Biologia szkoła ponadgimnazjalna/Korzyści i zagrożenia wykorzystania GMO: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
→Pamiętaj: lit. |
mNie podano opisu zmian |
||
Linia 8:
[[Plik:Nature Materials Nov 2008.jpg|Wyniki badań naukowców publikowane są w czasopismach naukowych. Nie każda informacja zamieszczona w innych czasopismach jest wiarygodna.|thumb]]
Liczba gatunków zmodyfikowanych wzrasta. Wzrasta również zakres ich wykorzystania. Powierzchnia pól, na których uprawiane są rośliny transgeniczne, szybko się powiększa. Część społeczeństwa, stowarzyszenia, ruchy ekologiczne wskazują na zagrożenia płynące zastosowania inżynierii genetycznej. Potencjalne zagrożenia mogą dotyczyć wpływu organizmów modyfikowanych genetycznie na środowisko, szczególnie na równowagę ekologiczną w naturalnych ekosystemach. Drugą grupą potencjalnych zagrożeń są zmiany w działaniu organizmów ludzi, którzy maja kontakt z GMO. Obawy dotyczą głównie pokarmów, zawierających modyfikowane organizmy. Doświadczenia prowadzące do zmian organizmów istniejących w naturze wzbudzają także kontrowersje etyczne.
Przedstawiciele firm biotechnologicznych, część naukowców i zwykli ludzi wskazują na korzyści płynące ze stosowania GMO oraz potencjalne korzyści z dalszego rozwoju inżynierii genetycznej. Każdy człowiek żyjący we współczesnym świecie musi wyrobić sobie poglądy na temat wykorzystania GMO. Poglądy obywateli poszczególnych państw przekładają się na prawo dotyczące możliwości wykorzystania GMO. Państwa wprowadzają przepisy, które określają w jakich sytuacjach organizmy modyfikowane genetycznie mogą być wykorzystywane w gospodarce człowieka oraz jakie procedury i badania musza poprzedzić wykorzystanie GMO.
Większość obywateli swoje poglądy ukształtuje dzięki informacjom dostarczanym przez media, telewizję, prasę, Internet. Publikowane informacje mogą być ze sobą sprzeczne, czasem są to informacje rzetelne, a czasem mają jedynie wywołać sensację. Kształtując swoje poglądy w zakresie wykorzystania GMO, ważne jest oddzielenie faktów, wiedzy, która została potwierdzona doświadczalnie, od hipotez, czyli domniemań, które jeszcze czekają na udowodnienie. Naukowcy opisują swoje doświadczenia w artykułach naukowych. Każdy artykuł z badań naukowych ma określone sekcje. Na początku znajduje się krótkie streszczenie i kolejno: wstęp opisujący stan wiedzy na dany temat, opis metod i materiałów, które były używane w doświadczeniach, opis wyników uzyskanych w eksperymentach i na końcu porównanie uzyskanych wyników z wynikami innych naukowców, wnioski płynące z doświadczeń, teorie które zostały potwierdzone lub obalone w wyniku wykonania doświadczenia. Wiele czasopism naukowych udostępnia opublikowane artykuły na stronach internetowych. Niemal wszystkie artykuły naukowe publikowane są w języku angielskim. Każdy kto wystarczająco zna ten język może sam szukać nowych danych naukowych lub próbować potwierdzić to, co zostało opublikowane w mediach masowych. Jednak nawet opublikowane wyniki doświadczeń nie zawsze okazują się wiarygodne. Jeśli doświadczenie zostanie powtórzone przez kolejnych naukowców z kolejnych instytucji badawczych, to jest możliwe znalezienie wielu artykułów z podobnymi wynikami i wnioskami. Takie dane publikowane są w artykułach przeglądowych, a ich wiarygodność jest większa niż wyniki pojedynczego doświadczenia. Informacje potwierdzone i zweryfikowane trafiają do podręczników akademickich oraz szkolnych.
Informacje o badaniach i wykorzystaniu GMO mogą
==Korzyści i zagrożenia dla środowiska==
Linia 20:
Zarówno korzyści i zagrożenia mogą być już stwierdzone, jaki i potencjalne, czyli spodziewać się ich można pod określonymi warunkami w przyszłości. Organizmy modyfikowane genetycznie wykorzystywane są od kilkudziesięciu lat, co pozwala na opisanie dotychczas osiągniętych korzyści i powstałych zagrożeń.
Pierwszymi wykorzystywanymi organizmami modyfikowanymi genetycznie były bakterie, ich zastosowanie ogranicza się zwykle do bioreaktorów w zakładach produkcyjnych. Produkcja leków z zastosowaniem bakterii, grzybów, czy glonów pozwala na zmniejszenie ilości toksycznych odczynników niezbędnych do uzyskania takich samych lub podobnych związków bez GMO. W przypadku insuliny można zrezygnować z hodowli i zabijania zwierząt, z których trzustek wcześniej była pozyskiwana.
[[Plik:Soybean fields at Applethorpe Farm.jpg|Odmiana genetycznie zmodyfikowanej soi pozwala na utrzymanie pól pozbawionych chwastów.|thumb]]
Niemal cała uprawiana w Stanach Zjednoczonych soja to odmiana modyfikowana genetycznie. Możliwość pozbycia się chwastów przez
[[Plik:Bt plants.png|Liście orzecha ziemnego. Na górze roślina zaatakowana przez szkodniki, na dole roślina wytwarzająca białko Bt toksyczne dla owadów.|thumb]]
[[Plik:Starr 040410-0304 Gossypium hirsutum.jpg|W Indiach pojawiły się szkodniki odporne na białko Bt wytwarzane przez zmodyfikowaną genetycznie odmianę bawełny.|thumb]]
Modyfikacja roślin polegająca na dodaniu genu Bt odpowiedzialnego za wytwarzanie białka toksycznego dla owadów pozwoliła zrezygnować ze środków owadobójczych rozpylanych w postaci oprysków. Środki takie mogą działać drogą pokarmową
Najczęściej wykonywana modyfikacją wśród zwierząt hodowlanych jest dodanie genu odpowiedzialnego za wytwarzanie hormonu wzrostu. Zwierzęta takie osiągają większe rozmiary niż dotychczas hodowane odmiany. W wyniku modyfikacji otrzymano odmianę łososia, która szybciej przybiera na masie, jednak osobniki pozostają bezpłodne co uniemożliwi rozprzestrzenienie się tak zmodyfikowanych zwierząt w naturalnych ekosystemach. Ryzyko pojawiania się genów ze zmodyfikowanych zwierząt jest jednak w populacjach dzikich jednym z ważniejszych zagrożeń.
[[Plik:Landsvin-gris.JPG|Genetycznie zmodyfikowane świnie wytwarzają mniej szkodliwych dla środowiska związków fosforu|thumb]]
Przykład odmiany świń, które wraz z odchodami wydalają zmniejszone ilości związków fosforu, to projekt mający na celu zmniejszenie ilości zanieczyszczeń powstających w rolnictwie. Uwzględniając ilość hodowanej w wielu krajach trzody chlewnej, potencjalne korzyści dla środowiska płynące z ograniczenia ilości zanieczyszczeń powstających podczas hodowli są bardzo duże.
==Korzyści i zagrożenia dla zdrowia człowieka==
Linia 40:
Zwiększenie wartości odżywczych i ilości produkowanej żywności to potencjalna korzyść, która może rozwiązać problemy żywieniowe występujące na Ziemi.
Okres, w którym wykorzystywane i badane są organizmy transgeniczne, jest stosunkowo krótki. Dotychczas nie stwierdzono, aby produkty GMO zaszkodziły ludziom. Wskazywane są potencjalne zagrożenia, takie jak możliwość wywoływania alergii przez dodatkowe białka. Wykorzystywanie organizmów modyfikowanych genetycznie w wielu krajach, w tym w Polsce, wymaga szczegółowej analizy potencjalnych zagrożeń. Bez przeprowadzenia badań i uzyskania zgody nie można uprawiać roślin GMO lub hodować zmodyfikowanych
[[Plik:Brazil nuts.jpg|Soja z genem pochodzącym z orzecha brazylijskiego nie została zarejestrowana. Udowodniono, że może powodować reakcje alergiczne tak samo jak orzechy.|thumb]]
Linia 57:
[[Plik:Horizontal-gene-transfer.jpg|Materiał genetyczny może być przenoszony pomiędzy niespokrewnionymi organizmami.|thumb]]
Krytyczne podejście do GMO jest również argumentowane nienaturalnością przenoszenia genów między gatunkami. Według osób sceptycznie nastawionych do osiągnięć inżynierii genetycznej w naturze nie jest możliwe przeniesienie genów między organizmami niespokrewnionymi. Nie jest to jednak zgodne z obecną
Przenoszenie materiału genetycznego między gatunkami zostało także udowodnione u organizmów wyższych. U mszyc stwierdzono występowanie genów pozwalających wytwarzać związki obecne zwykle w roślinach. Geny te prawdopodobnie pochodzą od grzybów. U muszki owocowej stwierdzono obecność całego genomu pasożytniczej bakterii. Wiele dowodów wskazuje na to, że mitochondria i chloroplasty były kiedyś oddzielnymi organizmami bakteryjnymi. Wyizolowane z komórki nie są jednak w stanie samodzielnie żyć. Wiele genów niezbędnych do działania tych szczególnych organelli znajduje się w jądrze komórkowym. Zostały tam przeniesione na którymś z etapów ewolucji.
Obecność obcego materiału genetycznego nie jest też niczym niezwykłym w komórkach ludzkich. Około 8% ludzkiego genomu to materiał genetyczny pochodzący z retrowirusów endogennych, wirusów, które wiele pokoleń wstecz zainfekowały komórki rozrodcze. Współcześnie geny wirusowe są nieaktywne.
==Pamiętaj==
Linia 66:
# Rzetelne wiedza naukowa wymaga wielu doświadczeń, które potwierdzą przypuszczenia.
# Organizmy modyfikowane genetycznie mogą być mogą przynosić korzyści środowisku oraz ludziom chorym i zdrowym.
# Istnieją udowodnione i potencjalne zagrożenia związane z wykorzystaniem GMO, niektórych z nich można uniknąć, przeprowadzając badania i udostępniając niezbędne informacje obywatelom.
# Wątpliwości etyczne
# Zjawisko przenoszenia materiału miedzy gatunkami występuje naturalnie w przyrodzie.
|