Polszczyzna/Odmiany języka

Nieoficjalne

Język potoczny

Prawdopodobnie to nasza pierwsza nauczana odmiana języka - jest to najbardziej swobodna forma bezpośredniej komunikacji międzyludzkiej czasami tworzona wraz z neologizmami. Doskonale spisuje się przy codziennych sytuacjach rzeczywistości. Jest jednak bardziej swobodna niż nakazuje norma poprawnościowa więc nie zastąpimy nią języka oficjalnego czy naukowego.

Gwara i regionalizmy

Język używany na określonym terytorium np. Gwara krakowska i dość znanym zdaniem "wyjdź na pole!". Wyodrębniona z języka ogólnego i gwar sąsiadujących poprzez odrębności fonetyczne i leksykalne.

Gwary środowiskowe

Mając na myśli "gwara środowiskowa" chodzi przede wszystkim o język zrozumiały tylko dla pewnej grupy wewnętrznej czyli np. slang młodzieżowy oraz dla pewnego środowiska, z którym dane osoby mają ze sobą coś wspólnego. Czyli np.: gwara zawodowa, która jest zbliżona do języka naukowego, z konkretnej dziedziny jednak nie do końca - często występują w niej potoczne odmiany naukowych określeń np. zamiast zaprawa z octu i korzeni do marynowania jest skrótowo nazywana bejcą.

Oficjalne

Gwara dziennikarska

Jak się zapewne domyślacie, to gwara używana przede wszystkim przez media, pozornie zbliżona do języka ogólnego. Pozornie, gdyż nie ma bezpośredniości w wypowiedziach - takie postawienie sprawy ma za zadanie przyciągnąć publikę. Ze względu na dostępność gwary, niektórzy mylnie uważają ten rodzaj języka za wzorcowy.

Wystąpienia publiczne

Najczęściej używana przez polityków, jest bardziej staranna od dziennikarskiej gwary. Dawniej istniał tylko jeden styl, nowomowy używany zresztą do dziś który mieści banalne sprawy w pompatycznej formie. Teraz oczywiście pojawiły się nowe formy - retoryczny i zbliżony do polszczyzny potocznej, co w ostatnim wypadku jest często rażący dla niektórych i dlatego ucieka się dalej do dawnego stylu.

Polszczyzna urzędnicza

Odmiana czasami mylnie uważana za polszczyznę wzorcową, co oczywiście nią nie jest. Charakteryzują go zdania bezosobowe (-no -to) i czynnik w stronie biernej. Ze strony urzędu taki styl jest uzasadniony, ale poza tym jest błędem stylistycznym.

Styl naukowo-techniczny

Rzadko spotykany przez przeciętnego Polaka, gdyż w dużej mierze częściej sięga się po popularnonaukowe czasopisma, które starają się być czytelne dla każdego, a nie wyłącznie dla specjalistów. Terminologia naukowa jest zwykle tam właśnie spotykana, i nie zawsze jest znana przeciętnemu obywatelowi, np.: płaszcz.