Język pruski dla początkujących/Lekcja6
Lakciōni 6
<40>
edytujTakim schematem można odmieniać część rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na -is, np. sunnis, kūginis, tītis, auktimmis (przełożony, szef).
- Przykład odmiany sunnis:
| aīnagirbausna (liczba pojedyncza) | tūlagirbausna (liczba mnoga) | |
|---|---|---|
| Nōminatiws (Mianownik) | sunnis | sunnei |
| Gēnitiws (Dopełniacz) | sunnes | sunnin |
| Dātiws (Celownik) | suņņu | sunnemans |
| Akkuzatiws (Biernik) | sunnin | sunnins |
Zauważ, że w tej odmianie akcentowana samogłoska nie jest ruchoma, np. sunnis, sunnes, suņņu, sunnin, sunnei, sunnin, sunnemans, sunnins.
- Odmiana słów, które mają przed zmienną końcówką głoski: b, p, w, f, m, i których miękkość oznacza się przez literę j:
| aīnagirbausna (liczba pojedyncza) | tūlagirbausna (liczba mnoga) | |
|---|---|---|
| Nōminatiws (Mianownik) | auktimmis | auktimmjai |
| Gēnitiws (Dopełniacz) | auktimmjas | auktimmin |
| Dātiws (Celownik) | auktimmju | auktimmjamans |
| Akkuzatiws (Biernik) | auktimmin | auktimmins |
- Przykład odmiany słowa z końcówką -lis:
| aīnagirbausna (liczba pojedyncza) | tūlagirbausna (liczba mnoga) | |
|---|---|---|
| Nōminatiws (Mianownik) | ēnglis | ēnglai |
| Gēnitiws (Dopełniacz) | ēnglas | ēnglin |
| Dātiws (Celownik) | ēnglu | ēnglamans |
| Akkuzatiws (Biernik) | ēnglin | ēnglins |
Dzieje się tak dlatego, że głoska l zawsze jest miękka i nie trzeba jej zmiękczać za pomocą litery e.
<41>
edytujTakim schematem można odmieniać część rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na -is, np. klākis, kwēitis, zinguris (szczygieł), sallawis (słowik).
- Przykład odmiany kwēitis:
| aīnagirbausna (liczba pojedyncza) | tūlagirbausna (liczba mnoga) | |
|---|---|---|
| Nōminatiws (Mianownik) | kwēitis | kweitēi |
| Gēnitiws (Dopełniacz) | kwēites | kwēitin |
| Dātiws (Celownik) | kwēițu | kweitemmans |
| Akkuzatiws (Biernik) | kwēitin | kwēitins |
- Odmiana słów, które mają przed zmienną końcówką głoski: b, p, w, f, m, i których miękkość oznacza się przez literę j:
| aīnagirbausna (liczba pojedyncza) | tūlagirbausna (liczba mnoga) | |
|---|---|---|
| Nōminatiws (Mianownik) | sallawis | salawjāi |
| Gēnitiws (Dopełniacz) | sallawjas | sallawin |
| Dātiws (Celownik) | sallawju | salawjammans |
| Akkuzatiws (Biernik) | sallawin | sallawins |
Końcówki -sis i -zis
edytujW obu odmianach, <40> i <41>, wyjątkowe są słowa z końcówkami -sis i -zis. Zobacz, co zachodzi w ich odmianie.
- Przykład odmiany wāisis (gość):
| aīnagirbausna (liczba pojedyncza) | tūlagirbausna (liczba mnoga) | |
|---|---|---|
| Nōminatiws (Mianownik) | wāisis | wāišai |
| Gēnitiws (Dopełniacz) | wāišas | wāisin |
| Dātiws (Celownik) | wāišu | wāišamans |
| Akkuzatiws (Biernik) | wāisin | wāisins |
- Przykład odmiany māizis (jęczmień):
| aīnagirbausna (liczba pojedyncza) | tūlagirbausna (liczba mnoga) | |
|---|---|---|
| Nōminatiws (Mianownik) | māizis | māižai |
| Gēnitiws (Dopełniacz) | māižas | māizin |
| Dātiws (Celownik) | māižu | māižamans |
| Akkuzatiws (Biernik) | māizin | māizins |
Jeśli s lub z jest podwojone, to uwzględniamy to w odmianie, np. kussis (komar) → kuššai (komary).