Japoński/Katakana

na podstawie http://pl.wikipedia.org/wiki/Katakana oraz http://en.wikibooks.org/wiki/Japanese:Katakana

Katakana

Katakana (かたかな,カタカナ,片仮名) to jeden z dwóch japońskich systemów pisma sylabicznego kana. Znaki tego pisma otrzymano z uproszczenia niektórych kanji (chińskich znaków). W dawnych czasach katakana była używana głównie przez mężczyzn. Obecnie używa się tego zapisu głównie do:

• Nazw własnych, szczególnie pochodzenia obcego. Nazwy japońskie mają często własne kanji, a jeśli nie mają używa się raczej hiragana.
• Zapożyczeń z języków zachodnich. Kilka bardzo starych zapożyczeń - z portugalskiego i holenderskiego - uzyskało własne kanji. Przykładem może być "biiru" czyli piwo, które ma kanji 麦酒. Nawet one jednak są dziś zapisywane raczej katakaną (ビール). Zapożyczenia z języka chińskiego zwykle zapisuje się odpowiednim znakiem chińskim.
• Wyrazów dźwiękonaśladowczych

Udźwięcznianie sylab

Symbol ゛(dakuten - 濁点) - dwie kreseczki w prawym górnym rogu udźwięczniają sylabę, tzn. zamieniają k na g, s na z itd. Wyjątek to kreseczki nad sylabami zaczynającymi się na h, które zmienia się wtedy w b

Przykład:

カ → ガ	タ → ダ	サ → ザ	ハ → バ
k → g	t → d	s → z	h → b

Symbol ゜ (handakuten - 半濁点) - kółeczko w prawym górnym rogu, zmienia h na p.

Przykład:

ハ → パ

h → p

Samogłoski podwaja się stawiając po nich kreskę (symbol ー), chyba, że katakana jest czytaniem kanji, wtedy obowiązują zasady hiragany.

Tablica katakana

Bazowa kana						...	Rozszerzenie ゛oraz ゜
	a	i	u	e	o			a	i	u	e	o
	ア	イ	ウ	エ	オ		v*3	ヴァ	ヴィ	ヴ	ヴェ	ヴォ
k	カ	キ	ク	ケ	コ		g	ガ	ギ	グ	ゲ	ゴ
s	サ	シ*1	ス	セ	ソ		z	ザ	ジ*2	ズ	ゼ	ゾ
t	タ	チ*1	ツ*1	テ	ト		d	ダ	ヂ*2	ヅ*2	デ	ド
n	ナ	ニ	ヌ	ネ	ノ
h	ハ	ヒ	フ*1	ヘ	ホ		b	バ	ビ	ブ	ベ	ボ
							p	パ	ピ	プ	ペ	ポ
m	マ	ミ	ム	メ	モ
y	ヤ	-	ユ	-	ヨ
r	ラ	リ	ル	レ	ロ
w	ワ	-	-	-	ヲ
n					ン

Notka: Samogłoski wymawiamy podobnie jak w języku polskim:

• a = a w mama
• i = i w kino
• u = u w ucho
• e = e w beret
• o = o w nos

¹: si (shi) - ti (chi) - tu (tsu) - hu (fu)

²: zi (ji) - zu (zu) - di (ji) - du (zu)

³: Wymawiamy jak dźwięk b.

Historyczne wyprowadzenie katakany od znaków kanji

	a	i	u	e	o
	阿 – ア	伊 – イ	宇 – ウ	江 – エ	於 – オ
k	加 – カ	幾 – キ	久 – ク	介 – ケ	己 – コ
s	散 – サ	之 – シ	須 – ス	世 – セ	曽 – ソ
t	多 – タ	千 – チ	川 – ツ	天 – テ	止 – ト
n	奈 – ナ	二 – ニ	奴 – ヌ	祢 – ネ	乃 – ノ
h	八 – ハ	比 – ヒ	不 – フ	部 – ヘ	保 – ホ
m	末 – マ	三 – ミ	牟 – ム	女 – メ	毛 – モ
y	也 – ヤ		由 – ユ		与 – ヨ
r	良 – ラ	利 – リ	流 – ル	礼 – レ	呂 – ロ
w	和 – ワ				呼 – ヲ

Przykłady

• アニメ anime
• バイバイ bai bai - cześć [na pożegnanie] (ang. bye bye)
• ファイル fuairu - plik (ang. file)
• イメージ imeeji - obraz (ang. image)
• インターネット intaanetto - Internet (ang. Internet)
• レストラン resutoran - restauracja (ang. restaurant)
• スマイル sumairu - uśmiech (ang. smile)
• テレビ terebi - tv (ang. television)