Mandriva 2006/Wiele kont użytkowników

Często z tego samego komputera korzysta wiele osób. System Linux umożliwia stworzenie wielu kont użytkowników, dzięki czemu każda z osób korzystających z tego samego systemu może mieć swoje ustawienia programów, czy dane, niedostępne dla innych - konto jest chronione hasłem.

Tworzenie użytkowników

Do tego celu musimy mieć dostęp do konta administratora (root). Po uruchomieniu "Konfiguracja komputera" (tzw. Mandriva Control Center - MCC), wchodzimy w "System", "Dodawanie, usuwanie i zmiana użytkowników systemu":

Następnie wybieramy z menu "Czynności" "Dodaj użytkownika":

W oknie dialogowym które nam się ukaże

wypełniamy:

• Użytkownik - jest to nazwa nowego użytkownika, może składać się tylko z małych liter, podkreślnika "_", "-" i cyfr (ale musi zaczynać się od litery); Uwaga - niektóre dystrybucje Linuksa (np. Debian) umożliwiają użycie dużych liter w nazwie użytkownika (ale tylko w trybie tekstowym), jednak w Mandrivie nie jest to możliwe
• wpisujemy Hasło, i to samo w Potwierdź hasło - ma to zapobiec ewentualnej pomyłce

I użytkownik zostanie utworzony, z osobnym katalogiem domowym. Również można wypełnić dodatkowe pola, np.

• Pełna nazwa - tutaj możemy wpisać imię i nazwisko
• możemy zmienić ikonkę powiązaną z tym użytkownikiem, będzie ona w niektórych przypadkach wyświetlana przy informacjach o użytkownikach.

Uruchamianie pojedynczych aplikacji

O ile można uruchamiać kilka sesji środowiska graficznego, każdą na koncie innego użytkownika, to znacznie prostszym sposobem jest uruchamianie całej sesji z konta jednego użytkownika, domyślnego, natomiast pojedyncze programy możemy uruchomić z innego konta użytkownika. Jest to bardzo wygodne, jeżeli chcemy po prostu obejść np. niemożność stworzenia wielu profili w jakimś programie, bądź po prostu zabezpieczyć dane w tym programie (np. komunikator) na hasło.

Aby to wykonać:

• wybieramy z menu głównego "Wykonaj polecenie..." lub
• wciskamy kombinację klawiszy LewyAlt + F2

Pokaże się nam okno "Uruchom polecenie", w którym klikamy na "Opcje>>"

• wpisujemy polecenie, które chcemy uruchomić (np. kadu, kmail)
• zaznaczamy opcję Uruchom jako inny użytkownik
• wpisujemy nazwę konta (w trakcie wpisywania pokażą się podpowiedzi, zależnie od tego jakie konta użytkowników mamy w systemie), i hasło

I uruchamiamy.

Można całość wykonać za pomocą klawiatury:

• Alt+F2
• wpisujemy polecenie - Uwaga, jeżeli wyświetla się podpowiedź, to nie wybieramy tej podpowiedzi, tylko musimy wpisać całe polecenie, inaczej zostanie od razu uruchomione polecenie, a nie o to nam chodzi (takie zachowanie jest przynajmniej w wersji KDE 3.4.2, które jest domyślnie w Mandriva 2006 Free)
• TAB, Enter (rozwijamy opcje)
• LewyAlt+J (Uruchom jako inny użytkownik)
• wpisujemy nazwę użytkownika (tutaj już możemy skorzystać z podpowiedzi - wybieramy strzałkami odpowiednią i Enter)
• następnie TAB przechodzimy do hasła, i wpisujemy
• Enter, żeby uruchomić.

Jest to wygodne, ponieważ można nauczyć się tej sekwencji na pamięć, i później uruchomienie programu na innym koncie użytkownika jest bardzo szybkie.

Problemy - nie otwierają się okna

Może się zdarzyć, że w tak uruchomionym programie będziemy chcieli otworzyć drugie okno - i nie otworzy się nic. W takim wypadku pomaga polecenie

xhost +

Musi ono być uruchomione na koncie użytkownika, na którym jest uruchomiona cała sesja graficzna. Można to polecenie wstawić do uruchamiania przy starcie środowiska graficznego; w KDE będzie to:

1. otwieramy katalog domowy, w menu "Widok" zaznaczamy "Pokaż ukryte pliki"
2. wchodzimy w katalog .kde/Autostart, i tworzymy nowy plik tekstowy z rozszerzeniem ".sh" (np. xhostplus.sh)
3. otwieramy ten plik w edytorze i wpisujemy:

#!/bin/bash
xhost +

Oczywiście można zamiast tworzyć skrypt basha (co właśnie zrobiliśmy), zrobić skrót do programu, i w zakładce "polecenie" wpisać "xhost +". Ale tak utworzone skróty powodują nieco dłuższe uruchamianie całego środowiska graficznego, natomiast czas uruchamiania prostego skryptu basha jest niezauważalny.

Jak odróżnić "moje" aplikacje

Gdy mamy uruchomione w ten sposób kilka okienek, to możemy później zastanawiać się, które z nich są na koncie ogólnodostępnym, a które są uruchomione na naszym koncie. O ile są to programy KDE, jak i wykorzystujące bibliotekę Qt (np. Opera, programy Lefthand), można to rozwiązać ustawiając np:

• domyślny styl w KDE (otwieramy z naszymi uprawnieniami konqueror, w menu "Idź" wybieramy "Ustawienia", następnie w "Wygląd i zachowanie" mamy zakładkę "Styl"
• kolory (np. kolor zaznaczania, który domyślnie jest niebieski - możemy zmienić na zielony lub czarny) - jak wyżej, tylko w zakładce "Kolory"

Uwaga - dekoracje okna będą zawsze takie jak ustawione dla konta na którym jest uruchomione całe środowisko graficzne. Dlatego też zmiana tego ustawienia nic nam nie da.

Brak dźwięku

Częstym problemem jest brak dźwięku w uruchamianych w ten sposób aplikacjach. Jest to spowodowane tym, że serwer dźwięku KDE (arts) jest uruchomiony na tym koncie użytkownika co całe środowisko, i programy na innych kontach nie mają do niego dostępu. Jak na razie nie znalazłem rozwiązania tego problemu.

Otwieranie innej aplikacji lub linku

Należy także zwrócić uwagę na inną kwestię, mianowicie jeżeli uruchomiliśmy np. kadu na innym koncie niż reszta środowiska, to gdy klikniemy na link który nam ktoś przesłał, otworzy się nowe okno przeglądarki, na koncie tym samym co kadu. Jeżeli chcemy jednak korzystać z "ogólnodostępnej" przeglądarki (chociażby dlatego że takie uruchamianie programów na wielu kontach powoduje znaczne zużycie pamięci), to musimy skopiować link, i wkleić w przeglądarkę.

Uprawnienia plików

Należy także pamiętać, że pliki zapisane przez program działający na innym koncie użytkownika, ma oczywiście prawa dostępu tego użytkownika, czyli może być niedostępny do zapisu dla konta na którym jest uruchomiona reszta środowiska. Czasami chcemy żeby nasze pliki były dostępne dla wszystkich, wtedy też trzeba zmienić ich uprawnienia.

Ale uwaga: jeżeli całe środowisko jest uruchomione np. jako użytkownik "all", natomiast my chcemy zapisać w katalogu "/home/all" plik programem działającym na koncie innego użytkownika, to domyślnie nie jest to możliwe - nie mamy praw zapisu. Można to zmienić, zarówno umożliwiając wszystkim zapis w określonych katalogach, jak i dodając użytkowników do różnych grup.