Pszczelarstwo/Szkodniki/Aethina

Mały chrząszcz ulowy (Aethina tumida)

Larwy małego chrząszcza ulowego w ulu

Mały chrząszcz ulowy (Aethina tumida) pochodzi z Afryki. Jest pasożytem pszczół miodnych, ale na obszarach pierwotnego występowania nie stanowi zagrożenia dla rodzin pszczelich, ponieważ żyjące tam pszczoły cechują się zdolnością oczyszczania gniazda i likwidacji chrząszcza. W roku 1996 on został jednak odkryty również w pasiekach na Florydzie w Stanach Zjenoczonych. Spowodował tam wyginięcie około 25 tysięcy rodzin pszczelich. Sposób, w jaki mały chrząszcz ulowy przywędrował on z Afryki do USA, nie został w pełni ustalony.

Biologia

Dojrzałe chrząszcze mają wydłużony kształt, spłaszczone ciało długości 1/3 ciała pszczoły robotnicy. Są czarno ubarwione, mają trzy pary nóg i maczugowato zakończone czułki. Żerują w ulu i w pomieszczeniach, w których przechowywane są plastry.

Samica składa jaja w ulu na plastrach i w szparach ula. Po 2-4 dniach wygryza się z jajeczka larwa, która podobnie jak dorosłe chrząszcze żywi się jajami i czerwiem pszczoły, pyłkiem, miodem i woskiem. Po 7-21 dniach larwy wypełzają z ula i spadają na ziemię, gdzie zagrzebują się i przechodzą w stadium poczwarki. Po 3-4 tygodniach z poczwarki wygryzają się młode chrząszcze. W ciągu pierwszych dwóch dni chrząszcze są bardzo ruchliwe, latają w promieniu 25 km. Kierując się zapachem rodziny pszczelej, przedostają się do ula.

Objawy inwazji

Pszczoła nie umie się bronić przed małym chrząszczem ulowym. Wystarczy, że do ula przedostanie się kilka samic, aby wylęgające się ze złożonych jaj larwy masowo niszczyły plastry i czerw. Uszkodzone plastry nie nadają się do wychowu czerwiu ani do magazynowania miodu i pyłku. Odchody larw zanieczyszczają miód, który ulega fermentacji i wycieka z komórek plastra. Larwy wydzielają też nieprzyjemny zapach, który działa na pszczoły odstraszająco.

Zwalczanie

Zwalczanie chrząszcza polega na utrzymywaniu czystości w ulu oraz niszczeniu w glebie larw. Stosowane są też środki do niszczenia larw w ulu.

Chrząszcz ginie w zimie poza rodziną pszczelą i w nieogrzewanych pomieszczeniach. Przy temperaturze powietrza poniżej –12°C giną wszystkie jego stadia rozwojowe.