Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Olfaktometria terenowa: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
m popr. linków
m aktualizacja
Linia 18:
[[Plik:Nasal Ranger.svg|thumb|150px|Schemat olfaktometru terenowego]]
[[Plik:Nasal Ranger.JPG|thumb|150px|Ćwiczenia z olfaktometrii terenowej w ZUT Szczecin]]
Procedury oznaczeń emisji zapachowej ze źródeł dyfuzyjnych, emisji chwilowej (np. występującej w awarii lub w czasie operacji uciążliwych, lecz krótkotrwałych) oraz małych i szybko zmiennych wartości stężenia zapachowego w przygruntowej warstwie powietrza nie zostały dotychczas w Europie znormalizowane. W kwietniu 2015 roku ogłoszono końcowy projekt prEN 16841 ''Ambient air - Determination of odour in ambient air by using field inspection'' – normy opracowywanej przez grupę roboczą [[w:Europejski Komitet Normalizacyjny|CEN]]/TC 264/WG 27. Pierwsza wersja projektu powstała w roku 2013<ref name="Projects2013">{{Cytuj stronę | url = http://www.krdl.din.de/cmd?search_grem_akt=92267882&level=tpl-suchergebnis&searchDisplay=-tabelle&committeeid=54739087&SEARCHACCESSKEY=PROJECTS&languageid=en&subcommitteeid=92267882&search_level=e&workflowname=committeeProjectSearch | tytuł = Projects of CEN/TC 264/WG 27 | autor = CEN/TC 264/WG 27 | data = 2013-11-20 | opublikowany = krdl.din.de | język = en | data dostępu = 2015-05-30}}</ref>. Wyodrębniono dwie części: część 1 – ''Grid-method''<ref name="Grid-method-2013">{{Cytuj stronę | url = http://www.krdl.din.de/cmd?level=tpl-proj-detailansicht&committeeid=54739087&languageid=en&bcrumblevel=3&projid=110688701 | tytuł = Part 1: Grid method | autor = CEN/TC 264/WG 27 | data = 2013-11-20 | praca = Ambient air - Determination of odour in ambient air by using field inspection - Planned document number prEN 16841-1 | opublikowany = krdl.din.de | język = en | data dostępu = 2015-05-30}}</ref> i część 2 – ''Plume method''<ref name="Plume-method-2013">{{Cytuj stronę | url = http://www.krdl.din.de/cmd?level=tpl-proj-detailansicht&committeeid=54739087&languageid=en&bcrumblevel=3&projid=142597174 | tytuł = Part 2: Plume method | autor = CEN/TC 264/WG 27 | data = 2013-11-20 | praca = Ambient air - Determination of odour in ambient air by using field inspection - Planned document number prEN 16841-2 | opublikowany = krdl.din.de | język = en | data dostępu = 2015-05-30}}</ref>. W kwietniu 2015 roku opublikowano końcowe wersje obu części projektu<ref name="DIN-EN-2015-1">{{Cytuj stronę | url = http://www.beuth.de/en/draft-standard/din-en-16841-1/227240541 | tytuł = Ambient air - Determination of odour in ambient air by using field inspection - Part 1: Grid method; German and English version | data = 2015-04 | praca = DIN EN 16841-1:2015-04 | opublikowany = DIN | język = en | data dostępu = 2015-05-30}}</ref>
Procedury oznaczeń emisji zapachowej ze źródeł dyfuzyjnych, emisji chwilowej (np. występującej w awarii lub w czasie operacji uciążliwych, lecz krótkotrwałych) oraz małych i szybko zmiennych wartości stężenia zapachowego w przygruntowej warstwie powietrza (badania [[w:Tło zanieczyszczeń powietrza|tła zanieczyszczeń]] uciążliwych zapachowo) nie zostały dotychczas w Europie znormalizowane. Zastosowanie olfaktometrii dynamicznej zwykle nie jest możliwe, ze względu na zbyt małe wartości stężenia (brak możliwości sporządzenia serii rozcieńczeń, zgodnie z PN-EN 13725). Możliwe jest:
<ref name="DIN-EN-2015-2">{{Cytuj stronę | url = http://www.beuth.de/en/draft-standard/din-en-16841-1/227240541 | tytuł = Ambient air - Determination of odour in ambient air by using field inspection - Part 2: Plume method; German and English version | data = 2015-04 | praca = DIN EN 16841-2:2015-04 | opublikowany = DIN | język = en | data dostępu = 2015-05-30}}</ref>.
 
Zastosowanie olfaktometrii dynamicznej zwykle nie jest możliwe, ze względu na zbyt małe wartości stężenia (brak możliwości sporządzenia serii rozcieńczeń, zgodnie z PN-EN 13725). Możliwe jest:
* zastosowanie terenowych olfaktometrów Nasal Ranger,
* zastosowanie [[Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Olfaktometria statyczna|olfaktometrii statycznej]],
Linia 50 ⟶ 53:
|czasopismo = W materiałach: Annual Meeting of Odour Research and Engineering Association |strony = 37-47|data = Jul. 2002 | miejsce = Tokio |język = en|data dostępu = 2011-03-26}}</ref>. Głównym celem wykonywanych pomiarów jest sprawdzanie, czy w zamieszkałym otoczeniu emitorów jest przekroczony maksymalny dopuszczalny poziom stężenia zapachowego – 4 ou/m³<ref>Informacja przekazana ustnie przez Hiroyuki Ueno z [[w:Tokyo Metropolitan Research Institute for Environmental Protection|Tokyo Metropolitan Research Institute for Environmental Protection]], Szczecin 2006, zob.[http://www.odory-szczecin.ps.pl/index.php?page=2006-mri_ep-tokio_-h-ueno ]</ref>.
 
[[Uciążliwość_zapachowaUciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Pobieranie próbek|Próbki powietrza]] są pobierane do worków z folii Nalophan, a następnie przewożone do laboratorium olfaktometrycznego w celu wykonania zespołowego oznaczenia stopnia rozcieńczenia do progu wyczuwalności. Miejsce i moment pobrania próbki środowiskowej jest wybierany przez uprawnionego inspektora, który wybiera punkt w smudze zanieczyszczeń oraz chwilę, w której zapach jest najsilniejszy. Uznaje się że standard nie jest dotrzymany, jeżeli po czterokrotnym rozcieńczeniu tak pobranej próbki czystym powietrzem jej zapach jest nadal odróżnialny od zapachu dwóch próbek powietrza czystego – stwierdza się więcej niż 1/3 poprawnych wskazań próbki z zanieczyszczeniami jako innej (stężenie zanieczyszczeń rozcieńczonej próbki jest większe od progu wyczuwalności). W analogiczny sposób wyznacza się liczbowe wartości stężenia zapachowego w pobranych próbkach, rozcieńczając ją bardziej lub mniej niż czterokrotnie.
 
=== Zastosowania prawa Webera-Fechnera ===
Linia 386 ⟶ 389:
Ostateczny wynik badania jednostkowego obszaru – ''Vorbelastung'' (''IV''), „tło” – jest ilorazem średniej przez współczynnik korygujący (k). Współczynnik korygujący przyjmuje wartości od 1,3 do 1,7, zależnie od sposobu użytkowania terenu i liczby wykonanych oznaczeń (zob. tabela)<ref name="VDI 3940 2010">{{cytuj stronę|url=http://www.ima-umwelt.de/fileadmin/dokumente/aktuelles_news/iMA-VDI-Begehungen-Mannheim-3940-2010-Kost.pdf|tytuł=Erfassung von Geruchsimmissionen durch Begehungen n. VDI 3940 Bl. 1 +2 Darstellung der Technik und der Genauigkeit|autor=Werner-Jürgen Kost, FRMetS, CMet|data=2010|opublikowany=www.ima-umwelt.de|język=de|data dostępu=2012-04-25}}</ref><ref name="Sówka 2011">{{cytuj pismo|autor=Izabela Sówka, Alicja Nych, Jerzy Zwoździak|tytuł=Zastosowanie niemieckich rozwiązań w ocenie uciążliwości zapachowej w Polsce |czasopismo=Rocznik Ochrona Środowiska|wydawca=Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska |wolumin=13|strony=1275-1288|issn = 1506-218X |url=http://www.wbiis.tu.koszalin.pl/towarzystwo/text/pp_2011_079.pdf|data=2011}}</ref>.
<noinclude>{{clear}}</noinclude>
; Współczynniki korygujące stosowane w Niemczech podczas określania istniejącej imisji odorantów (''IV'')
 
{| class="wikitable" style="text-align:center"
Linia 398 ⟶ 401:
|}
 
Na ilustracji przedstawiono przykładowe wyniki półrocznego monitoringu w 10 węzłach siatki na terenie zamieszkałym. Obliczenie dowodzi, że na obszarze dwóch spośród czterech kwadratów częstość występowania godzin odorowych była większa od 10% (poziom graniczny, zob. [[Uciążliwość_zapachowaUciążliwość zapachowa/Standardy zapachowej jakości powietrza|standardy zapachowej jakości powietrza]])<ref name="GIRL"/>.
 
W sytuacjach, gdy uciążliwość zapachowa jest skutkiem działalności różnych instalacji – emitujących zanieczyszczenia o różnych rodzajach zapachu – częstość występowania tych zapachów jest zależna od [[w:Róża wiatrów#Róża wiatrów|róża wiatrów]], a stopień ich uciążliwości – dodatkowo od hedonicznej jakości wrażenia. W tabeli zamieszczono hipotetyczny przykład wyników półrocznego monitoringu, w czasie którego inspektorzy rejestrowali rodzaj rozpoznanego zapachu (wyniki umożliwiają ustalenie, które z instalacji są najbardziej uciążliwe).
Linia 471 ⟶ 474:
 
== Czy znasz odpowiedzi? ==
[[FilePlik:Dilution to Threshold 30 15.svg|260 px|right]]
* Jaką wartość ma indywidualne oszacowanie ''Z''<sub>ITE</sub> mieszaniny zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego (szacunkowa wartość ''c''<sub>od</sub> [ou/m³]), jeżeli osoba stosująca olfaktometr terenowy Nasal Ranger:
: – nie wyczuwała zapachu po ustawieniu głowicy olfaktometru w położeniu D/T = 60 i 30,
: – wyczuwała zapach po ustawieniu D/T = 15?
* Jaką wartość ma analogicznie wyznaczona szacunkowa wartość ''c''<sub>od</sub> [ou/m³]), jeżeli osoba stosująca olfaktometr terenowy Nasal Ranger:
: – wyczuwała zapach powietrza otoczenia przed użyciem Nasal Ranger,
: – nie wyczuwała zapachu po ustawieniu głowicy olfaktometru we wszystkich dostępnych ustawieniach?
<noinclude>{| class="collapsible collapsed"
! <small><small>Obliczenia i odpowiedzi</small></small>
Linia 597 ⟶ 600:
----
* Jaka jest orientacyjna wartość chwilowego (5-minutowego) stężenia zapachowego, jeżeli:
: – zespół czteroosobowy, który oceniał intensywność zapachu występującego w powietrzu otoczenia składowiska odpadów z użyciem skali 0-1-2-3 (brak-słaby-wyraźny-mocny) przypisał mu notę ''S'' = 2,4 (średnia ważona z wszystkich ocen, zanotowanych co 15 s przez 5 minut kontroli; zapach nie mocny, ale silniejszy niż "wyraźny"),
: – intensywność zapachu próbki rozcieńczonej – otrzymanej przez wprowadzenie 500 cm³ powietrza zanieczyszczonego do 10 dm³ powietrza czystego – ten sam zespół ocenił na ''S'' = 0,9?
: Uwaga: Próbkę powietrza zanieczyszczonego do rozcieńczania pobierano przez cały okres kontroli terenowej (uśrednienie 5-minutowe).
<noinclude>{| class="collapsible collapsed"
Linia 618 ⟶ 621:
[[Plik:Skalowanie terenowe.png|right|550px]]
* Jaka była szacunkowa wartość stężenia zapachowego (średnia 5-minutowa), jeżeli:
: – cztery osoby, oceniające intensywność zapachu z użyciem skali 0-1-2-3 (brak-słaby-mocny-wyraźny), zarejestrowały noty zamieszczone poniżej,
: – współczynnik Webera-Fechnera, wyznaczony przez ten sam zespół z użyciem tej samej skali, wynosi k = 1,12?
* Jaka była szacunkowa wartość stężenia w ostatniej minucie kontroli?
<noinclude>{{clear}}</noinclude>