Astrofizyka/Kosmologia Newtonowska: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Derbeth (dyskusja | edycje)
pisownia nazwiska, zmiana dwóch grafik
Alessia (dyskusja | edycje)
m lit., int., WP:SK
Linia 1:
Wyobraźmy sobie dowolne dwie galaktyki oddalone w chwili obecnej <math>t_0</math> o odległość <math>dl_0</math>. Jeżeli Wszechświat jest dynamiczny i rozszerza się, to ich odległość w chwili t będzie równa:
<center><math>dl=a(t) dl_0 </math></center>
a(t) nazywamy '''czynnikiem skali'''. Wygodnie jest tak wybrać parametryzacje, by w chwili obecnej <math>t_0</math> czynnik skali <math>a(t_0)=1</math>.
[[Grafika:Prawo Hubble'a 1.svg|350px|right]]
Obserwator na jednej z galaktyk będzie widział pozorny ruch z prędkością
<center><math>v=\frac{dl}{dt}=\frac{da(t)}{dt}dl_0=\dot{a}dl_0=\frac{\dot{a}}{a}dl=H dl </math></center>
Jest to słynna zależność Hubble'a, a H jest stałą Hubble'a:
<center><math>H=\frac{\dot{a}}{a}=\frac{1}{t_H}</math></center>
<math>t_H</math> nazywamy wiekiem Hubble'a.
W chili obecnej stała Hubble'a może bycbyć wyrażona przez bezwymiarową wielkość h:
<center><math>H_0=H(t_0)= 100 h \frac{km}{s}\frac{1}{Mpc}</math></center>
czas Hubble'a :
<center><math>t_H=H_{0}^{-1}=9.773 h^{-1} Gyr </math></center>
Przez lata pomiary h dawały 0.4<h<1.0. Obecne pomiary dają
Linia 17:
 
[[Grafika:Prawo Hubble'a 2.svg|350px|right]]
U podstaw kosmologii leży '''[[zasada kosmologiczna]]'''. Wyobraźmy sobie dowolną galaktykę o masie m umieszczoną na powierzchni kuli o dowolnym promieniu l umieszczonej w dowolnym punkcie O. Całkowita energia tej galaktyki jest równa:
<center><math>E=\frac{1}{2}mv^2+U(l)=\frac{1}{2}mv^2-G\frac{M m}{l}</math></center>
M jest masą zawartą w kuli o promieniu l:
: <math>M=\frac{4\pi}{3}l^3 \rho </math>
Przypadek z E=0 (realizowany w ogólnej teorii względności) daje:
: <math>v^2=H^2 l^2 = \frac{8 \pi }{3}G \rho l^2 </math>
Wynik nie zależy od rozmiaru kuli l (można uprościć przez <math>l^2</math>). Ostatecznie otrzymujemy:
<center><math>H^2 = \frac{8 \pi }{3}G \rho </math></center>
Wartość stałej Hubble'a w chwili obecnej wyznacza '''gęstość krytyczną''':
<center><math>H_0^2 = \frac{8 \pi }{3}G \rho_c </math></center>
Wartość ta oraz stała Newtona G dają
: <math>\rho_{c} = 1.88 h^2 10^{-29}\ g \ cm^{-3}= 2.77 \ 10^{11} \ h^2 \ M_S \ Mpc^{-3} = 11.26 h^2 \ protons \ m^{-3} </math>
[[Grafika:Newcos.png|350px|right]]
W kosmologii ważnym parametrem jest &Omega;
:: <math>\Omega = \frac{\rho}{\rho_c} </math>
określającym względną gęstość materii w stosunku do gęstości krytycznej. Zakładając zachowanie masy w rozszerzającej się objętości otrzymujemy:
:: <math>\rho=\frac{M}{V}=\frac{M}{V_0 a^3}=\frac{\rho_0}{a^3}</math>
[[Grafika:Townt.png|350px|right]]
Pamiętając, że :
:: <math>H=\frac{\dot{a}}{a}</math>
otrzymujemy równanie różniczkowe na czynnik skali:
:: <math>\frac{da}{dt}=H_0 \sqrt{\frac{\Omega}{a}}</math>
Rozwiązaniem tego równania jest:
:: <math>a(t)=( \frac{t}{t_0} )^{\frac{2}{3}}</math>
gdzie:
:: <math>t_0=\frac{2}{3}\frac{1}{\sqrt{\Omega}}t_H </math>
jest wiekiem Wszechświata.