IRC/Netykieta i społeczności

IRC jest dobrym miejscem na wyjście z "samotności" i znalezienie sobie grupy stałych przyjaciół. Wokół wielu popularnych kanałów, na które wchodzi często wiele osób wytwarza się zwykle rodzaj społeczności, która zazwyczaj tworzą swoją własną subkulturę i specyficzne obyczaje. Subkultura ta obejmuje zwykle obowiązek przestrzegania często niepisanych zasad netykiety, używania określonych klientów IRC z odpowiednimi skryptami, określonego sposobu zachowania i pisania. Przechodząc od kanału do kanału i z jednej sieci do drugiej, można się szybko zorientować, że tworzone przez nie subkultury różnią się znacząco między sobą, mają one jednak także wiele wspólnych cech.

Wiele dużych kanałów organizuje regularne spotkania na żywo, które dodatkowo integrują związane z nimi społeczności. Organizowane są nawet imprezy w rodzaju "wybór miss kanału", "wybór miss IRC-a", "mikołajki IRCowe" itp. Uczestnictwo w społecznościach IRCowych wymaga jednak w gruncie rzeczy takich samych zdolności towarzyskich jak w normalnym życiu.

W subkulturach ircowych powstaje często rodzaj hierarchii jej uczestników. Miejsce w hierarchii zależy od zaangażowania w organizowanie i nadzór nad kanałem, inteligencji emocjonalnej oraz kwalifikacji technicznych. Stosowanie klienta IRC, który jest trudny w obsłudze, umiejętność stawiania dobrze skonfigurowanych botów, dostęp do szybkich komputerów ze stałym IP i stabilnym systemem operacyjnym podnoszą zwykle w oczach innych status danego ircownika.

Netykieta

Netykieta obowiązująca na większości kanałów IRC jest zbliżona do ogólnej netykiety internetowej. Mogą w nią jednak być też czasami włączone pewne dodatkowe zasady, których łamanie może się wiązać ze zbanowaniem i wykluczeniem z danej społeczności. Zwykle zanim zacznie się uczestniczyć aktywnie w społeczności danego kanału warto się zapoznać z jego stroną WWW, na której zwykle można znaleźć ogólny FAQ (zbiór często zadawanych pytań i odpowiedzi na nie) kanału, informację o bardziej znanych użytkownikach itp. Oczywiście nie wszystkie kanały posiadają swoje strony WWW, jednak spora część dużych ma. Informacja o stronie często jest podawana na topicu lub w formie komunikatu wysyłanego przez specjalnego bota.

Ogólnie w większości sieci i na większości kanałów obowiązują następujące zasady:

• Należy się ogólnie zachowywać kulturalnie - tzn. nie pisać tekstów obscenicznych, nie bluźnić, nie wywoływać niepotrzebnych kłótni, nie molestować innych użytkowników przez query lub dcc chat, jeśli sobie tego nie życzą.
• Nie wolno zazwyczaj wysyłać na kanał tzw. floodu - czyli serii komunikatów wysyłanych automatycznie jedna po drugiej - do floodowania zalicza się też często uporczywe zadawanie ciągle jednego pytania - jeśli nikt na to pytanie nie chce odpowiedzieć, to znaczy zapewne, że nikt na nie zna odpowiedzi.
• Nie wolno też zazwyczaj wysyłać przez DCC plików do innych użytkowników, bez wcześniejszego uzgodnienia tego z nimi.
• Nie wolno stosować skryptów, które zachowują się uciążliwie dla innych użytkowników - np. mają rozbudowany system away, wysyłający co jakiś czas na kanał automatyczny, rozbudowany komunikat.
• Należy się dostosować do panującej na kanale normy kodowania polskich liter lub pisać bez nich i nie narzekać, że się ich nie widzi w komunikatach innych.
• Nie wolno pisać samymi WIELKIMI LITERAMI, gdyż jest to odpowiednik krzyku w normalnej rozmowie.
• Nie należy wykradać innym ich nicka i się potem pod nich podszywać.
• W wielu sieciach nie wolno stawiać bota lub zostawiać zalogowanego klienta 24 godziny na dobę, bez wcześniejszego uzgodnienia tego z administratorem serwera; na wielu kanałach boty i "wieczne" sesje, które nie wiadomo po co są pozostawione na nim, są banowane.

Emotikony, zabawowe skrypty, ASCII-arty itp

Emotikony

Ważną częścią subkultury IRCowej jest stosowanie różnych form pisanej ekspresji emocji wychodzącej poza typowy tekst. Na IRC-u masowo są stosowane emotikony, czyli złożone ze znaków ASCII wyrazy nastroju, w postaci uproszczonego obrazu "buźki" z odpowiednią "miną":

• :-) uśmiech,
• ;-) uśmiech z przymrużeniem oka,
• !-) uśmiech z szelmowskim przymrużeniem oka,
• :-> uśmiech słodki lub złośliwość,
• :-( smutek, zmartwienie,
• ;-( płacz,
• :-p pokazanie języka,
• :-P jw.,
• ;-p jw.,
• :-* pocałunek
• :-o zdziwienie,
• :-O jw.,
• :-D śmiech,
• :-/ grymas niezdecydowania/zniesmaczenia,
• :-| obojętność, niezdecydowanie.

Ekspresja w tworzeniu emotikon jest nieograniczona, a interpretacja bardzo często zależy od osób, które ich używają, najczęściej spotyka się 2 lub 3 literowe, choć zdarzają się też dłuższe (np. [:)-<-<] leżący w łóżku, @>--->---- róża)

Krótkie komunikaty słowne i jednolinijkowe ASCII-arty, specyficzne dla IRC

Emotikony znane są z maili i grup newsowych, natomiast typowe tylko dla IRC-a są zabawowe, gotowe teksty, wyrażające krótko pozytywne lub negatywne emocje, stosowane czasami z elementami ozdobnymi w postaci np. kilku gwiazdek lub bardziej złożonych jednolinijkowych ASCII-artów, czyli rysunków robionych za pomocą zwykłych liter. Istnieje wiele skryptów do popularnych klientów IRC (zwłaszcza ircII i mIRC-a), które zawierają obszerne biblioteki tego typu tekstów i jednolinijkowych ASCII-artów, które można wysłać na kanał przy pomocy prostej komendy lub z użyciem menu. Typowe przykłady to np. często spotykany tekst:

kazio slaps juzio around a bit with a large trout

- gdzie w miejsce "kazio" i "juzio" należy podłożyć nicki wysyłającego i przyjmującego. Typowy przykład jednolinijkowego ASCII-artu:

-<--<---@

co oznacza wręczenie róży.

Tego rodzaju komunikaty są zwykle akceptowane na większości kanałów, pod warunkiem, że ich autor ich nie nadużywa.

duże ASCII i ANSI-arty

Są to duże, wielolinijkowe grafiki tworzone przy pomocy zwykłych znaków ASCII lub z użyciem kodów koloru ANSI. Tego typu twórczość znana jest także z innych miejsc niż IRC (np z sygnaturek mailowych). Na IRC-u wysyła się je zazwyczaj z pomocą specjalnych skryptów zawierających ich biblioteki lub dających możliwość wysyłania własnych, wcześniej przygotowanych. Na większości kanałów są one generalnie zakazane i uważa się je za formę floodowa (zalewania śmieciem). W wyjątkowych okazjach (np: uczczenia czyjegoś ślubu albo urodzin) są jednak czasami wyjątkowo akceptowalne. Istnieją też specjalne kanały (np: #ASCII.Art na IRCnecie), gdzie spotykają się ludzie, którzy lubią sobie popuszczać tego rodzaju grafiki. Można się również pobawić ASCII-artami na prywatnych, nowoutworzonych kanałach z grupą przyjaciół lub wymieniać nimi prywatnie przez query lub DCC CHAT.

Z ASCII-artami w IRC-u jest też ten problem, że mogą się one "rozjeżdżać" osobom użytkującym klienty pracujące w trybie graficznym i używające proporcjonalnych czcionek.

IRC i hakerzy

IRC wydaje się być naturalnym środowiskiem dla hakerów, rozumianych tutaj jako osoby lubiące bawić się tworzeniem i usprawnianiem kodu programów, a nie włamywaczy. Wielu administratorów serwerów IRC dużych sieci, a także twórców ich oprogramowania, wywodzi się ze środowiska hakerskiego. Istnieje nawet pojęcie IRC-hakera, tzn. hakera specjalizującego się w oprogramowaniu do IRC.

IRC stanowi też wdzięczne poletko dla jeszcze nieopierzonych hakerów, którzy mogą "poćwiczyć" radzenie sobie z systemami zabezpieczeń programów bez narażania się na skutki prawne swoich "niedozwolonych" czynów. Nadzór nad kanałami, stawianie botów, pisanie własnych skryptów, walki o przejmowanie kanałów mają często charakter hakerskiej rywalizacji, w której wygrywa sprytniejszy i bardziej kompetentny programista.

Jeśli chcielibyśmy znaleźć "rasowego hakera" na kanałach dużych, popularnych sieci IRC może się to jednak okazać dość kłopotliwe. Najbardziej hałaśliwi i zauważalni użytkownicy kanałów, którzy często posiadają w ich społecznościach silną pozycję, są często "pseudo-hakerami", którzy opanowali do perfekcji parę sztuczek i uzależnili się od IRC, tak że poświęcają mu prawie cały swój czas. Poza IRC ich umiejętności okazują się często bardzo mierne. Poszukiwanie "prawdziwych hakerów" na kanałach w rodzaju #hacked, #hack, czy #hakers w dużych sieciach jest od razu skazane na porażkę. Spotkamy tam raczej liczną grupę dzieciaków i pół-amatorów, którzy chcieliby zostać hakerami, ale nie wiedzą jak tego dokonać lub brak im zdolności.

Hakerzy z "prawdziwego zdarzenia" często unikają rozgłosu. W dużych sieciach tworzą zamknięte, sekretne kanały, przenoszą się do mniejszych sieci, tworzą własne, lub rozmawiają z sobą za pomocą chatów wewnętrznych botnetów.