Polszczyzna/Sposób mówienia

Tutaj poznasz ogólne zasady dotyczące języka werbalnego i niewerbalnego, także z technicznej strony.

Sztuka werbalna

Ogólne rady

• najważniejsza zasada, głównie dla gadułów, to mów wtedy, kiedy naprawdę masz coś ważnego do powiedzenia - ten błąd jest często powtarzany przy rozpoczynaniu jakiejś rozmowy np. o pogodzie lub inny temat zwykle nie warty po prostu uwagi. Jeśli będziemy mówili z sensem, ułatwimy sobie tym samym zadanie przejścia do sedna jakiejś sprawy, którą z daną osobą pragniemy poruszyć.
• Z drugiej strony niestosowane jest nieodzywanie się w ogóle lub w minimalnym stopniu - nieśmiali mają w zwyczaju myśleć, że to co chcą powiedzieć jest mało istotne. W praktyce, kiedy głębiej zastanawiamy się nad odpowiedzą z pewnością jest więcej warta niż bezwiednie kiwanie głową czy potwierdzaniem czegoś nawet, jeśli się całego nie zrozumiało. Dla tych osób istotna może być inna wskazówka: jeśli mamy coś powiedzieć to niech to nie będzie gadką o samym sobie. Postawa egocentryczna podczas rozmowy nie sprzyja kontaktom międzyludzkim, więc ta rada jest często wymieniana w różnych poradnikach.
• Trzecia zasada to lapidarne określanie się, czyli mówienie krótkie. Długie monologi nie pozwalają się wypowiedzieć naszemu rozmówcy, który z czasem zmienia się w samego słuchacza.
• ostatnia, czwarta zasada to: mów zrozumiale, czyli nie nadużywaj słów, które mogą być nieznane dla środowiska, do którego mówimy. najczęściej konfiguracja (orientacyjna) wygląda: W mowie codziennej używamy języka potocznego, w mowie zawodowej - odpowiednie dla konkretnej dziedziny, a w przypadku wystąpień publicznych, języka oficjalnego. Wszystkie te poznamy w dalszej części książki.

Strona "techniczna" mowy

Pamiętajmy że sama treść to nie wszystko - obowiązuje nas także forma w jakiej to przedstawimy. Poznajmy najczęściej występujące błędy:

• przedostatnia rada dotyczyła mowy zrozumiałej - z pewnością nie jest to więc niewyraźna mowa która jest potoczne określana bełkotem. Także złotą zasadą jest mówienie wyraźne bez zniekształceń i mylenia wyrazów. Jeśli nie mamy wady wymowy, najczęściej wystarczy mieć szeroko otwarte usta, przymknięte powodują np. buczenie. W innym wypadku warto wybrać się do logopedy i ograniczyć je w pewnym stopniu.
• Należy mówić w tempie którym nadąży słuchacz oraz w takim którym by go nie zanudził, czyli nie mów ani za szybko ani za wolno do pewnego wyjątku (np. spiker radiowy lub poruszanie trudnych tematów).
• Trzeba też się postarać by ograniczyć wszelkie wtrącenia (w tym niewerbalne jak "yyy" czyli werbalne "no tego panie, kurde") jeśli ich nadużywamy, słuchacz może w końcu przestać słuchać treści.
• Ostatnia, tym razem czysto psychologiczna zasada, lecz warta wymienienia: odległość od rozmówcy nie powinna być mniejsza niż 60 centymetrów. Przekroczenie tej granicy sprawia wrażenie zbytniej poufałości lub wręcz nachalności, odsuwania się rozmówcy i zniechęcenia ją do wszelkich kontaktów.

Sztuka niewerbalna

Nasz słuchający nie tylko nas słucha, lecz także bacznie nas obserwuje - to jakiej używamy mimiki, podkreślamy nasze słowa gestami lub jakiej intonacji głosu w danym momencie używamy. To są kolejne ważne aspekty, wykorzystywane przy pomocy zimnego odczytu, ale to temat na inny artykuł, którego nie będziemy tutaj poruszać.

Intonacja

Zacznijmy od komunikacji niewerbalnej, która jest najbardziej ze sobą wspólna w języku, czyli barwa oraz wysokość tonu głosu. Najłatwiej to zaobserwować przy wypowiedziach zaimkowych czyli:

• Zdanie oznajmujące - na początku normalna wysokość tonu, potem opada wraz z zakończeniem zdania
• Zdanie pytające - normalna wysokość, na końcu się wznosi
• Zdanie rozkazujące - dość silne, opadające

W innym wypadku intonacja służy także do przekazywania swoich stanów emocjonalnych - służy temu dodatkowo akcent, który można usłyszeć w trakcie rozmowy.

Mimika

Jest to najbardziej warta uwagi niewerbalna część mowy, bo mówiący zazwyczaj nie kontroluje swojej mimiki tak świadomie, jak intonacją - często wykorzystywany przez manipulatorów, lecz przy normalnej rozmowie zwykle spostrzega się konwencjonalne gesty (np. pocieranie koniuszkiem palca nosa) i ich częstotliwość używania przez naszego rozmówcę. Przy skrajnościach zawsze budzą w nas podejrzenia - przy zbyt ubogiej mimice, myślimy o tym, że ta osoba traktuje nas chłodno, przy zbyt wyrazistej dociekamy się ukrytych zamiarów. Zwykle są to niesłuszne obawy zwłaszcza, jeśli chodzi o naszych znajomych.