Historia dla gimnazjum/Starożytny Izrael: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
m popr. linka |
Tomekg.966 (dyskusja | edycje) Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
__BEZSPISU__
__NOTOC__
{| cellspacing="5px"
| rowspan="2" width="30%" style="border: 1px solid #97BF87; background-color:#e2f2df; padding:1em;" valign="top"|
{|width="*"
|
{|
|-
|}
<center>{{Rozdział|Rozdział|Starożytny Izrael}}</center>
[[Grafika:CanaanMap.jpg|thumb|200px|Mapa kraju [[w:Kanaan|Kanaan]]]]
=== Judaizm ===
'''Żydzi, zwani Izraelitami czy Hebrajczykami''' są wyznawcami najstarszej religii '''monoteistycznej''' - '''judaizmu''', który zakłada istnienie jednego Boga - '''Jahwe'''. Starożytni Izraelici wierzyli, że Bóg zawarł z nimi przymierze, gwarantując im opiekę w zamian za podporządkowanie się jego nakazom. Podstawą religii judaistycznej jest święta księga, zwana '''Biblią''' (od greckiego słowa ''biblia'', oznaczającego księgi). Biblia składa się z kilkudziesięciu mniejszych ksiąg, spośród których najważniejsza jest pierwsze pięć, zwane '''Torą''', zawierające opis stworzenia świata, upadku moralnego ludzkości, najwcześniejszą historię Żydów, a przede wszystkim prawo. Chrześcijanie do Biblii zaliczają także Ewangelie, Dzieje Apostolskie oraz Apokalipsę św. Jana, które stanowią tzw. Nowy Testament i opierają się na wierze w Jezusa Chrystusa. Od judaizmu wywodzą się dwie najważniejsze współczesne religie: chrześcijaństwo i islam.
=== Epoka patriarchów ===
Według Biblii Izraelici wywodzą się od żyjącego wiele tysięcy lat temu w Mezopotamii '''Abrahama''', noszącego pierwotnie imię Abram. Pewnego razu Abrahamowi objawić miał się Bóg i nakazać mu opuszczenie Mezopotamii. Z polecenia Pana praojciec Żydów wyruszył na zachód i osiedlił się we wskazanym przez Niego kraju Kanaan (obecny Izrael), gdzie żyły już liczne pogańskie plemiona Kananejczyków. Kiedy doczekał się syna, '''Izaaka''', którego '''obrzezał''', '''na znak przymierza z Bogiem'''. Syn Izaaka, '''Jakub''', miał dwunastu synów. Najmłodszy z nich, '''Józef''', został podstępnie sprzedany przez braci egipskim kupcom i wkrótce jako niewolnik trafił do Egiptu. Biblia mówi, że dzięki umiejętności odczytywania snów zyskał uznanie w oczach faraona. Niebawem egipski król mianował go wezyrem. Po kilku latach w wyniku suszy do Egiptu przybyli bracia Józefa wraz z ojcem, Jakubem.
=== Czasy Mojżesza ===
Izraelici, a przynajmniej plemię Abrahama, zamieszkało w Egipcie. Z czasem faraonowie zaczęli traktować ich za niewolników, ród stawał się jednak coraz liczniejszy. Jednym z Izraelitów był '''Mojżesz''', któremu, jak mówi Biblia objawił się Bóg i nakazał wyprowadzić lud żydowski z Egiptu. Hebrajczykom udało się uciec, mimo sprzeciwu faraona, którego Pan ukarał, zsyłając na jego kraj plagi. '''Na pamiątkę wyjścia z Egiptu''' żydzi obchodzą '''święto Paschy'''. Pod wodzą Mojżesza plemiona izraelskie ruszyły przez pustynię do Kanaanu, zwanego Palestyną. W czasie wędrówki Bóg odnowił z przywódcą na górze '''Synaj''' przymierze zawarte z Abrahamem, nadał mu Prawo, czyli Torę oraz przekazał tablicę z dziesięciorgiem przykazań, w przyszłości zamknięte w skrzyni, zwanej '''Arką Przymierza'''. Podczas trwającej aż czterdzieści lat wędrówki przez pustynię ukształtował się judaizm oraz umocniła wiara w Boga. W końcu Izraelici dotarli do Palestyny, dokąd wprowadził ich następca Mojżesza, Jozue, który zbrojnie podbił większość kananejskich miast i podzielił kraj między dwanaście plemion Izraela.
=== Okres królestwa ===
Na początku X w. p.n.e na terenie Palestyny powstało królestwo żydowskie. Najsłynniejszymi władcami byli '''Dawid''' i jego syn '''Salomon'''. Ten drugi, wybudował w Jerozolimie świątynię ku czci [[w:Jahwe|Jahwe]], boga Izraelitów. Dzięki niej [[w:Jerozolima|Jerozolima]] stała się świętym miejscem wszystkich żydów.
=== Niewola babilońska i odbudowa Świątyni ===
Po śmierci [[w:Salomon (król Izraela)|Salomona]], państwo zostało podzielone na pół, a duża część Palestyny została podbita przez wojowniczych sąsiadów. Jeszcze przez następne dwa wieki państwu udawało się utrzymać niezależność, do czasu gdy w VI w. p.n.e. '''Jerozolimę''' zdobyli Babilończycy. Wówczas została zniszczona świątynia Salomona, a większość mieszkańców miasta przesiedlono do innych miast w [[w:Mezopotamia|Mezopotamii]]. Była to tak zwana '''niewola babilońska'''. W 539 roku p.n.e. król [[w:Cyrus II Wielki|Cyrus]] zdobył Babilon, i wygnańcy mogli wrócić do ojczyzny. Niewola babilońska trwała około 50 lat, po powrocie do ojczyzny, byli mieszkańcy tamtych terenów zaczęli odbudowywać zrujnowane miasto - Jerozolimę, w tym świątynie Jahwe. Od tamtej pory Hebrajczyków zaczęto nazywać Judejczykami - od tego słowa pochodzi współczesna nazwa tego narodu - Żydzi. Niewola babilońska była ważnym okresem w historii Żydów. Działali wtedy liczni '''prorocy''' którzy umacniali w ludziach wiarę i przywiązanie do obyczajów przodków. Prorocy nauczali o '''Mesjaszu''', władcy zesłanym przez Jahwe, który w nagrodę za wierność jedynemu Bogu wyzwoli w przyszłości Żydów i odbuduje ich królestwo.
Linia 13 ⟶ 36:
[[Grafika:Jerusalem Ugglan 1.jpg|thumb|400 px|'''Świątynia Jerozolimska'''. Na ilustracji rekonstrukcja Świątyni Jerozolimskiej z czasów Heroda Wielkiego. Świątynie wybudowali Fenicjanie z Tyru na polecenie Salomona. Prostokątny budynek z drewna cedrowego składał się zapewne z trzech części: przedsionka, miejsca świętego, i miejsca najświętszego w którym podobno była umieszczona [[w:Arka Przymierza|Arka Przymierza]]. Przy wejściu do świątyni znajdowały się dwie potężne kolumny z brązu. Pierwsza świątynia jerozolimska została zburzona przez Babilończyków, a następnie za zgodą władcy Persów odbudowana. Także ona została jednak zburzona przez Rzymian w I w. p.n.e. Obecnie ocalały mur świątyni jerozolimskiej nazywamy Ścianą płaczu jest dla Żydów najświętszym miejscem.]]
{{Definicja|'''Monoteizm''' - Wiara w jednego Boga. Zobacz też: '''[[w:Monoteizm|Monoteizm]]'''}}
|