MediaWiki w obrazkach/Terminologia

Spis treści

# A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Atrybut
w stronach WWW parametr przypisywany do określonego ich elementu powodujący zmiany ich prezentacji w przeglądarce internetowej; atrybuty można przypisywać bezpośrednio za pomocą języka XHTML lub pośrednio za pomocą arkuszy stylów CSS; w MediaWiki, niektóre atrybuty XHTML można przypisywać do elementów stron przy pomocy prostego wikikodu.
Ban, blokada
Czasowe lub trwałe zablokowanie użytkownika; w MediaWiki ban powoduje, że użytkownik nie może edytować i nie może założyć nowego konta, ale może nadal czytać wszystkie strony serwisu; możliwość banowania posiadają administratorzy serwisu.
BBS
serwis komputerowy, polegający na udostępnianiu na maszynie jego właściciela miejsca, gdzie można umieszczać i czytać ogłoszenia, obsługiwać własną skrzynkę pocztową, dokonywać transferu plików ; BBS-y były popularne w czasach gdy Internet nie był jeszcze ogólnodostępny.
Ciasteczko, cookie
niewielkie pliki tekstowe, wysyłane przez serwer WWW i zapisywane na twardym dysku użytkownika; w MediaWiki są stosowane do rozpoznawania użytkowników w trakcie procedury logowania.
CSS
kaskadowe arkusze stylów - język służący do opisu sposobu pokazywania stron WWW, poszerzający możliwości języka XHTML; można go stosować w MediaWiki do np. formatowania tabel.
Diff
patrz Ekran zmian.
Disambig
patrz Ujednoznacznienie.
Edytor, autor
w kontekście MediaWiki - każda osoba, która współtworzy projekt.
Ekran zmian, diff
w MediaWiki specjalna strona, która przedstawia różnice dwóch wersji tej samej strony.
Fundacja Wikimedia (Wikimedia Foundation)
organizacja stworzona w celu opieki nad projektami opartymi na idei WikiWiki, takimi jak Wikipedia; jest spółką typu non profit założoną zgodnie z prawem stanu Floryda, a jej istnienie zostało oficjalnie ogłoszone przez Jimbo Walesa 20 czerwca 2003 roku.
Forum dyskusyjne
strona WWW, na której można zamieszczać swoje wypowiedzi, które są zazwyczaj porządkowane w tematycznych wątkach.
Historia strony
w MediaWiki jest to lista wszystkich wcześniejszych wersji strony, wraz z datą ich powstania i przypisaniem autorstwa.
Hipertekst
tekst z linkami, które umożliwiają automatycznie przeskakiwanie do innych tekstów - podstawa systemu WWW.
HTML
Patrz XHTML.
Ikonka
mała grafika symbolizująca wykonanie jakiejś akcji; bardzo często ikonki wskazują na miejsca, w których są linki.
Infobox
tabela na stronie MediaWiki, która w syntetyczny sposób gromadzi podstawowe dane na temat przedmiotu tej strony.
Interfejs oprogramowania
sposób "porozumiewania się" programu komputerowego z jego użytkownikiem - zwykle jest to zbiór okien, ikonek, menu i pól do których można wpisywać teksty.
IP
numer przyporządkowany komputerom przyłączonym do Internetu; dzięki któremu są one rozpoznawane przez inne komputery w sieci; Numery IP mogą też być wykorzystywane w sieciach lokalnych.
JPG
format bitmapowych plików graficznych oraz system stratnej kompresji danych graficznych; pliki JPG są zalecane do zdjęć obiektów naturalnych; zwykle ich wielkość jest mniejsza od wielkości analogicznych plików PNG ale występują w nich artefakty, zauważalne przy ostrych konturach.
Kategoria
w MediaWiki - specjalna strona, na której znajduje się lista zwykłych stron, które są z sobą powiązane tematycznie; kategorie tworzą system hierarchiczny, podobny do katalogu w bibliotece; cross-kategoria - to kategoria nie włączona w system hierarchiczny, lecz grupująca strony wg nowego klucza; które już wcześniej zostały dopisane do innych kategorii.
Koniec linii
"niewidzialny" znak powodujący łamanie tekstu - zakończenie jednej linii i rozpoczęcie drugiej; wstawia się go do tekstu naciskając klawisz "enter".
Link
specjalnie wyróżniony fragment tekstu lub grafika, po kliknięciu na który jest się automatycznie przenoszonym w inne miejsce w Internecie; w MediaWiki: link wewnętrzny kieruje do innej strony w tym samym serwisie; link zewnętrzny kieruje do strony w innym serwisie; link interwiki kieruje do strony na innym, zaprzyjaźnionym serwisie MediaWiki.
Logowanie
procedura uwierzytelniania swojej tożsamości w serwisie internetowym, dająca zwykle dostęp do możliwości, które są niedostępne dla osób niezalogowanych.
Login, nick, nickname
w MediaWiki jest to nazwa użytkownika, stosowana do procedury logowania i widoczna w historii zmian stron oraz podpisie.
LaTeX
złożony system formatowania tekstu; w MediaWiki jego składnia jest wykorzystywana do wprowadzania skomplikowanych wzorów matematycznych.
Magiczne słowo
w MediaWiki - specjalna część wikikodu w postaci skrótu lub słowa pisanego wielkimi literami i otoczonego z obu stron znakami podwójnego podkreślenia; powodują one rozmaite "efekty specjalne"; np. __TOC__ powoduje wyświetlenie spisu treśc strony w miejscu, gdzie zostało to słowo wstawione.
MediaWiki
jeden z pakietów oprogramowania typu wiki, rozwijany przez Fundację Wikimedia.
MySQL
system zarządzania relacyjnymi bazami danych dostępny na wolnej licencji, tworzony przez szwedzką firmę MySQL AB.
Meta-strona
w MediaWiki strona zawierająca informacje o projekcie; na meta-stronach znajdują się opisy zasad panujących w danym projekcie, jego celów, instrukcje obsługi, porady dla edytorów, a także prowadzi się na nich rozmaite dyskusje i wymianę opinii na temat projektu.
Opis zmian
opis tego co się dokonało w danej edycji strony; opis ten jest na stałe przypisany do tej wersji strony, która była wynikiem tej edycji - widoczny jest w historii zmian i ostatnich zmianach.
Ostatnie zmiany
specjalna strona, na której znajduje się lista wszystkich edycji dokonanych w danym projekcie w ostatnim czasie.
Okno edycji
specjalna strona w MediaWiki, która umożliwia tworzenie i zmienianie stron z poziomu przeglądarki internetowej; pojawia się po kliknięciu na zakładkę "edytuj".
Ogg
format kompresji plików multimedialnych, dostępny w odróżnieniu do mp3, DivX, Quick-time i avi na wolnej licencji i nieopatentowany.
PHP
skryptowy język programowania służący przede wszystkim do tworzenia dynamicznych stron WWW i wykonywany po stronie serwera.
Piksel
najmniejszy element obrazu bitmapowego; jeden piksel to bardzo mały kwadrat wypełniony w całości jednolitym kolorem; rozmiary obrazków w wikikodzie podaje się właśnie w pikselach.
Pipe
znak w postaci pionowej kreski |, który jest dość powszechnie wykorzystywany w wikkodzie do oddzielania od siebie parametrów.
PNG
format bitmapowych plików graficznych oraz system bezstratnej kompresji danych graficznych; pliki PNG są zalecane do grafik, które zawierają dużo szczegółów (teksty, kreski itp).
Przekierowanie, Redirect
specjalna strona w MediaWiki, której jedynym zadaniem jest automatycznie przenieść użytkownika do innej strony; stosowana, gdy strona może mieć kilka, równoważnych tytułów.
Przestrzeń nazw
w MediaWiki jest to wydzielona grupa haseł o określonym charakterze; w każdy serwisie MediaWiki występuje przestrzeń główna i kilka-kilkanaście przestrzeni dodatkowych takich jak "user", "grafika", "meta", "pomoc" itp; strony znajdujące się poza główną przestrzenią nazw mają w tytułach przedrostek odpowiadający nazwie przestrzeni, np. "Pomoc:Dla początkujących".
Redirect
patrz: Przekierowanie
Rewert
w MediaWiki półautomatyczna operacja przywrócenia stanu strony do jednej z jej wcześniejszych wersji.
RFC
specjalne dokumenty, w których zawarte są normy protokołów podstawowych protokołów sieciowych, dzięki którym Internet tworzy jedną całość.
RGB
skrót od red, green, blue (czerwony, zielony, niebieski) - układu barw podstawowych, z których składa się w monitorach komputerowych wszystkie inne barwy; każdą barwę na ekranie można zapisać w formie podania proporcji udziału trzech barw podstawowych.
Spacja
"niewidzialny", ale istniejący znak - przerwa między dwoma wyrazami; wstawia się go stukając na "długi klawisz" u samego dołu klawiatury.
Stopwords
trywialne słowa takie jak "aby", "oraz", "ale", których nie wolno wpisywać do wyszukiwarki MediaWiki.
Strona dyskusyjna
w MediaWiki jest to podstrona przypisana do każdej strony w serwisie służąca do zgłaszania komentarzy, uwag, głosów polemicznych.
Surfowanie
w kontekście stron WWW - spontaniczne przechodzenie od strony do strony poprzez klikanie w linki, bez wcześniejszego "planu podróży".
Stub
ledwo zapoczątkowana, niedokończona strona, która zawiera bardzo mało treści.
Szablon
w MediaWiki - specjalna podstrona, której treść można w prosty sposób wpleść do wielu innych stron.
Ścieżka dostępu
- ciąg znaków określający położenie pliku w strukturze katalogów na komputerowym nośniku danych; najczęściej ma postać listy katalogów odseparowanych ukośnikami.
SVG
uniwersalny format wektorowych plików graficznych, który jest bezpośrednio obsługiwany przez MediaWiki; zalecany do wykresów, rysunków technicznych, wzorów chemicznych i innych obrazków, które są złożone z tekstu i kresek.
Tag
Patrz znacznik.
Thumb, thumbnail, miniaturka
w MediaWiki - pomniejszony obrazek w ramce z opisem, wpleciony w tekst strony.
Tylda
specjalny znak: ~ wykorzystywany w MediaWiki do podpisywania się w dyskusjach.
Ujednoznacznienie, disambig
specjalna strona MediaWiki zawierająca wyłącznie listę stron o bardzo podobnych tytułach, które jednak dotyczą czegoś innego.
URI, URL
jednolity sposób zapisu adresów do rozmaitych zasobów w Internecie, stosowany m.in. w linkach zewnętrznych MediaWiki i oknach adresowych przeglądarek internetowych.
Wandalizm
Celowe niszczenie stron projektów wiki poprzez dopisywanie do nich obraźliwych tekstów, złośliwe wstawianie fałszywych informacji, usuwanie treści stron itp.
Wiki, WikiWiki
nazwa pewnego rodzaju stron internetowych, które można tworzyć, edytować i zmieniać bezpośrednio z poziomu przeglądarki. Nazwą tą określa się również oprogramowanie umożliwiające wspólną pracę wielu użytkowników przy tworzeniu zawartości takich stron.
Wikia Inc.
przedsiębiorstwo, na którego serwerach można tworzyć bezpłatnie własne projekty wiki, w zamian za zgodę na umieszczanie w nim reklam.
Wikikod
specjalny, w miarę prosty system znaczników formatujących tekst, umożliwiający łączenie go z tekstem i tabelami stosowany w MediaWiki.
Wikietykieta
odpowiednik netykiety w projektach opartych na technologii wiki; zbiór ogólnych zasad dobrego wychowania i zgodnej współpracy edytorów projektów wiki.
Wikilove
Manifest napisany w anglojęzycznej Wikipedii twierdzący, że podstawą skuteczności tworzenia projektów wiki jest wzajemne zaufanie i częste okazywanie sobie sympatii przez uczestników projektu; jego przejawem są m.in. "medale", "kwiatki", "gwiazdki" i inne "odznaczenia" nadawane sobie wzajemnie przez edytorów projektu.
Wikiportal
tematyczna strona w MediaWiki o złożonej strukturze, zwykle dwukolumnowej przypominająca portale internetowe; w dużych serwisach wikiportale służą do koordynacji pracy oraz do syntetycznego prezentowania zbiorów stron na określony temat.
Wolna licencja
licencja udzielana przez właściciela praw autorskich tekstów, grafik, muzyki i innej twórczości, która zezwala na nieskrępowane, nieodpłatne kopiowanie i modyfikowanie tej twórczości; przykładami wolnych licencji są: GNU FDL, GPL, CC-BY-SA, FAL, DSL
Wyszukiwarka
usługa polegająca na wyświetlaniu listy stron po wpisaniu słów kluczowych.
XHTML
podstawowy język znaczników służący do tworzenia stron WWW; XHTML jest następcą nierozwijanego już języka HTML.
Znacznik, Tag
w XHMTL i wikikodzie - specjalne znaki kodujące formatowanie tekstu, wstawianie linków i grafik, tworzenie akapitów itp.