OpenOffice.org/Calc/Obsługa z klawiatury - skróty klawiszowe

Obsługa z klawiatury - skróty klawiszowe

Program Calc z powodzeniem możemy obsługiwać bez udziału myszy komputerowej. Znajomość opisanych w tym rozdziale informacji pozwoli na obsługę oprogramowania nie tylko podczas awarii sprzętu, ale również znacznie ułatwi codzienną pracę z arkuszami kalkulacyjnymi. Na dzień dzisiejszy chyba niewielu użytkowników wyobraża sobie pracę bez użycia skrótów z klawiatury. W tym miejscu postaramy się przedstawić listy i funkcje możliwych do użycia skrótów klawiaturowych - zarówno tych banalnych i wszystkim znanych, jak również tych ukrytych, o których wiedzą profesjonaliści.

Na początku warto sobie powiedzieć, że wśród zwykłych klawiszy kryją się specjalne, przeznaczone do zmiany opcji klawisze zwane modyfikatorami. Są to np. dobrze nam znane, nawet z niektórych mechanicznych maszyn do pisania, klawisze modyfikacji i kontroli Shift i Control (Ctrl), których użycie zmienia właściwości i tryb działania klawiatury. Oprócz nich klawiatura dysponuje gamą klawiszy funkcyjnych i przewijania pozwalających na lepszą kontrolę programów i szybsze poruszanie się po dokumentach.

Poruszanie się po menu

O ile prawy przycisk Alt zmienia właściwości litery np. z e na ę, o tyle lewy przycisk Alt służy do alternatywnego poruszania się po oknie programu. Lewy [Alt] po przyciśnięciu podświetla górne menu programu po którym możemy poruszać się z użyciem strzałek [←],[→],[↑],[↓] lub skrótów klawiszowych. Jak zauważyć można w tytułach menu niektóre litery są podkreślone, jak np. Plik, Edycja, Widok, Wstaw itd. Podobnie jak rozwiniemy listy menu - odpowiednie opcje posiadają podkreślone znaki, jak np. dla menu Plik: Nowy czy Zapisz, lub Zakończ. Litery te pozwalają nam poruszać się po menu poprzez użycie sekwencji skrótów - bez konieczności przeskakiwania każdej pozycji strzałką, co znacznie przyspiesza proces uruchamiania opcji. Na ten przykład otwarcie okna wstawiania znaku specjalnego może odbyć się poprzez wciśnięcie kolejno klawiszy: (lewy) [Alt] [s] [p], dalej po oknie poruszać możemy się strzałkami lub przeskakiwać między oknami przyciskiem TAB.

Jak widać proces ten trwa znacznie krócej niż "wyklikanie" tego okna myszą.

Jednak oprócz takiego sposobu poruszania się po arkuszu, niektóre najczęściej używane opcje programu - jak zapis, drukowanie, otwieranie lub zamykanie szablonu itd. doczekały się swoich skrótów specjalnych, które opisane zostały w dalszej części rozdziału. Niemniej jednak może się zdarzyć tak, że wśród nich nie znajdziemy skrótów dla funkcji których my potrzebujemy - w takim wypadku przyda się nam narzędzie konfiguracji ustawień klawiatury opisane w następnym akapicie.

Przypisywanie i edycja skrótów

Program Calc daje możliwość własnoręcznej edycji istniejących i przypisania nowych skrótów według własnych upodobań i preferencji. Należy dokonać tego w ustawieniach okna Klawiatura, do którego dotrzemy z opcji menu Narzędzia pola Dostosuj i zakładki Klawiatura. Procedurę tą można wykonać z pomocą klawiatury wciskając sekwencję klawiszy: [Lewy Alt] + [N] + [D] + ([Ctrl] + [Page Down])

Dostosowanie skrótów klawiaturowych w programie Calc do własnych potrzeb, odbywa się przy pomocy okna dostosowania.

Okno menu Dostosuj podzielone jest na kilka zakładek. Skróty klawiaturowe znajdziemy pod zakładką Klawiatura. W górnej części okna znajdziemy listę wszystkich skrótów klawiszowych oraz przypisane im zadania. Istnieje możliwość dostosowania skrótów zarówno tylko dla programu Cacl, ale również globalnie działających we innych programach pakietu OpenOffice.org. Kolorem szarym oznaczone są skróty zarezerwowane systemie lub w całym pakiecie Office - są to m.in. klawisze [F1], [F6], [F10] i nie można ich zmienić.

W drugiej części okna znajduje się pole dające możliwość przypisania określonym funkcjom arkusza kalkulacyjnego, jego makrom, jak również opcjom programu odpowiednich kombinacji klawiszy, co pozwoli znacznie ułatwić i przyspieszyć naszą pracę. Przydatne jest to szczególnie wtenczas kiedy w sposób nieregularny ale częsty używamy danych opcji programowych - jak np. wstawianie notatek i etykiet, rysowanie autokształtów itp.

Poruszanie się po arkuszu

Klawisze edycyjne ułatwiają poruszanie się nawet po najbardziej rozbudowanych arkuszach

Standardowe funkcje klawiszy edycyjnych, które ułatwią nam poruszanie się po arkuszu:

• [Page Up] - działa w zakresie całego arkusza, przewija widok bieżącego ekranu w górę
• [Page Down] - działa w zakresie całego arkusza, przewija widok bieżącego ekranu w dół
• [Ctrl] [Page Down] – kombinacja ta umożliwia przejście do następnego arkusza
• [Ctrl] [Page UP] – kombinacja ta wrócić do poprzedniego arkusza
• [Home] - działa w zakresie wprowadzanych danych, przenosi kursor do pierwszej komórki wiersza
• [End] - działa w zakresie wprowadzanych danych, przenosi kursor do ostatniej komórki używanej kolumny
• [Ctrl] [Home] - działa w zakresie wprowadzanych danych, przenosi kursor do początku arkusza - komórki A1
• [Ctrl] [End] - działa w zakresie wprowadzanych danych, przenosi kursor po przekątnej - do ostatniej aktywnej kolumny i ostatniego aktywnego wiersza

Użycie klawiszy kursora wraz z przyciskiem [Ctrl] pozwoli przenosić się bezpośrednio w liniach prostych - od pierwszej do ostatniej komórki w danym kierunku.

• [Enter] – działa jak strzałka w dół pozwalając przejść o jedną komórkę w dół
• [TAB] - działa jak strzałka w prawo, pozwalając przejść o jedną komórkę w prawo w wyznaczonym obszarze
• [Shift] [TAB] – działa jak strzałka w lewo, pozwalając przejść o jedną komórkę w lewo w wyznaczonym obszarze
• [Shift] [Enter] – działa jak strzałka w prawo pozwalając przejść o jedną komórkę w górę
• [Shift] [Spacja] - zaznaczenie komórek całego wiersza
• Strzałki: [←][ ↑ ][ ↓ ][→] - przejście do następnej komórki w wybranym kierunku
• [Shift] Strzałki: [←][ ↑ ][ ↓ ][→] - zaznaczenie kilku komórek w wybranym kierunku
• [Ctrl] Strzałki: [←][ ↑ ][ ↓ ][→] - przejście do skrajnie położonej komórki w wybranym kierunku
• [Ctrl] [Shift] Strzałki: [←][ ↑ ][↓ ][→] - zaznaczenie komórek w wybranym kierunku w zakresie od bieżącej do skrajnej w danym kierunku

Edycja dokumentów

Standardowe klawisze edycji dokumentów:

• [Ctrl] [X] - wycinanie wybranych komórek lub tekstu
• [Ctrl] [C] - kopiowanie wybranych komórek lub tekstu
• [Ctrl] [V] - wklejanie zawartości schowka
• [Ctrl] [S] - zapis tekstu
• [Ctrl] [N] - nowy dokument arkusza kalkulacyjnego
• [Ctrl] [Shift] [N] - nowy dokument arkusza kalkulacyjnego z szablonu
• [Ctrl] [O] - otwarcie istniejącego już arkusza kalkulacyjnego
• [Ctrl] [Shift] [J] - pełny ekran
• [Ctrl] [P] - drukuj
• [Ctrl] [Z] - cofnięcie ostatniej operacji
• [Ctrl] [Y] - przywrócenie ostatnio cofniętej operacji
• [Ctrl] [W] - zamyka okno
• [Ctrl] [Q] - wyjście z programu

Klawisze funkcyjne

Funkcje podstawowe przy ustawieniach domyślnych:

• [F1] - pomoc programu OpenOffice.org Calc
• [F2] - przechodzi w tryb edycji komórki ustawiając kursor na końcu zawartości bieżącej komórki, wciśnięty ponownie wraca do trybu obsługi arkusza.
• [F4] - rozwija/chowa wtyczkę eksploratora źródeł baz danych
• [F5] - włącza/zamyka okno Nawigatora
• [F7] - sprawdzenie pisowni bieżącego arkusza
• [F8] - przechodzi w tryb rozszerzonego zaznaczania - pozwalającego na rozszerzanie zaznaczenia za pomocą klawiszy strzałek
• [F9] - ponowne przeliczenie wszystkich formuł w arkuszu
• [F11] - włącza/zamyka okno Style i formatowanie służące do edycji wyglądu treści komórek
• [F12] - grupowanie zaznaczonego obszaru komórek

Funkcje rozszerzone klawiszy funkcyjnych:

• [Shift] [F1] - pomoc kontekstowa
• [Shift] [F4] - zmiana względnych lub bezwzględnych odwołań w polu wprowadzania (np. A1 → $A$1 → $A1 → A$1)
• [Shift] [F5] - śledzenie zależności
• [Shift] [F7] - śledzenie poprzedników
• [Shift] [F8] - stan rozszerzonego zaznaczenia
• [Shift] [F11] - zapisuje szablon dokumentu
• [Ctrl] [F1] - wyświetla notatkę bieżącej komórki
• [Ctrl] [F2] - otwiera okno Kreatora funkcji
• [Ctrl] [F3] - otwiera okno Definiuj nazwy
• [Ctrl] [F5] - śledzenie poprzedników
• [Ctrl] [F7] - dla komórek zawierających tekst otwiera słownik tezaurus
• [Ctrl] [F8] - wyróżnienie komórek zawierających wartości (niebieskie) oraz odwołania (zielone)
• [Ctrl] [F9] - aktualizacja zaznaczonego arkusza
• [Ctrl] [F11] - otwiera okno Katalog stylów
• [Ctrl] [F12] - rozgrupowuje zaznaczony obszar komórek
• [Shift] [Ctrl] [F2] - przenosi kursor do tzw. wiersza wprowadzania, gdzie można wpisać wpisać formułę dla aktywnej komórki
• [Shift] [Ctrl] [F5] - przenosi kursor z wiersza wprowadzania do pola obszaru arkusza
• [Shift] [Ctrl] [F11] - aktualizuje szablony

Klawiatura numeryczna

Działanie klawiatury numerycznej uzależnione jest od przycisku [Num Lock] (jego ustawienie sygnalizuje pierwsza dioda na klawiaturze - oznaczona cyferką). Gdy dioda jest zapalona, klawiatura numeryczna ustawiona jest w trybie aktywnym, zgaszona dioda świadczy o trybie dezaktywacji - a klawisze numeryczne działają niczym strzałki i klawisze przewijania. Przycisk [Shift] z klawiszami numerycznymi dezaktywuje je i pozwala używać ich tak jakby klawisz [Num Lock] był w stanie wyłączonym.

• [Ctrl] [ * ] - zaznaczenie zakresu komórek wypełnionych danymi
• [Ctrl] [ / ] - zaznaczenie zakresu macierzy
• [Ctrl] [ + ] - wstawia komórki
• [Ctrl] [ - ] - usuwa komórki

Formatowanie danych - klawisze cyfr

Wiersz klawiatury zawierający cyfry, po użyciu klawiszy modyfikacji, pełni rolę wiersza pozwalającego zmieniać formatowania komórek.

• [Ctrl] [ 1 ] - otwarcie okna formatowania: Atrybuty komórki
• [Ctrl] [Shift] [ 1 ] - ustawia dwa miejsca dziesiętne i separator tysięcy
• [Ctrl] [Shift] [ 2 ] - przełącza aktywną komórkę na format wykładniczy
• [Ctrl] [Shift] [ 3 ] - przełącza aktywną komórkę na format daty
• [Ctrl] [Shift] [ 4 ] - przełącza aktywną komórkę na format walutowy
• [Ctrl] [Shift] [ 5 ] - przełącza aktywną komórkę na format procentowy
• [Ctrl] [Shift] [ 6 ] - przywraca format standardowy w aktywnej komórce
• [Ctrl] [`] - wyświetlanie formuły (zamiast wyników w komórce wyświetlane są treści formuły)

Formatowanie tekstu - klawisze liter

• [Ctrl] [ B ] - pogrubienie bold
• [Ctrl] [ I ] - kursywa italic
• [Ctrl] [ U ] - podkreślenie underline
• [Ctrl] [ E ] - wyrównanie do środka
• [Ctrl] [ L ] - wyrównanie do lewej
• [Ctrl] [ J ] - wyrównanie do lewej i prawej (justowanie)
• [Ctrl] [ R ] - wyrównanie do prawej
• [Ctrl] [Shift] [ b ] - indeks dolny
• [Ctrl] [Shift] [ p ] - indeks górny

Rozporządzanie rozmiarami komórek

W zaznaczonych komórkach możliwe są również zmiany ich rozmiarów, bez konieczności użycia myszy. Odpowiadają za to m.in. kombinacje klawiszy:

• [Alt] [ ↓ ] - zwiększenie wysokości bieżącego wiersza
• [Alt] [ ↑ ] - zmniejszenie wysokości bieżącego wiersza
• [Alt] [←] - zmniejszenie szerokości bieżącej kolumny
• [Alt] [→] - zwiększenie szerokości bieżącej kolumny
• [Alt] [Shift] Strzałki: [←][ ↑ ][ ↓ ][→] - dopasowanie szerokości kolumny lub wysokość wiersza w oparciu o odpowiedni rozmiar bieżącej komórki.