Poradnik harcerski/Pomiary w terenie

Wyznaczanie kąta prostego

Do wyznaczenia kąta prostego w terenie potrzebujemy liny o długości 12 metrów. Z napiętej liny ułożyć należy trójkąt o bokach długości 3, 4 i 5 metrów. Kąt pomiędzy ramionami o długości 3 i 4 metrów będzie kątem prostym.

Pomiar szerokości rzeki

Przy użyciu 3 kijów

Wybieramy charakterystyczny punkt na drugim brzegu rzeki, np. drzewo, kamień (na rys. punkt A). Naprzeciwko punktu A, na brzegu, w którym sami się znajdujemy, zaznaczamy patykiem punkt B. W odległości x, od punktu B, porównywalnej z szerokością rzeki zaznaczamy punkt C, tak by AB i BC były prostopadłe. Następnie przedłużamy BC o odległość x i zaznaczamy punkt D. Ostatnią czynnością, jaką wykonujemy, jest oddalanie się od rzeki pod kątem prostym do lini BD. Gdy zauważymy, że punkty A i C pokryją się zaznaczamy punkt E. Odległość DE równa jest szerokości rzeki. Wadą tej metody jest duży metr pomiarowy związany z wyznaczaniem kąta prostego. Błąd szerokość jest równy 3,5% na każdy 1° błędu przy wyznaczaniu jednego kąta prostego.

Przy użyciu źdźbła trawy

Wybieramy dwa charakterystyczne obiekty znajdujące się na drugim brzegu rzeki (drzewa, duże kamienie). Stojąc przy brzegu rzeki bierzemy w poziomo wyciągniętych rękach źdźbło trawy i skracamy je do takiej długości, żeby jego końce pokrywały się z wybranymi wcześniej obiektami. Składamy źdźbło na pół i cofamy się (pod kątem prostym do nurtu rzeki), tak, by końce skróconego źdźbła ponownie pokryły się z wybranymi obiektami. Odległość między miejscem zajmowanym na początku, a tym w którym stoimy na końcu równa jest szerokości rzeki. :)

Pomiar wysokości drzewa

Wysokość drzewa możemy zmierzyć przy pomocy dwóch harcerzy i kija, którego długość znamy. Jeden z harcerzy trzyma kij pod kątem prostym do ziemi, drugi kładzie się na ziemi, w takim miejscu, w którym widzi pokrywający się czubek drzewa i kija. Wtedy: wysokość drzewa (h) = długość kija (BD) * odległość od głowy harcerza do drzewa(AC) / odległość od głowy harcerza do kija (AB). W przypadku, gdy kij ma wysokość równą wysokości harcerza oraz harcerz ustawi się w odległości gdzie czubek drzewa i kija pokrywają się, a kij umieszczony jest między stopami to wysokość drzewa równa jest odległości od drzewa do głowy harcerza.