Esperanto/Słowotwórstwo

Ponieważ esperanto jest językiem sztucznym to wszystkie słowa zostały stworzone od podstaw. Jednak ilość słów, które trzeba by utworzyć jest tak ogromna, że istnieją reguły mówiące jak nowe słowa tworzyć od już istniejących.

Wyrazy podstawowe

edytuj

Jest to zbiór wyrazów, które w żaden sposób nie zostały utworzone z innych wyrazów i nie są zdefiniowane przez inne wyrazy podstawowe. Dlatego koniecznie jest przetłumaczenie tych wyrazów na inny język. Zbiór tych wyrazów prezentujemy poniżej:

Czasowniki

edytuj
  • devi - musieć, mieć obowiązek/powinność
  • esti - być
  • fari - robić/czynić
  • havi - mieć
  • povi - móc (mieć możliwość/umiejętność)
  • vivi - żyć
  • voli - chcieć
  • (to jeszcze nie wszystkie czasowniki)

Rzeczowniki

edytuj
  • objekto - rzecz, obiekt, przedmiot
  • tempo - czas
  • spaco - przestrzeń

Zaimki

edytuj
  • mi
  • vi
  • itp. (wszystkie zaimki osobowe należą do słów bazowych)

Przyimki

edytuj
  • wszystkie przyimki należą do słów podstawowych

przyk.(z+za=zza) obok,około itd.

Liczebniki

edytuj
  • wszystkie liczebniki główne należą do słów podstawowych

Korelatywy

edytuj
  • wszystkie korelatywy należą do słów podstawowych


Przysłówki

edytuj
  • almenaŭ - przynajmniej
  • ankaŭ - także
  • ankoraŭ - jeszcze
  • apenaŭ - zaledwie
  • baldaŭ - wkrótce
  • hieraŭ - wczoraj
  • hodiaŭ - dziś
  • morgaŭ - jutro
  • preskaŭ - prawie
  • ambaŭ - obaj
  • for - precz, won
  • - nawet
  • ja - przecież
  • ĵus - właśnie
  • plu - dalej, nadal
  • tre - bardzo
  • tro - zbyt
  • jen - oto
  • kvazaŭ - jakby
  • tuj - natychmiast
  • tamen - jednak

Przedrostki

edytuj
Zobacz głównie: Esperanto/Przedrostki.

Przyrostki

edytuj
Zobacz głównie: Esperanto/Przyrostki.

Wyrazy pochodne

edytuj

Za pomocą wyrazów podstawowych tworzone są wyrazy pochodne. Wprawdzie każdy wyraz pochodny jest jakby nowym tematem do tworzenia na jego podstawie nowych słów używając przedrostków i przyrostków to mimo to jego znaczenie można opisać za pomocą słów już znajdujących się w języku esperanto. Przykładowo:

  • krei = fari ion, kio ankoraŭ ne ekzistas
  • tworzyć = robić coś, co jeszcze nie istnieje

Do definicji niektórych słów pochodnych używa się wcześniej zdefiniowanych innych słów pochodnych.