Podstawy turystyki/Czynniki rozwoju turystyki

Czynniki rozwoju turystyki

Zanim rozpoczniemy opisywanie kolejnych czynników, które sprzyjają rozwojowi turystyki, dokonamy ogólnego podział tych czynników. Można je dzielić według trzech wzorów:

• na czynniki obiektywne i subiektywne
• na czynniki popytowe, podażowe i uniwersalne
• na czynniki ekonomiczne lub pozaekonomiczne

Główne czynniki rozwoju turystyki, którymi się zajmiemy, to czas wolny, siła nabywcza ludności, urbanizacja, walory turystyczne oraz polityka państwa.

Czas wolny

Czas wolny od pracy bądź nauki to jeden z najważniejszych czynników wpływających na turystykę. Wraz ze wzrostem rozwoju społeczno-gospodarczego kraju spada czas przeznaczany na pracę, obowiązki, doskonalenie zawodowe, dojazdy czy zaspokajanie potrzeb biologicznych, a rośnie zasób czasu wolnego.

Ludność musi coś robić w czasie wolnym - jego funkcje dzieli się na trzy grupy:

• reprodukcję sił człowieka
• rozrywkę
• rozwój kulturalny

Turystyka zawiera się w każdej z tych trzech grup, dlatego też jest popularnym sposobem spędzania wolnego czasu. Jest to podstawowy czynnik, ale niewystarczający. Konieczne jest też spełnienie kolejnego czynnika.

Siła nabywcza ludności

Kolejnym ważnym czynnikiem jest siła nabywcza ludności, czyli prościej mówiąc dochody. Od naszych dochodów zależy, czy i na jaką wycieczkę lub wyjazd możemy sobie pozwolić. Niestety nie możemy przeznaczyć całości naszych dochodów na turystykę - nasz dochód indywidualny dzielimy na:

• wydatki niezbędne do życia
• wydatki według upodobania:
  • oszczędności
  • konsumpcja swobodna

Tylko pieniądze z wydatków według uznania zostają przeznaczone na turystykę. Ich wielkość jest uzależniona od:

• stopnia korzyści uzyskiwanych z tytułu tych wydatków
• norm społeczno-kulturowych turysty
• postawy
• nawyków
• przynależności do grupy społeczno-zawodowej
• doświadczeń
• skuteczności reklamy turystycznej

Ten oraz wcześniejszy czynnik mają wpływ na naszą decyzję, że w ogóle chcemy wyjechać. Do tego dochodzi też po trosze niżej opisana urbanizacja. Ostatnie dwa czynniki mają wpływ na wybór miejsca, do którego się udamy.

Urbanizacja

Rozróżniamy cztery płaszczyzny urbanizacji:

• ekonomiczną
• demograficzną
• techniczną
• społeczną

Urbanizacja ekonomiczna to wzrost liczby ludności zatrudnionej w zawodach pozarolniczych w stosunku do liczby ludności zatrudnionej w zawodach pokrewnych, jak rolnictwo czy rybołówstwo. Im wyższy jest wskaźnik urbanizacji ekonomicznej, tym większy jest ruch turystyczny.

Urbanizacja demograficzna to wzrost liczby ludności zamieszkałej w miastach w stosunku do liczby ludności mieszkającej na terenach wiejskich - im wyższy wskaźnik urbanizacji demograficznej, tym większa jest aktywność turystyczna społeczeństwa.

Urbanizacja techniczna to rozprzestrzenienie się miejskiej infrastruktury i architektury na obszary wiejskie.

Urbanizacja społeczna to przyjmowanie przez ludność napływową miejskiego stylu życia; rozprzestrzenianie się miejskiego stylu życia na obszary wiejskie.

Walory turystyczne

Czynnikiem ważnym dla wyboru miejsca, do którego się udamy, są naturalne oraz antropogeniczne walory turystyczne. Czym jest walor turystyczny, już wiemy. Naturalne walory turystyczne to elementy:

• litosfery (góry, ogólnie rzecz biorąc ukształtowanie terenu)
• atmosfery (jakość powietrza, ale także pokrywa śnieżna)
• hydrosfery (zbiorniki wodne)
• pokrywy glebowej (np. pustynie)
• szaty roślinnej (lasy, pola itp.)
• świata zwierzęcego (gatunki chronione, zwierzyna łowna)
• krajobrazu naturalnego

Antropogeniczne walory turystyczne to elementy:

• historyczne (zabytki, budowle itp.)
• współczesne (obiekty poprzemysłowe, muzea itp.)

Polityka państwa

Polityka turystyczna - świadome popieranie i kształtowanie turystyki przez różnego rodzaju organizacje i instytucje wpływające swoją działalnością na to wszystko, co jest ważne dla turystyki. Stosunek państwa do turystyki może być pozytywny (większość krajów), neutralny lub negatywny (byłe ZSRR i PRL).

Czynniki decydujące do formułowaniu założeń polityki turystycznej z punktu widzenia interesów państwa:

• istotne znaczenie w polityce ekonomicznej państwa
• duży wpływ turystyki na politykę zagraniczną państwa
• ważne znaczenie turystyki dla prowadzonej przez państwo polityki społecznej
• współudział turystyki w kształtowaniu bilansu płatniczego państwa
• aktywizacja zawodowa społeczeństwa
• aktywizacja regionów mniej zaawansowanych gospodarczo

Sektor turystyki domaga się interwencji państwa ze względu na:

• duże znaczenie infrastruktury ogólnej dla turystyki
• kapitało- i importochłonny charakter inwestycji turystycznej
• interdyscyplinarny charakter turystyki
• duże znaczenie norm prawnych dla rozwoju turystyki
• istotne znaczenie formalności granicznych

Cele polityki turystycznej:

• ogólne:
  • maksymalizacja korzyści z rozwoju turystyki i minimalizacja kosztów z nią związanych
• szczegółowe:
  • optymalne zaspokojenie wzrastających potrzeb turystycznych społeczeństwa
  • racjonalne wykorzystanie zasobów pracy i kapitału występującego w sektorze gospodarki narodowej
  • szanowanie stanu jakościowego środowiska przyrodniczego i społecznego

Z turystyką oraz polityką turystyczną nierozerwalnie związany jest tak zwany cykl turystyczny - w tym wypadku są to wszystkie:

• badania rynku turystycznego
• plany dotyczące rozwoju turystyki
• rozbudowy infrastruktury turystycznej,
• przygotowania i treningi kadry dla potrzeb turyzmu
• czyny dążące do stworzenia optymalnego modelu organizacji turystyki, za to odpowiedzialna jest Polska Organizacja Turystyczna
• rozwój gospodarki turystycznej
• "propagandy" turystyczne
• badania wyników prowadzonej polityki
• wnioski formułowane na ich podstawie

Państwo, w celu stymulowania rozwoju turystyki, może wykorzystywać różnorodne narzędzia. Choć można je dzielić bardzo różnie, my poznamy tylko podział ze względu na źródło pochodzenia narzędzi. I tak mamy narzędzia wynikające z ogólnej polityki (np. aktywizacja mniej rozwiniętych gospodarczo regionów, aktywizacja sektora usług, tworzenie i regulacja polityki zagranicznej), ustawodawstwo turystyczne (przepisy dotyczące bazy noclegowej, biur podróży, przewodników, pilotów, wpuszczaniu cudzoziemców, wyjazdu własnych obywateli za granicę), ekonomiczno-finansowe (ceny, podatki, kredyty, kursy walut) czy organizacyjno-administracyjne.

Turystykę państwo może tez rozwijać pośrednio, np. przez:

• modernizację transportu pasażerskiego
• szybki rozwój środków przekazu informacji
• politykę dążącą do większego otwarcia

Ważne są także:

• chęć poznawania
• stabilna sytuacja polityczna na świecie
• konkurencja pomiędzy organizatorami obsługi turystycznej

---

Powrót do spisu treści