Esperanto/Lekcja 8

Zawartość lekcji (Enhavo de leciono)

W tej lekcji przedstawimy:

• słownictwo dotyczące zakupów
• rdzenie: pov- ⋆ pag- ⋆ dev- ⋆ kost- ⋆ pren- ⋆ decid-
• de / da

Słownictwo

• vendi – sprzedawać
• aĉeti – kupować
• Kiel mi povas helpi vin? – W czym mogę pomóc?
• Ĉu mi povas pagi per kreditkarto? – Czy mogę zapłacić kartą kredytową? -
• Kiom mi devas pagi? – Ile płacę?
• Kiom kostas tio? – Ile to kosztuje?
• Mi prenos tion. – Wezmę to.
• Mi ne povas decidi. – Nie mogę się zdecydować. –
• Mi ne povas decidi, kion mendi. – Nie mogę się zdecydować co zamówić.
• Poproszę... – Mi petas... –
• mem-servo – samoobsługa
• Pardon, bedaŭr, ni ne havas tion en tiu amplekso. – Przepraszam, niestety, nie mamy tego w tym rozmiarze.
• Ĉu tio estas ĉio? – Czy to wszystko?
• Ĉu mi povas noti vian mendon? – Czy mogę przyjąć Państwa zamówienie?

• 
  manĝo – jedzenie
• 
  pano – chleb
• 
  butero – masło
• 
  fromaĝo – ser
• 
  faruno – mąka
• 
  pipro – pieprz (przyprawa)
• 
  salo – sól
• 
  sukero – cukier

Napoje

• 
  mineralakvo - woda mineralna
• 
  lakto - mleko
• 
  pomosuko - sok jabłkowy
• 
  oranĝosuko - sok pomarańczowy
• 
  teo - herbata
• 
  kafo - kawa
• 
  kolao - kola
• 
  vino - wino
• 
  biero - piwo

Owoce

• 
  pomo - jabłko
• 
  oranĝo - pomarańcza
• 
  piro - gruszka
• 
  frago - poziomka / truskawka
• 
  pruno - śliwka
• 
  vinbero - winogrono
• 
  ĉerizo - czereśnia / wiśnia
• 
  banano - banan
• 
  citrono - cytryna
• 
  ananaso - ananas
• 
  persiko - brzoskwinia
• 
  grapfrukto - grejpfrut
• 
  akvomelono - arbuz
• 
  rubuso - jeżyna
• 
  frambo - malina

Warzywa

• 
  karoto - marchew
• 
  terpomo - ziemniak
• 
  cepo - cebula
• 
  tomato - pomidor
• 
  ajlo - czosnek
• 
  kukumo - ogórek
• 
  kukurbo - dynia
• 
  rafano - rzodkiew
• 
  zeo - kukurydza
• 
  fazeolo - fasola
• 
  pizo - groch
• 
  asparago - szparag
• 
  laktuko - sałata

Mięso (Viando)

• 
  kokaĵo - kurczak
• 
  anasaĵo - kaczka
• 
  kolbaso - kiełbasa
• 
  ŝinko - szynka
• 
  fritita dorsa lardo - bekon
• 
  meleagraĵo - indyk
• 
  salamo - salami
• 
  bovidaĵo - cielęcina

Deser (Deserto)

• 
  kuko - ciasto
• 
  pomkuko - jabłecznik
• 
  fromaĝkuko - sernik
• 
  torto - tort
• 
  nukso - orzech
• 
  jugland - orzech włoski
• 
  glaciaĵo - lód
• 
  bombono - cukierek

Ubrania

• 
  bluzo - bluza, bluzka
• 
  ŝuo - but
• 
  t-ĉemizo, to-ĉemizo - t-shirt
• 
  pantalono - spodnie
• 
  jupo - spódnica
• 
  mantelo - płaszcz
• 
  zono - pas
• 
  kravato - krawat
• 
  ĉemizo - koszula
• 
  minijupo - minispódniczka
• 
  piĵamo - piżama
• 
  ĝinzo - dżinsy
• 
  ĉapelo - kapelusz
• 
  ŝtrumpeto - skarpeta
• 
  robo - suknia
• 
  ĉapo - czapka
• 
  svetro - sweter
• 
  jako - kurtka

Cechy zakupów

• multekosta – drogi
• malmultekosta – tani

Czasem stosowane są neologizmy:

• ĉipa – tani
• malĉipa – drogi

• freŝa – świeży
• Mi havas pli freŝan panon, ol vi. – Mam świeższy chleb niż ty.
• Ne, vi eraras, sinjoro: via pano estas malpli freŝa, ol mia. – Nie, myli się pan, pański chleb jest mniej świeży niż mój.
• abomena – wstrętny
• malstrikta – workowaty
• strikta – obcisły, opięty
• larĝa – szeroki
• krado – krata
• bela – śliczny
• eleganta – elegancki
• moda – modny
• lanuga – puszysty
• okulfrapanta – jaskrawy (dosłownie okulo - oko + frapi - uderzać, pukać, szturchać)
• eksterordinara – niesamowity
• punta – koronkowy
• kun longa maniko – z długim rękawem
• malstrikta – luźny
• konvena – pasujący
• malnovmoda, eksmoda – staromodny
• ebena – gładki

Przykładowe zdania

• Kie estas la libro kaj la krajono? - Gdzie jest książka i ołówek?

Gramatyka (Gramatiko)

Sufiks:

• -aĵ-

oznacza rzecz posiadającą jakąś cechę lub powiązaną z jakąś czynnością:

• nova - nowy
• novaĵo - nowość
• araneo - pająk
• araneaĵo - pajęczyna
• trinki - pić
• trinkaĵo - napój

Może też występować samodzielnie jako:

• aĵo - rzecz, przedmiot