Muzyka/Interwały

W tym rozdziale poznajemy pojęcie interwału i rodzaje interwałów. Zamieszczona tabela jest skrótowym przedstawieniem materiału, który będzie szczegółowo omówiony w następnych podrozdziałach. W zakończeniu rozdziału o interwałach umieszczone będzie jeszcze jedno bardziej szczegółowe podsumowanie.

Rodzaje interwałów

Interwał to odległość między dwoma dźwiękami. Najwygodniej mierzyć ją w półtonach, chociaż nazwy interwałów pochodzą od liczby stopni skali diatonicznej (zwykle, ale nie zawsze, całych tonów) pomiędzy danymi dźwiękami.

Interwały dzielą się na:

• melodyczne – gdy dźwięki następują jeden po drugim,
• harmoniczne – gdy dźwięki brzmią równocześnie.

Inny podział interwałów:

• konsonansowe czyli zgodnie brzmiące,
• dysonansowe czyli niezgodnie brzmiące.

Rozróżnienie między konsonansem a dysonansem zmieniało się w ciągu wieków. Początkowo za konsonanse uważano tylko interwały czyste: prymę, oktawę, kwartę i kwintę (patrz tabela poniżej). W okresie klasycznym za konsonase uznano również tercje i seksty wielkie oraz małe. Do dysonansów zaliczane są obecnie sekundy i septymy małe oraz wielkie. Tryton (6 półtonów) uważany był w muzyce klasycznej za silny dysonans, ale w XX wieku znalazł zastosowanie m. in. w muzyce bluesowej, jazzowej i rockowej.

Dlaczego warto znać interwały?

• Znajomość interwałów przyspiesza czytanie z nut. Jeśli nuty można porównać do liter alfabetu, interwały są jak sylaby – o wiele sprawniej czyta się całymi sylabami, niż pojedynczymi literami!
• Interwały opisują względne położenie dźwięków, co ma olbrzymie znaczenie w praktyce gry na dowolnym instrumencie. Np. przy grze na instrumentach klawiszowych łatwo zapamiętać, że kwarta w dół lub w górę oznacza „przeskoczenie” dwóch stopni skali, czyli dwóch klawiszy. Rozpoznając potem kwartę w zapisie nutowym, przetwarzamy ją w myśli na sygnał „przesuń palce o tyle a tyle klawiszy” zamiast „znajdź na klawiaturze taki a taki dźwięk”.
• Nie każdy posiada słuch absolutny (rozpoznawanie bezwzględnej wysokości dźwięków), natomiast rozpoznawania interwałów (względnych odległości) może się nauczyć większość ludzi. Znakomicie ułatwia to naukę śpiewu oraz granie melodii ze słuchu.
• Interwały są podstawą budowy akordów. Ich znajomość jest niezbędna w nauce harmonii.

Interwały w obrębie oktawy

Poniższa tabela przedstawia interwały w obrębie oktawy. Interwały czyste i wielkie wyróżniono wytłuszczonym drukiem. W zapisie nutowym przedstawiono najpierw interwał melodyczny, następnie harmoniczny:

Liczba półtonów	Nazwa interwału	Zapis nutowy
0	Pryma czysta
1	Sekunda mała
2	Sekunda wielka
3	Tercja mała
4	Tercja wielka
5	Kwarta czysta
6	Tryton
7	Kwinta czysta
8	Seksta mała
9	Seksta wielka
10	Septyma mała
11	Septyma wielka
12	Oktawa czysta

Zobacz też

• http://tepramu.w.interiowo.pl/teoria/interwal.htm
• http://www.music4vip.org/pl/music_theory_book/pl/7
• http://www.musictheory.net/lessons/30
• http://www.musictheory.net/lessons/31
• http://www.dolmetsch.com/musictheory12.htm#mhintervals