.

Jednakże jeśli występują poniższe objawy, może rozwijać się poważniejszy problem. Świadome śnienie samo w sobie nie powinno ich powodować w stanie jawy:

Umiejętność ignorowania ekstremalnego bólu, albo tego, co normalnie by go powodowało
Zaabsorbowanie grami komputerowymi, telewizją, filmami
Pamiętanie przeszłości tak mocno, jakby się ją przeżywało drugi raz
Znajdowanie dowodów, że robiło się rzecz, której robienia się nie pamięta
Nie pamiętanie ważnych wydarzeń z życia
Bycie w znajomym miejscu i nie rozpoznawanie go
Widzenie siebie z perspektywy trzeciej osoby
Inne osoby i przedmioty nie wyglądają realnie
Patrzenie na świat jak przez dym, mgłę
Nie rozpoznawanie przyjaciół lub członków rodziny
Nie rozpoznawanie własnych rzeczy
Bycie w miejscu, do którego nie pamięta się, że się podążało
Bycie ubranym w ubrania, których założenia się nie pamięta

Jeśli to się stało i nie ma żadnej innej przyczyny (np. leków, narkotyków), zrób sobie przerwę w świadomym śnieniu. W zasadzie zrób sobie przerwę od wszystkiego, co jest fikcją, przynajmniej dopóki symptomy nie ustaną. W dodatku możesz rozważyć unikanie eksperymentów ze świadomym śnieniem, jeżeli masz jakąś formę schizofrenii (chociaż bardzo mało schizofreników przyznaje, że nimi są).

PROSZĘ PAMIĘTAĆ: Następujące możliwości są kontrowersyjne i nie zostały potwierdzone.

Kontrowersje: Przypadkowe napotkanie istot “duchowych”

To zależy od twojego światopoglądu. Jeśli sny są tylko wytworem twojego mózgu i niczym więcej, nie musisz się obawiać o duchy czy cokolwiek podobnego. Jeśli chcesz być po bezpiecznej stronie, traktuj rzeczy w snach przyzwoicie i uprzejmie, a sobie nie zaszkodzisz.

Książka "The Art of Dreaming" Carlosa Castaneda zawiera dużo informacji na ten temat. (Patrz Materiały dodatkowe)

Kontrowersje: Stwarzanie złych nawyków

Podczas świadomego śnienia masz możliwość kontrolowania świata sennego w sposób niemożliwy na jawie. Możesz, na przykład, sprawić, aby przedmioty się pojawiały i znikały lub zmusić ludzi do postępowania według twojej woli. Niektórzy uważają, że może to prowadzić do podświadomego pragnienia tego rodzaju kontroli na jawie, gdzie jest to wysoce niestosowne. Ponadto, możesz ulec pokusie, aby zastosować rozwiązania świata sennego w problemach realnego życia zamiast faktycznie je rozwiązywać; na przykład chcąc, aby złe rzeczy zniknęły, uciekając lub niszcząc je przy pomocy super mocy. Jest to prawdopodobnie większy problem, jeśli nie jesteś stabilny mentalnie na początku swojego procesu śnienia.

Kontrowersje: Przemęczenie

Niektórzy wierzą, że doznawanie sztucznie wywołanych świadomych snów często może być bardzo męczące. Główną przyczyną tego zjawiska jest wpływ świadomych snów na czas trwania przerw między fazami REM.

Kontrowersje: Niezdolność do przestania

Kontrowersje: Niepożądane "fałszywe przebudzenie"

Jedną z zalet świadomego śnienia jest możliwość zmiany snu lub obudzenia się gdy rzeczy zaczynają wymykać się spod kontroli. Jednak czasami podczas próby wybudzenia się ze świadomego snu możesz "utknąć" w ciągu fałszywych przebudzeń.

"Fałszywym przebudzeniem" nazywamy sytuację, gdy masz wrażenie że się już obudziłeś, lecz w rzeczywistości nadal śnisz. Na przykład możesz się obudzić w swoim pokoju, jednak zaraz zaczynają dziać się nieoczekiwane rzeczy, np. ktoś przychodzi z wizytą, jakiś dziwny dźwięk skłania cię do wyjścia na zewnątrz albo przedmioty w twoim pokoju są porozrzucane. Może to spowodować, że zorientujesz się, iż ciągle śnisz, ale zaraz po tym "budzisz się" ponownie i cykl się powtarza, dopóki naprawdę się nie obudzisz lub zaczniesz śnić o czymś innym. Tak dzieje się głównie w przypadku koszmarów lub gdy twoje ciało jest bardzo zmęczone. Pomóc może wyrobienie nawyku robienia testów rzeczywistości od razu po obudzeniu, co pozwoli szybko sprawdzić czy obudziłeś się naprawdę i uzyskać świadomość.

"Fałszywe przebudzenia" powtarzające się kilkukrotnie jednej nocy mogą być męczące lub nawet wywołać strach. Strach może być powodowany nie tylko świadomością, że jesteś narażony na skutki nietypowych wydarzeń, ale też myśl że nigdy nie obudzisz się naprawdę i cykl "fałszywych przebudzeń" będzie trwał w nieskończoność. Ponadto, zależnie od treści snu, możesz bać się tego, co może Cię zastać, gdy obudzisz się naprawdę.

Dzieje się to jednak nieczęsto. Gdy osiągasz świadomość we śnie zazwyczaj łatwiej jest obudzić się lub utracić sen niż go kontynuować.

Podobne techniki

Potrafię dokonać eksterioryzacji (OOBE). Powinienem uczyć się jak śnić świadomie?

Prawdopodobnie nie. Jeśli często odwiedzasz "świat snów" po doświadczeniu opuszczenia ciała to praktycznie to samo co metoda zwana Wake-Initiation of Lucid Dreams (WILD). Wiedz, że wielu ludzi wierzy, że OOBE to faktycznie świadome sny. Niezależnie od tego czy są to prawdziwe zjawiska paranormalne, czy twórczość senna umysłu, nauka świadomego śnienia poszerzy różnorodność twoich doświadczeń.

Skoro to takie podobne, dlaczego uczyć się śnić świadomie, a nie eksterioryzacji?

Oto kilka powodów:

Świadome śnienie to coś co każdy może zrozumieć. W rzeczywistości większość ludzi miało świadomy sen. Nie ma zgodnej teorii o eksterioryzacji wśród ludzi interesujących się OOBE.
Będziesz spać, więc nie stracisz czasu w ciągu dnia.
Jeśli nie wierzysz w Parapsychologię, będziesz czuł się bardziej komfortowo czytając o świadomym śnieniu, niż o eksterioryzacji. Jeżeli będziesz musiał zatrzymywać się i myśleć "ale to przecież niemożliwe", istnieje duże zagrożenie, że twój sceptycyzm naruszy pogląd na temat świadomych snów i będzie ci trudniej je uzyskać.
Jeśli jesteś przygotowany na wydawanie pieniędzy to jest kilka gadżetów, które mogą ci pomóc w uzyskaniu świadomego snu. Zazwyczaj emitują światło lub sygnały dźwiękowe, gdy zostanie wykryta faza REM. Hipnotyzujące kasety często kładą nacisk bardziej na samodoskonalenie i nie można określić co zrobić z transem hipnotycznym.
Będziesz mógł użyć tej Wikiksiążki do nauki!