Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Olfaktometria dynamiczna: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
m popr. nawigacji
dodanie tekstu pochodzącego z pl.Wikipedia w:Olfaktometria, sprzątanie kodu
Linia 16:
== Olfaktometria dynamiczna ==
=== Zasady olfaktometrii dynamicznej ===
W Europie pomiary olfaktometryczne są wykonywane zgodnie z normą [[w:Europejski Komitet Normalizacyjny|EN]] 13725:2003]] ([[w:Polska Norma|PN-EN]] 13725:2007]]). Wynikiem pomiaru jest stężenie zapachowe, liczbowo równe wartości stopnia rozcieńczenia (z uwzględnieniem rozcieńczenia wstępnego, zob. [[Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Pobieranie próbek|pobieranie próbek]]), po którym jest osiągany zespołowy próg wyczuwalności zapachu. W normie określono wymagania stawiane urządzeniom do rozcieńczania strumienia badanego gazu strumieniem czystego powietrza (olfaktometrom i urządzeniom do wstępnego rozcieńczania w czasie pobierania próbek) oraz osobom oceniającym zapach (zespół). Opisano przebieg pomiarów i sposób opracowania wyników.
<ref name="norma">{{cytuj pismo |nazwisko = PN–EN 13725 |tytuł = Jakość powietrza. Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej |czasopismo = PKN Warszawa |wolumin = 2007 }}</ref><ref name="Normalizacja 2005">{{cytuj pismo |nazwisko = Kośmider |imię = J.|nazwisko2 = Krajewska |imię2 = B. |tytuł = Normalizacja olfaktometrii dynamicznej. Podstawowe pojęcia i jednostki miar|czasopismo = Normalizacja |wolumin = |numer = 1|strony = 15-22|data = 2005 |język = pl}}</ref><ref name="Wodociągi 2007">{{cytuj pismo |nazwisko = Kośmider |imię = J. |tytuł = Pomiary stężeń zapachowych metodą olfaktometrii dynamicznej (PN-EN 13725:2007)|czasopismo = Wodociągi – Kanalizacja |numer = 10|strony = 34-35|data = 2007|język = pl}}</ref>.
<noinclude>{{Wikipedia|Olfaktometria#Olfaktometria dynamiczna (PN-EN 13725)|Olfaktometria z sekcją nt. Olfaktometria dynamiczna (PN-EN 13725)}}</noinclude>
 
Sprawność laboratorium olfaktometrycznego (jakość sprzętu, sensoryczna sprawność zespołu i poprawność procedur) jest oceniana w czasie wewnątrz- i międzylaboratoryjnych badań biegłości. Określa się powtarzalność wewnątrzlaboratoryjną i dokładność pomiarów (w odniesieniu do europejskiego odoranta odniesienia – ''n''-butanolu) oraz zgodność wyników oznaczeń stężenia różnych odorantów z wartością oczekiwaną, za jaką uznano średnią z wyników uzyskiwanych w ramach „testu okrężnego” (ring-testu) w różnych laboratoriach, ubiegających się o certyfikat.
Sprawność laboratorium olfaktometrycznego (jakość sprzętu, sensoryczna sprawność zespołu i poprawność procedur) jest oceniana w czasie wewnątrz- i międzylaboratoryjnych badań biegłości. Określa się powtarzalność wewnątrzlaboratoryjną i dokładność pomiarów (w odniesieniu do europejskiego odoranta odniesienia – ''n''-butanolu) oraz zgodność wyników oznaczeń stężenia różnych odorantów z wartością oczekiwaną, za jaką uznano średnią z wyników uzyskiwanych w ramach „testu okrężnego” (ring-testu) w różnych laboratoriach, ubiegających się o certyfikat (zob. [[Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Dokładność olfaktometrii dynamicznej|Dokładność olfaktometrii dynamicznej]]).
 
===Olfaktometry dynamiczne ===
[[Plik:GC Olfactometer.JPG|thumb|200px|Nos jako detektor chromatografu gazowego. Oceny zapachu eluatów]][[Plik:K8747-1.jpg|thumb|200px|Badania węchu komarów]]
[[Plik:Olfaktometr TO7.jpg|thumb|200px|Olfaktometr TO7 – ZUT w Szczecinie]]
[[Plik:Stanowiska TO7.JPG|thumb|200px|Stanowiska oceniających przy olfaktometrach serii TO są wyposażone w przycisk TAK/NIE i przyciski umożliwiające skalowanie intensywności zapachu i [[w:jakość hedoniczna|jakości hedonicznej]]]]
[[Plik:Nasal Ranger.JPG|thumb|200px|Cwiczenia z olfaktometrii terenowej w ZUT Szczecin]]
Olfaktometr dynamiczny to urządzenie stosowane do mieszania strumienia badanego gazu strumieniem bezwonnego powietrza, umożliwiające otrzymywanie serii rozcieńczeń i ich prezentowanie osobom oceniającym
Olfaktometrami są nazywane przyrządy służące do badania czułości narządu węchu (np. [[w:otorynolaryngologia|otolaryngologia]], [[w:Akcesoria entomologiczne|entomologia]]), bądź też przyrząd do ilościowych porównań intensywności zapachów różnych olejków eterycznych lub ocen zapachu poszczególnych |składników wonnych mieszanin (zobacz: [[w:Olfaktometria#GC-Olfaktometria (GC-O)|GC-O]]). Olfaktometry są też stosowane w czasie pomiarów [[w:Stężenie zapachowe|stężenia zapachowego]] zanieczyszczeń (stężenia [[w:odorantów|odorantów]]) w gazach [[w:strumień zapachowy|emitowanych]] do powietrza lub w zanieczyszczonym powietrzu (patrz – [[w:Olfaktometria#Olfaktometria w inżynierii środowiska|Olfaktometria w inżynierii środowiska]]).
<ref name="E-Szkoła olfakt">{{cytuj stronę| url = http://www.zut.edu.pl/index.php?id=5951 | tytuł = E-Szkoła olfaktometrii. Wykład – Olfaktometry | data dostępu = 2010-10-15| opublikowany = Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie| język = pl}}</ref>. Wymagana jest wysoka precyzja rozcieńczeń. Typowy jest zakres pomiarowy od 10 ou<sub>E</sub>/m<sup>3</sup> do 10<sup>7</sup> ou<sub>E</sub>/m³ (z uwzględnieniem wstępnego rozcieńczenia). Ustalono, że strumień prezentowany oceniającym nie może być mniejszy niż 20 dm³/min, co zapobiega wdychaniu przez oceniających powietrza spoza strugi. Określono takie liniowe prędkości wypływu, aby percepcji zapachu nie zakłócały wrażenia z [[w:Zmysł temperatury|receptorów temperatury]] (uczucie chłodu).
 
W olfaktometrach wytwarzane są „serie rozcieńczeń” badanego gazu. Seria jest tworzona przez rozcieńczanie próbki w różnym stopniu (Z), przy czym wartości Z stanowią szereg geometryczny, np. 1280, 640, 320, 160, 80, ... (szereg o kroku 2). Stosowanie szeregów geometrycznych wiąże się z logarytmicznym charakterem zależności intensywności zapachu od stężenia odorantów (zob. [[Uciążliwość zapachowa/Prawa psychofizyczne w olfaktometrii|Prawo Webera-Fechnera]]). Różnice między intensywnościami zapachu kolejnych próbek serii, w której stężenia tworzą szereg geometryczny, są takie same (skala liniowa).
W Europie olfaktometryczne pomiary stężenia zapachowego są wykonywane zgodnie z normą europejską [[w:Europejski Komitet Normalizacyjny|(EN)]] z roku 2003, ustanowioną przez Polski Komitet Normalizacyjny [[w:Polska Norma|(PN-EN)]] w roku 2007: EN 13725:2003/PN-EN 13725:2007<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = PN–EN 13725 |imię = |tytuł = Jakość powietrza. Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej |czasopismo = PKN Warszawa |wolumin = 2007 |}}</ref><ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Kośmider |imię = J.|nazwisko2 = Krajewska |imię2 = B. |url = |tytuł = Normalizacja olfaktometrii dynamicznej. Podstawowe pojęcia i jednostki miar|czasopismo = Normalizacja |wolumin = |numer = 1|strony = 15-22|data = 2005 |język = pl}}</ref><ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Kośmider |imię = J. |tytuł = Pomiary stężeń zapachowych metodą olfaktometrii dynamicznej (PN-EN 13725:2007)|czasopismo = Wodociągi – Kanalizacja |wolumin = |numer = 10|strony = 34-35|data = 2007|język = pl}}</ref>. Zgodnie z normą olfaktometr dynamiczny jest urządzeniem do rozcieńczania strumienia badanego gazu zanieczyszczonego strumieniem czystego powietrza. W normie określono wymagania stawiane tym urządzeniom, np. materiały konstrukcyjne, prędkość przepływu gazów, [[w:Dokładność i precyzja metody pomiaru|dokładność]] rozcieńczania, zakres pomiarowy, zalecane sposoby prezentacji strumienia oceniającym (zobacz – [[w:Olfaktometria#Olfaktometr|Olfaktometria>Olfaktometry]]).
 
Próbki serii rozcieńczeń mogą być prezentowane uczestnikom ocen w różnej kolejności, np. losowo lub „sekwencyjnie w górę”, czyli kolejno, rozpoczynając od najbardziej rozcieńczonych. Zgodnie z normą w każdej serii muszą się znajdować „ślepe próby” (prezentacja powietrza odniesienia zamiast próbki, co najmniej 20% wszystkich prezentacji w serii).
Zapach wylotowego strumienia gazów ocenia odpowiednio dobrany [[w:Olfaktometria#Zespół|zespół]] ludzi. Wynikiem [[w:Olfaktometria#Pomiar stężenia zapachowego|pomiaru olfaktometrycznego]] jest stopień rozcieńczenia próbki badanego gazu, po którym jest osiągany zespołowy [[w:Zapach#Próg węchowej wyczuwalności|próg wyczuwalności]] zapachu (zobacz też – [[w:próg węchowej wyczuwalności|próg węchowej wyczuwalności]]), czyli sytuacja, gdy stężenie zapachowe jest równe jednej europejskiej [[w:Olfaktometria#Jednostka zapachowa (odour unit, ou)|jednostce zapachowej]] w metrze sześciennym: c<sub>od</sub> = 1 ou<sub>E</sub>/m³.
 
Różne typy olfaktometrów umożliwiają wykonywanie jednego lub kilku różnych testów sensorycznych. Olfaktometr TO7 (Ecoma 1997) umożliwia wykonywanie [[Uciążliwość zapachowa/Analiza sensoryczna/Testy psychofizyczne|testów „tak/nie”]] (metoda limitów). Oceniający porównują zapach próbki z zapachem powietrza odniesienia, sygnalizując „tak”, gdy czują różnicę. Nowsze olfaktometry dynamiczne umożliwiają – dodatkowo – wykonywanie różnych testów różnicowych (kilka wylotów gazu przy jednym stanowisku). Zadaniem oceniających może być wskazanie wylotu, z którego – w danej chwili – wypływa strumień z odorantami, np.:
Olfaktometry dynamiczne<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.ecoma.de/de/index.php|tytuł = Olfaktometry serii TO i inny sprzęt do pomiarów olfaktometrycznych|opublikowany = ecoma.de| data dostępu = 2010-09-07|język = de}}</ref><ref>{{cytuj stronę |nazwisko = |imię = |url = http://www.guigues.com/pdf/eog/enquete-olfactive-nuisances-odeurs.pdf | tytuł = Olfaktometry serii TO i dodatkowy sprzęt do pomiarów olfaktometrycznych|opublikowany = Environnement guigues.com| data dostępu = 2010-09-07|język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę |nazwisko = |imię = |url = http://www2.dpi.qld.gov.au/environment/1464.html dpi.qld.gov.au| tytuł = Olfactometer – air quality laboratory|opublikowany = dpi.qld.gov.au| data dostępu = 2010-09-07|język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.envitech-bohemia.cz/domain/flox/files/01_pachy/ODILE.pdf| tytuł = ODILE – olfaktometr sześciostanowiskowy |opublikowany = www.envitech-bohemia.cz| data dostępu = 2010-09-07|język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę |nazwisko = |imię = |url = http://www.environodour.com.au/dynascent.htm | tytuł = Dynascent olfactometer|opublikowany = environodour.com.au| data dostępu = 2010-09-07|język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę |nazwisko = |imię = |url = http://www.fivesenses.com/acscent/Aboutacscent.htm fivesenses.com| tytuł = AC'SCENT® International Olfactometer|opublikowany = fivesenses.com| data dostępu = 2010-09-07|język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.fivesenses.com/Prod_NasalRanger.cfm| tytuł = Nasal Ranger Field Olfactometer|opublikowany = www.nasalranger.com| data dostępu = 2010-09-07|język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę| url = http://www.enviroaccess.ca/techno-16-en.html |tytuł = Odour intensity measurements : TECNODOR Olfactometer – Météoglobe Canada (F2-02-96), Description of the technology| data dostępu = 2010-10-25| opublikowany = www.enviroaccess.ca| język = en}}</ref> są przyrządami pomiarowymi powszechnie stosowanymi przez służby ochrony środowiska w tych krajach, w których wprowadzono [[Uciążliwość zapachowa/Standardy zapachowej jakości powietrza|prawne regulacje]] w zakresie ochrony ludności przed uciążliwością zapachową. W Polsce są prowadzone prace, zmierzające do opracowania prototypu i uruchomienia produkcji.
* jednego z dwóch prezentowanych („test parzysty”),
* jednego z trzech prezentowanych („test trójkątowy”),
* dwóch z pięciu prezentowanych (test „dwa z pięciu”).
Na rynku są dostępne olfaktometry jednostanowiskowe i kilkustanowiskowe – umożliwiające równoczesną prezentację serii rozcieńczeń dwóm, czterem, sześciu lub ośmiu osobom. Różnice konstrukcyjne dotyczą również zakresu pomiarowego, możliwości automatycznej kalibracji itp
<ref name="inf nt TO8_9">Olfaktometry serii TO – czterostanowiskowe (TO8, TO9) i ośmiostanowiskowy TO8.8 {{cytuj stronę |nazwisko = Ecoma.de|imię = |url = http://www.ecoma.de/de/index.php|tytuł = Olfaktometry serii TO i sprzęt dodatkowy|opublikowany = ecoma.de| data dostępu = 2010-10-16|język = de}}</ref>
<ref name="Queensland olf">Olfaktometr z trzema wylotami przy stanowisku, zespół: 8 osób {{cytuj stronę |nazwisko = Queensland Gov.|imię = |url = http://www2.dpi.qld.gov.au/environment/1464.html | tytuł = Olfactometer – air quality laboratory|opublikowany = dpi.qld.gov.au| data dostępu = 2010-10-16|język = en}}</ref>
<ref name="envitech olf">Olfaktometr sześciostanowiskowy, pięć wylotów przy stanowisku {{cytuj stronę |url = http://www.envitech-bohemia.cz/domain/flox/files/01_pachy/ODILE.pdf| tytuł = Odile |opublikowany = www.envitech-bohemia.cz| data dostępu = 2010-10-16|język = en}}</ref>
<ref name="Ac'Scent">Olfaktometr jednostanowiskowy, wszystkie rodzaje testów {{cytuj stronę |nazwisko = |imię = |url = http://www.fivesenses.com/acscent/Aboutacscent.htm fivesenses.com| tytuł = Ac'Scent® International Olfactometer |opublikowany = fivesenses.com| data dostępu = 2010-10-16|język = en}}</ref>.
 
=== Zespół ===
<noinclude>{{Przypisy}}</noinclude>
Zgodnie z PN-EN 13725:2007 stężenie zapachowe jest równe jednej europejskiej jednostce zapachowej (c<sub>od,th</sub> = 1 ou<sub>E</sub>/m³, próg wyczuwalności), jeżeli prawdopodobieństwo, że zapach wyczują członkowie zespołu, wynosi 0,5. Zespół, to co najmniej 4-osobowa grupa ludzi o podobnym węchu. Do zespołów są przyjmowani oceniający, którzy spełniają kryteria selekcji<ref name="E-Szkoła zesp">{{cytuj stronę| url = http://www.zut.edu.pl/index.php?id=5952 | tytuł = E-Szkoła olfaktometrii. Wykład – Zespół | data dostępu = 2010-10-15| opublikowany = Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie| język = pl}}</ref><ref name="norma"/><ref name="Normalizacja 2005"/><ref name="Wodociągi 2007"/>.
 
Selekcję oceniających przeprowadza się na podstawie sprawności węchu ([[Uciążliwość zapachowa/Analiza sensoryczna/Testy psychofizyczne|testy psychofizyczne]]). Po wstępnym przeszkoleniu (co najmniej jeden próbny pomiar przy olfaktometrze) gromadzi się 10–20 oszacowań wartości indywidualnego progu wyczuwalności zapachu ''n''-butanolu (ITE<sub>''n''-butanol</sub>, Individual Threshold Estimate). Badania progu muszą być wykonywane podczas co najmniej trzech sesji pomiarowych, w różnych dniach, z co najmniej jednodniową przerwą między sesjami.
== Linki zewnętrzne ==
 
* [http://www.zut.edu.pl/index.php?id=5951 e-Szkoła olfaktometrii – materiały do wykładu nt. Olfaktometry – Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny]
Oceniający może zostać członkiem zespołu, jeżeli zgromadzony zbiór wartości ITE<sub>''n''-butanol</sub> (wyrażonych w jednostkach stężenia masowego) spełnia następujące kryteria<ref name="E-Szkoła zesp"/><ref name="norma"/><ref name="Normalizacja 2005"/><ref name="Wodociągi 2007"/>:
 
# antylogarytm z odchylenia standardowego s<sub>ITE</sub>, obliczonego z log ITE, jest mniejszy niż 2,3 (ITE [jednostki stęż. mas.]),
# średnia geometryczna wartości ITE<sub>''n''-butanol</sub> mieści się między 0,5-krotną a 2-krotną wartością odniesienia (EROM):
:– European Reference Odour Mass, EROM/m<sup>3</sup> = 123 µg/m<sup>3</sup>;
:– zakres dla średniej z wyników pomiarów ITE: 62 µg/m<sup>3</sup> do 246 µg/m<sup>3</sup>, czyli od 0,020 µmol/mol do 0,080 µmol/mol (20–80 ppb).
 
Węch członków zespołu danego laboratorium jest badany systematycznie, a wyniki pomiarów są archiwizowane. W olfaktometrycznych badaniach próbek środowiskowych lub przemysłowych mogą uczestniczyć tylko te osoby, które uzyskały – w czasie ostatnich 10–20 pomiarów ITE<sub>''n''-butanol</sub> – zbiór wartości zgodny z kryteriami selekcji (zob. [[Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Dokładność olfaktometrii dynamicznej|Dokładność olfaktometrii dynamicznej]]).
 
=== Pomiar stężenia zapachowego ===
Jeden pomiar stężenia zapachowego składa się z co najmniej trzech cykli. W czasie każdego cyklu seria rozcieńczeń badanej próbki jest prezentowana co najmniej czterem członkom zespołu<ref name="norma"/><ref name="Normalizacja 2005"/><ref name="Wodociągi 2007"/>. Raport z pomiaru zawiera zestawienie informacji o tym, w jakich sytuacjach członkowie zespołu sygnalizowali „Czuję” (Z<sub>tak</sub>). Przykład zamieszczony w tabelkach dotyczy prezentacji serii rozcieńczeń (Z = 1280, 640, 320, ...) czterem członkom zespołu (P1, P2, P3, P4) w czasie czterech cykli.
</div>
<div style="float:left">
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Cykl 1
|style="background-color:Lightgrey"|Rozcieńczenie Z
|style="background-color:Lightgrey"|P1
|style="background-color:Lightgrey"|P2
|style="background-color:Lightgrey"|P3
|style="background-color:Lightgrey"|P4
|-
|1280
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|640
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|320
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|nie
|nie
|-
|style="color:Red"|ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|160
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|nie
|-
|80
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|style="color:Red" |ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|40
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|}
</div>
<div style="float:left">
</div>
<div style="float:left">
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Cykl 2
|style="background-color:Lightgrey"|Rozcieńczenie Z
|style="background-color:Lightgrey"|P1
|style="background-color:Lightgrey"|P2
|style="background-color:Lightgrey"|P3
|style="background-color:Lightgrey"|P4
|-
|1280
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|640
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|nie
|-
|style="color:Red" |ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|style="color:Red" |ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|320
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|160
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|80
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|40
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|}
</div>
<div style="float:left">
</div>
<div style="float:left">
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Cykl 3
|style="background-color:Lightgrey"|Rozcieńczenie Z
|style="background-color:Lightgrey"|P1
|style="background-color:Lightgrey"|P2
|style="background-color:Lightgrey"|P3
|style="background-color:Lightgrey"|P4
|-
|1280
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|640
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|320
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|nie
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|style="color:Red" |ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|160
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|nie
|-
|80
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|style="color:Red" |ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|40
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|}
</div>
<div style="float:left">
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Cykl 4
|style="background-color:Lightgrey"|Rozcieńczenie Z
|style="background-color:Lightgrey"|P1
|style="background-color:Lightgrey"|P2
|style="background-color:Lightgrey"|P3
|style="background-color:Lightgrey"|P4
|-
|1280
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|style="color:Red" |ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|640
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|nie
|nie
|-
|320
|nie
|style="background-color:Palegreen" | tak
|nie
|nie
|-
|160
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|nie
|-
|style="color:Red"|ZERO
|nie
|nie
|nie
|nie
|-
|80
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|40
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|style="background-color:Palegreen" |tak
|-
|}
 
<br />
</div>
<br clear="left" />
 
Dla każdego z uczestników można obliczyć cztery wartości Z<sub>ITE</sub>, czyli rozcieńczenia odpowiadające osiągnięciu progu wyczuwalności zapachu w każdym cyklu. Wartości te są obliczane jako średnie geometryczne z najmniejszego spośród Z<sub>nie</sub> i największego z Z<sub>tak</sub>, po którym następuje kolejne Z<sub>tak</sub>. Dla pierwszego z cykli wynoszą one:
<div style="float:left">
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Wyniki cyklu 1
! Stanowisko
! Z<sub>nie</sub>
! Z<sub>tak</sub>
! Z<sub>ITE</sub>
|-
| P1
| 640
| 320
| style= "color:blue"| 453
|-
| P2
| 640
| 320
| style= "color:blue"|453
|-
| P3
| 320
| 160
| style= "color:blue"|226
|-
| P4
| 160
| 80
| style= "color:blue"|113
|}
</div>
<div style="float:left">
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Wyniki cyklu 2
! Stanowisko
! Z<sub>nie</sub>
! Z<sub>tak</sub>
! Z<sub>ITE</sub>
|-
| P1
| 1280
| 640
| style= "color:blue"|905
|-
| P2
| 1280
| 640
| style= "color:blue"|905
|-
| P3
| 1280
| 640
| style= "color:blue"|905
|-
| P4
| 640
| 320
| style= "color:blue"|453
|}
</div>
<div style="float:left">
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Wyniki cyklu 3
! Stanowisko
! Z<sub>nie</sub>
! Z<sub>tak</sub>
! Z<sub>ITE</sub>
|-
| P1
| 640
| 320
| style= "color:blue"|453
|-
| P2
| 640
| 320
| style= "color:blue"|453
|-
| P3
| 320
| 160
| style= "color:blue"|226
|-
| P4
| 160
| 80
| style= "color:blue"|113
|}
</div>
<div style="float:left">
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Wyniki cyklu 4
! Stanowisko
! Z<sub>nie</sub>
! Z<sub>tak</sub>
! Z<sub>ITE</sub>
|-
| P1
| 1280
| 640
| style= "color:blue"|905
|-
| P2
| 1280
| 640
| style= "color:blue"|905
|-
| P3
| 320
| 160
| style= "color:blue"|226
|-
| P4
| 160
| 80
| style= "color:blue"|113
|}
<br />
</div>
<br clear="left" />
Wynik całego pomiaru jest obliczany na podstawie wartości Z<sub>ITE</sub> wyznaczonych we wszystkich cyklach. Z całego zbioru tych wartości odrzuca się dane uzyskane od osób, które sygnalizowały „tak” w czasie prezentacji „ślepej próby” (częściej niż dopuszcza to norma), oraz od tych, których Z<sub>ITE</sub> było pięciokrotnie większe lub mniejsze od średniej z wszystkich danych. Pomiar jest ważny, jeżeli co najmniej cztery osoby nie kwalifikują się do odrzucenia.
W przypadku, przedstawionym dla przykładu:
* nikt nie sygnalizował „tak” przy prezentacji ślepej próby
* średnia geometryczna z wszystkich wartości Z<sub>ITE</sub> wynosi 380,
* żadna z uzyskanych wartości Z<sub>ITE</sub> nie jest mniejsza od 380/5=76 ani większa od 380*5=1900.
 
Oznacza to, że pomiar jest ważny, a jego wynikiem jest stężenie zapachowe c<sub>od</sub> = 380 ou<sub>E</sub>/m<sup>3</sup>.
 
<noinclude>{{Przypisy}}</noinclude>
 
<noinclude>----