Wikibooks

Uciążliwość zapachowa/Węch człowieka/Receptory węchowe i kodowanie zapachu: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
url do Buck_Cell 2004_commentary.pdf
m usunięcie small z opisów ilustracji (zobacz - dyskusja)
Linia 1:
[[Plik:John William Waterhouse - The Soul of the Rose, aka My Sweet Rose.JPG|thumb|200px|<small>[[John William Waterhouse]] (1849–1917); ''The Soul of the Rose or My Sweet Rose'' (1908)<br />[[wrażenie|Wrażenia]] [[węch]]owe szybciej od innych wrażeń [[zmysł]]owych wywołują [[emocja|emocje]] i są na dłużej utrwalane w [[pamięć|pamięci]] </small>]]
 
[[Plik:Chaoborus crystallinus male as Corethra plumicornis (Walker Insecta Britanica Vol 3 page 397 plate XXV).png|thumb|200px|<small>[[Węch]] [[owady|owadów]] umożliwia im zdobywanie pożywienia lub odnalezienie partnera. Dowodem jego roli są rozbudowane anteny, wychwytujące cząsteczki [[odorant]]ów</small>]]
 
'''Kodowanie zapachu''', [[kodowanie (psychologia)|kodowanie]] [[informacja|informacji]] o [[bodziec (fizjologia)|bodźcach]] węchowych – jedno z pojęć określających zasady działania [[węch]]u, który jest częścią [[układ nerwowy|układu nerwowego]], odpowiedzialną za [[procesy poznawcze]] związane z [[percepcja|percepcją]] [[zapach]]u, jego [[rozpoznawanie]]m oraz kształtowaniem negatywnych lub pozytywnych [[emocja|emocji]].
Linia 17:
== Podstawy badań węchu ==
=== Badania poprzedzające wyjaśnienie kodu węchowego ===
[[Plik:Lipid bilayer section.gif|right|thumb|200px|<small>Model [[błona komórkowa|błony komórkowej]] ([[dwuwarstwa lipidowa]]) zbudowanej z [[Lecytyny|fosfatydylocholiny]] </small>]]
[[Plik:Bialka blonowe-grafik.svg|thumb|200px|Schemat organizacji [[białka błonowe|białek błonowych]];<br /><small> białka transmembranowe (1), monowarstwy zewnętrznej (2), monowarstwy wewnętrznej (3), wewnętrzne (4) i [[białka peryferyjne|peryferyjne]] (niebieskie)</small>]]
[[Plik:Complete neuron cell diagram pl.svg|thumb|200px|[[Neuron|Komórka nerwowa]] i [[synapsa]]]]
 
Linia 54:
Chemoreceptory uczestniczą w procesach odbierania sygnałów wewnętrznych (np. [[receptory adrenergiczne]], [[receptory muskarynowe|muskarynowe]], [[receptory opioidowe|opioidowe]]) i zewnętrznych. U różnych gatunków zwierząt chemiczne eksteroreceptory są zlokalizowana na powierzchni ciała, na jej określonych fragmentach lub w wyspecjalizowanych narządach.
 
[[Plik:Aktionspotential pl.svg|thumb|200px|[[Potencjał czynnościowy]] [[błona komórkowa|błony komórkowej]] [[neuron]]u;<br /><small>zobacz też: [[potencjał błonowy]], [[potencjał spoczynkowy]], [[bodziec (fizjologia)|bodziec]], [[próg pobudliwości]], [[depolaryzacja (biologia)|depolaryzacja]], [[repolaryzacja]], [[hiperpolaryzacja]]</small>]]
 
Odbierane z receptorów sygnały są analizowane w sieciach neuronów o różnej złożoności (zobacz np. [[układ nerwowy#Ewolucja układu nerwowego|ewolucja układu nerwowego]], [[układ nerwowy rozproszony]], [[układ nerwowy człowieka]]), ale działających na jednakowych zasadach przenoszenia i przekazywania impulsów.
Linia 66:
 
=== Receptory GCPR ===
[[Plik:protein 7 domen.svg|thumb|200px|Schemat [[Białka receptorowe|receptora błonowego]] z siedmioma domenami ([[Helisa alfa|helisami]]) transbłonowymi (7TM)</small>]]
[[Plik:ORs and GP.svg|thumb|200px|Schemat pobudzenia [[receptor]]a OR przez cząsteczkę [[odorant]]a z uwolnieniem podjednostki α [[białko G|białka G]]{{r|Ryan McGraf-Hill}}]]
 
Linia 74:
 
== Odkrycie rodziny OR ==
[[Plik:PCR pl.svg|thumb|200px|Schemat [[reakcja łańcuchowa polimerazy|łańcuchowej reakcji polimerazy]] (PCR):<br /> <small>1. [[Denaturacja DNA|Denaturacja]] w 96 °C <br /> 2. Wiązanie [[RNA starterowy|starterów]] w 68 °C <br /> 3. Synteza nici [[zasada komplementarności|komplementarnej]] w 72 °C (P – [[polimerazy|polimeraza]])</small>]]
 
[[Linda B. Buck]]{{r|L.Buck Nobel lecture}} i [[Richard Axel]]{{r|R.Axel Nobel lecture}} otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w roku 2004 za odkrycia dokonane w wyniku badań rozpoczętych w roku 1985. Według L.B. Buck inspiracją jej badań była opublikowana w roku 1985 praca J. Pevsnera i współpracowników{{r|L.B.Buck_Cell2004}}.
Linia 101:
 
== System węchowy ==
[[Plik:Green fluorescent protein expressed in ciliated olfactory sensory neurons.jpg|thumb|200px|<small>Określenie drogi sygnałów od zakończeń nerwów węchowych do kłębuszków opuszki umożliwiły [[białko zielonej fluorescencji|białka zielonej fluorescencji]]</small>]]
[[Plik:Olfactory system.svg|thumb|200px|System węchowy człowieka <br /> <small>1. [[Węchomózgowie#Opuszka węchowa|opuszka węchowa]]; 2. komórki mitralne (II neurony [[droga węchowa|drogi węchowej]]; 3. [[kość sitowa]] 4. [[nabłonek węchowy]]; 5. „kłębuszki” [[Węchomózgowie#Opuszka węchowa|opuszki węchowej]]; 6. komórki węchowe (receptory)</small>]]
[[Plik:Olfactory recept principle.svg|thumb|200px|Zasada dekodowania zapachu odorantów, wiązanych przez różne receptory<ref group="uwaga">Zobacz też: slajdy z wykładu Lindy B. Buck, wygłoszonego w czasie uroczystości nadania Nagrody Nobla, [http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2004/buck-slides.pdf (slajd 26)].</ref> <br /><small>Cechy kształtu pięciu różnych receptorów oraz cząsteczek odorantów reprezentują różne właściwości chemiczne i stereochemiczne, decydujące o wzajemnym powinowactwie. W nabłonku węchowym człowieka znajduje się 339 różnych białek receptorowych OR w milionach komórek nabłonka węchowego. Liczba wzorców pobudzenia tych komórek jest niemal nieograniczona</small>]]
[[Plik:Model smell recogn.svg|thumb|200px|Model przekazywania sygnałów o zapachu z nabłonka węchowego do ośrodka korowego<ref group="uwaga">Zobacz też: slajdy z wykładu Lindy B. Buck, wygłoszonego w czasie uroczystości nadania Nagrody Nobla, [http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2004/buck-slides.pdf (slajd 46 i 47)].</ref>]]
 
Źródło: „https://pl.wikibooks.org/wiki/Uciążliwość_zapachowa/Węch_człowieka/Receptory_węchowe_i_kodowanie_zapachu”