Francuski/Poziom podstawowy - Lekcja 1

Alfabet francuski

Alfabet francuski składa się z 26 podstawowych liter alfabetu łacińskiego.

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26
a	b	c	d	e	f	g	h	i	j	k	l	m	n	o	p	q	r	s	t	u	v	w	x	y	z

Francuski alfabet

Oprócz tych znaków, w alfabecie francuskim występują samogłoski akcentowane: à, è, ù, é. Również cyrkumfleks oraz diereza mogą być stosowane do każdej samogłoski: â, ê, î, ô, û, ä, ë, ï, ö, ü, ÿ. Występują także litery łączone (ligatury): æ i œ.

   * à - wymawiamy jak nasze "a", np. à la maison
   * â - jak "a", np. âge [aż]
   * c + spółgłoski - jak "k", np. nocturne [nokturn]
   * c + nic (koniec wyrazu) jak "k", np. toc-toc
   * c + o,a,u - jak "k", np. carte [kart]
   * c + e,i - jak "s", np. ciel [sjel]
   * ç - zawsze jak "s", np. ça [sa]
   * e + nic (koniec wyrazu) nigdy nie czytamy, np. flotte [flot]
   * e (w środku wyrazu) jak "e" (Mercure), czasem jak "y" np. regrouper [rygrupe]
   * é czytamy zawsze (nawet na końcu wyrazu), np. orienté [oriąte]
   * è czytamy zawsze (występuje generalnie w środku wyrazu), np. photosphère [fotosfer]
   * ê jak "e", np. gêner [żene]
   * ë jak "e", np. Noël [Noel]
   * g:
         o g + o,a,u - jak "g", np. Ganymède [Ganimed]
         o g + spółgłoska - jak "g" grand [grą]
         o g + e,i - jak "ż", np. géant [żeą]
   * h w języku francuskim jest niewymawiane, np. hiver [iwer]
   * î - jak "i", np. Nîmes [Nim]
   * ï - zawsze jak "i", nawet gdy występuje w grupie kilkuliterowej; porównaj: maïs [mais] , ale mais [me] .
   * j jak "ż", np. Jupiter [żüpiter]
   * ô jak "o", np. tôt [to]
   * œ głoska powstała jakby z połączenia "e" i "y", usta jak do "e" i mówimy "y" lub na odwrót, np. œuvre (dzieło)
   * u nie ma w języku polskim - a wymawia się go tak: usta jak do "u" i jednocześnie wymawiać "i" (taki sam dźwięk jak niemieckie "u umlałt"), np. Lune [lün] (Księżyc). Dźwięk ten będę oznaczać w "transkrypcji" jako [ü]
   * ù - poprzedzone zawsze o - czytamy "u", np. où [u] (porównaj: ou [u] - taka sama wymowa, inna pisownia i znaczenie)
   * û - poprzedzone zawsze o - czytamy "u", np. voûte [wut]
   * s pomiędzy samogłoskami czytamy jak "z", np. déclinaison [deklinezą]

Nie czytamy spółgłosek na końcu wyrazów oprócz:

   * c - wymawiamy jak "k",
   * f, np. sauf [sof] (poza, oprócz, za wyjątkiem)
   * l, np. sol [sol] (ziemia, gleba, grunt)
   * r, np. sur (na), la mer [lamer] (morze);

W bezokolicznikach czasowników I grupy (większość czasowników - zakończone na -er) nie wymawiamy "r", np. observer [obserwe].

W przymiotnikach zakończonych na -r (rodzaju męskiego) - nie wymawiamy "r", np. premier [prymje], dernier [dernie]

[edytuj] Grupy kilkuliterowe

   * ai - jak "e", np. solaire [soler]
   * ais - na końcu wyrazu jak "e", np. mais [me]
   * ait - na końcu wyrazu jak "e", np. il observait [ilobsrwe]
   * aî - także jak "e", np. chaîne [szen]
   * ay - jak "ej", np. ayant [eją]

samogłoska + n lub m:

   * on + spółgłoska lub na końcu wyrazu - jak "ą", np. déclinaison [deklinezą]
   * om + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. ombre [ąbr]
   * an + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. an [ą]
   * am + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. ambiance [ąbiąs]
   * en + spółgłoska lub j.w.- jak "ę", np. jovien [żowję] albo też "ą", np en France [ąFrąs]
   * em + spółgłoska lub j.w.- jak "ą", np. rempart [rąpar]
   * in + spółgłoska lub j.w.- jak "ę", np. merlin [merlę]
   * im + spółgłoska lub j.w.- jak "ę", np. limbe [lęb]

te same układy + samogłoska lub h - czytamy normalnie (tracą nosowość), np. panorama [panorama]

te same układy tylko, że m lub n jest podwójne a ponim występuje samogłoska - też tracą nosowość, porównaj:

   * an [ą] - année [ane]
   * gn jak "ń", np. montagne [mątań]
   * ph jak "f", np. phase [faz]
   * ent - na końcu wyrazu:
         o jeśli jest to forma osobowa czasownika (3os lm), to nigdy nie wymawiamy, np. ils observent [ilzobserw]
         o jeśli jest to inna część zdania niż czasownik czytamy jak "ą", np. grossissement [grosismą]
   * um - na końcu wyrazu jak "om" (są to słowa pochodzenia łacińskiego), np. planétarium [planetarjom]

Końcowe spółgłoski

Warto zwrócić uwagę, że w większości przypadków spógłoski d, s, t i x na końcach wyrazów nie są wymawiane.