Libertarianizm/Poglądy libertarian: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Kompowiec2 (dyskusja | edycje)
m →‎Ochrona zdrowia: przeniesione
merge
Linia 12:
==Rasa i płeć==
Libertarianizm jest wrogiem całego rasizmu i szeroko pojętej dyskryminacji, ponieważ jest to kolektywistyczna idea; przypisujesz ludzi do kategorii i mówisz: biali należą tutaj, a czarni tutaj, a kobiety tam. Libertarianie nie patrzą na ludzi poprzez kategorie/etykietki. Każdy ma równe prawo (do własności) ponieważ jesteście indywidualnościami.
 
==Służba zdrowia==
==Ochrona zdrowia==
Po pierwsze, trzeba się zastanowić co mamy zaoferowane na dzień dzisiejszy. W ofercie NFZ mamy tylko świadczenia z tzw. "koszyka", gdzie nie ma praktycznie żadnych nowoczesnych i eksperymentalnych terapii. Ponadto, to nie jest przypadek, że praktycznie codziennie w popularnych serwisach jesteśmy bombardowani chwytającymi za serce informacjami o akcjach zbiórki kasy na leczenie różnych ludzi; zwyczajnie państwo ich nie leczy i muszą szukać ratunku w sektorze prywatnym lub za granicą.
 
Po drugie, w Konstytucji jest zapisane, że każdy ma "prawo do ochrony zdrowia" i każdemu zapewnia się równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej niezależnie od ich sytuacji materialnej. Naiwny by pomyślał, że oznacza to, że idziesz do lekarza i się nieodpłatnie leczysz. Tymczasem to tak nie działa, nieodpłatne leczenie dotyczy tylko tych, którzy opłacili składki. Jak nie jesteś ubezpieczony, to ci przyślą rachunek.
 
Po trzecie, warto się zastanowić jak jest finansowana służba zdrowia. Otóż finansowana jest ona ... ze składek. Dokładnie tak samo jak typowe ubezpieczenie.
 
Jak można wyczytać w [http://www.nfz.gov.pl/gfx/nfz/userfiles/_public/bip/finanse_nfz/2015/2014_07_31_plan_finansowy_2015.xls Planie finansowym NFZ na rok 2015], bezpośrednia dotacja państwa do budżetu NFZ nie przekracza 5% tego budżetu, a większość z tego i tak idzie na ratownictwo medyczne, jedyne prawdziwie dostępne dla wszystkich świadczenie w tym kraju. Z dokumentu, można wyczytać między innymi, że:
* na chemioterapie, państwo zamierza wydać 1,4 mld zł. Daje to w przeliczeniu na obywatela jedynie 37 zł rocznie,
* więcej niż na chemioterapie wydane zostanie na leczenie uzależnień i opiekę psychiatryczną oraz stomatologię.
 
Reasumując, służbę zdrowia finansujemy sami. Naiwnością byłoby sądzić, że gdyby wyeliminować zbędnego pośrednika, zwiększyć konkurencję wśród świadczeniodawców oraz liczbę świadczeniobiorców finansujących sobie samodzielnie składki (teraz jak pracujesz to płacisz również na tych, którzy nie pracują), to nagle byśmy nie byli w stanie tego robić. Umowa ubezpieczenia prywatnego rozwiązuje większość problemów (i modele takie już działają z powodzeniem na świecie, {{fakt|między innymi w Szwajcarii}}) a gdy ktoś z rozbitym łbem trafia do szpitala to nikt w szpitalu nie będzie najpierw sprawdzał czy ma ubezpieczenie tylko zacznie leczyć i martwić się będzie później. Być może dobrą analogią tutaj byłyby banki, które w swoich kalkulacjach zwyczajnie już na starcie uwzględniają, że z określonym % kredytów będzie problem ze spłatą, lub zwyczajnie kasa przepadnie i na wolnym rynku szpitale robiłyby pewnie tak samo.
 
Pierwsza, istotna różnica dla libertarian, to różnica między systemem państwowym, a prywatnym gdzie jest przymusowość. U prywaciarza nie tylko możesz zerwać, bo coś Ci nie pasuje w jego ofercie, ale także negocjować. W państwowym systemie nie dość ,że płacisz za coś co ci nie jest do niczego potrzebne, to nie masz wpływu na to jakie choroby będą refundowane, a nawet możesz się spodziewać nagłego wypisania Twojej jednostki chorobowej z tej listy.
 
==opodatkowanie==
Linia 27 ⟶ 43:
Jakiekolwiek represje ze strony państwa lub instytucji publicznych związane z wyznawanym światopoglądem są niedopuszczalne. Przyjęta wiara bądź filozofia życiowa jest znaczącym składnikiem wyznawanego światopoglądu i jest prywatną sprawą każdego człowieka. Wolność wyznania obejmuje prawo do publicznego uzewnętrzniania swojego wyznania bądź bezwyznaniowości. Libertarianie opowiadają się za nieskrępowaną możliwością tworzenia kościołów i organizacji religijnych. Zabronione będą jedynie czynności zagrażające życiu, zdrowiu lub wolności osób uczestniczących w nich i niewyrażających na to zgody.
 
==Środowisko naturalne<ref>[http://www.libertarianizm.pl/wolnosciowe_czytanki:przyroda:rozwiazanie_problemu_zanieczyszczen Źródło]</ref>==
==Kwestie sporne==
===Aborcja===
====Argumenty przeciwników====
{{cytat|W systemie libertariańskich wartości „można czynić wszystko, co nie jest krzywdą przeciw innemu człowiekowi” – i do ochrony tych praw ma służyć rząd-minimum, który jest wyłącznie „nocnym stróżem” – stróżem skutecznym, dobrze wywiązującym się z obowiązku obrony każdej istoty ludzkiej. Dlaczegóżby więc ten rząd nie miał bronić ludzi nienarodzonych przed śmiercią ? I ten obowiązek jest przecież oczywisty – dlatego aborcja musi być zakazana prawnie, jak każde inne zabójstwo i morderstwo.|[http://liberalis.pl/2009/03/07/krzysztof-critto-sobolewski-libertarianizm-a-aborcja/ kapron]|}}
====Argumenty zwolenników====
{{cytat|Płód u matki jest wyłącznie gościem, takim samym jak gość, który przychodzi do Ciebie do domu. Innymi słowy jego obecność jest tylko przywilejem, nie obowiązkiem}}
 
===Dzieci===
====Za własności rodziców====
Rodzic jest wychowankiem i sponsorem dla dziecka, może więc wpływać na jego decyzje choćby z tego względu że nie jest się w stanie samemu utrzymać.
====Za za własnością dzieci====
Dziecko jest taką samą autonomiczną jednostką jak każda inna, i ma takie same prawo do samoposiadania.
===Konkluzja===
Brak możliwości konsensusu z powodu konfliktu interesów. Zwolennikowi zależy na przestrzeganiu prawa własności, przeciwnikowi paktu nieagresji (NAP) który powstał z konfliktu wewnœtrznego, gdzie przypisuje się własność ciała zarówno matki jak i dziecka na równym poziomie, Konflikt zostałby rozwiązany, gdyby prawo własności było skalowane, ale nie jest to możliwe. Podobnie jak z pozostałymi aksjomatami, także NAPu. O stopniu ich naruszenia decydują interesy grup.
===Kara śmierci===
====Argumenty zwolenników====
 
====Argumenty przeciwników====
 
===Własność intelektualna===
====Anarchokapitalizm====
Anarchokapitaliści sprzeciwiają się istnieniu własności intelektualnej nawet w minimalnym stopniu, ideologiczna rama wymaga, aby wszystkie funkcje IP powinny być egzekwowane przez instytucje sektora prywatnego.
 
Murray Rothbard twierdzi, za umożliwienie umownie wynikające nieograniczone prawo autorskie i przeciw konieczności jakiejkolwiek roli rządu w ochronę własności intelektualnej. Twierdzi, że zaangażowanie rządu w definiowaniu arbitralnych ograniczeń czasu trwania, zakresu itp. ograniczeń własności intelektualnej w celu "wspieraniu rozwoju nauki "jest z natury problematyczne, ponieważ skąd wiadomo, że wydatki na badania są "zbyt wielkie", "za małe", lub po prostu w sam raz? Twierdzi on, że prawa własności intelektualnej mogą faktycznie utrudniać innowacje, ponieważ konkurenci mogą być w nieskończoność zniechęcani do dalszych nakładów badawczych w ogólnym obszarze objętym patentem, gdyż sądy mogą otrzymać ulepszenia co do naruszeń w poprzednim patencie, a właściciel patentu nie jest zalecane z angażowanie się w dalszych badań w tej dziedzinie, ponieważ przywilej zniechęca jego poprawę swojego wynalazku na cały okres obowiązywania patentu, z zapewnieniem, że żaden konkurent nie może go wykorzystać do własnych celów.
 
Morris i Linda Tannehill zaproponowali pomysł w postaci wynalazków, które może być zarejestrowane w prywatnym "banku danych"; wynalazca może następnie kupić ubezpieczenie przed kradzieżą i nieautoryzowanym dostępem do komercyjnego wykorzystania wynalazku, a firma ubezpieczeniowa gwarantowałaby nie tylko zrekompensować wynalazcy za jakiekolwiek straty poniesione w wyniku takiego naruszenia, lecz do zaprzestania do dalszego nieuprawnionego użycia.
 
Z przeciwników praw własności intelektualnej można zaliczyć Wendy McElroy, Tom G. Palmer, Henri Lepage, Boudewijn Bouckaert, Jeffrey Tucker, i N. Stephan Kinsella. Kinsell wskazuje sprzeciw IP, że mogą być nieskuteczne ponieważ w wykorzystaniu zasobów z badań i rozwoju w celu zgłoszenia i pozwów patentowych. Zauważa, że badania teoretyczne nie mogą być opatentowane tak łatwo, jak w praktyce badania teoretyczne i badania są w ten sposób jest stosunkowo niedofinansowane przez marnowanie pieniędzy na pozwy. Co więcej, twierdzi on, że prawa własności mogą mieć zastosowanie jedynie do środków, które są rzadkie (skończone), a IP nią nie jest. Kinsell twierdzi również że prawa własności intelektualnej mogą być egzekwowane jedynie poprzez ograniczenie innych do własności fizycznych.
 
David Friedman zajmuje neutralne stanowisko w sprawie własności intelektualnej, twierdząc, że "istnieją dobre argumenty po obu stronach tej kwestii".
 
====Lewicowy libertarianizm====
Roderick T. Długi twierdzi, że pojęcie własności intelektualnej nie jest wolnościowe. Stwierdził, że zakazanie ludziom używania, powielania i handlu materiałów chronionych prawem autorskim stanowi naruszenie wolności słowa i wolności prasy, i że od informacji daje nieuprawniony dostęp do grzebania w umysłach ludzi i mienia innych ludzi, nie można mieć własnej informacji bez posiadania innych ludzi. Twierdzenie, że autorzy i wydawcy nadal będzie produkować nieobecnego ochrony praw autorskich, przytacza fakt, że setki tysięcy artykułów są przesyłane na Internet przez ich autorów na co dzień, dostępne dla każdego na świecie za darmo i że prawie wszystkie prace pisemne przed 20 wieku są w domenie publicznej, ale prace sprzed 1900 wciąż są publikowane i sprzedawane.
 
Benjamin Tucker, przeciwstawiając własności intelektualnej, pisze: "... monopolu patentowego ... polega na ochronie wynalazców ... przed konkurencją na okres wystarczająco długi, aby wyłudzić od ludu nagrodę ogromnie powyżej środka pracy swoich usług ,. - innymi słowy, dając niektórym ludziom prawa własności na okres lat w prawa i faktów natury, oraz o siłę do dokładnego hołd od innych do korzystania z tego naturalnego bogactwa, które powinny być otwarte dla wszystkich "
====Ayn Rand====
Ayn Rand, twórca obiektywizmu, wspierany prawa autorskie i patenty, odnotowując w Capitalism: The Unknown Ideal:
 
"Patenty i prawa autorskie należą do realizacji prawną podstawą wszystkich praw własności: prawa człowieka do produktu jego umysłu. Każdy rodzaj pracy produkcyjnej obejmuje połączenie psychicznego i fizycznego wysiłku: myśli i działania fizycznego przetłumaczyć tę myśl w formie materialnej. Proporcje tych dwóch elementów może być różny w różnych rodzajach pracy. Na najniższym końca skali, wysiłku psychicznego wymagane do wykonywania pracy fizycznej niewykwalifikowanych jest minimalne. Na drugim końcu, co patentu i praw autorskich prawa uznają to najważniejsza rola wysiłku umysłowego w produkcji wartości materialnych; te prawa chronić wkład umysłu w jego najczystszej formie powstaniem idei. Przedmiotem patentów i praw autorskich jest własność intelektualna. ... Tak więc ustawa ustanawia prawo właściwość umysłu do tego, co przyniósł w istnieniu. "
 
Podniosła, że patent ten powinien być wykorzystywany wyłącznie w ograniczonym zakresie:
"Gdyby to odbywa się w sposób ciągły, prowadziłoby to przeciwieństwo samej zasady, na których się opiera: prowadziłoby to, aby nie zapracowanej nagrody osiągnięcia, ale niezrealizowanych wsparcia pasożytnictwa. To staje się kumulują zastawu na produkcji nienarodzonych pokoleń, które ostatecznie ich sparaliżować. Zastanów się, co by się stało, gdyby w produkcji samochodu, musieliśmy zapłacić tantiemy dla potomków wszystkich twórców biorących udział, począwszy od wynalazcy koła i na górę. Oprócz braku możliwości przechowywania takich zapisów, za przypadkowe status takich potomków i nierealność ich niezapłaconych wierzytelności.
 
===Środowisko naturalne<ref>[http://www.libertarianizm.pl/wolnosciowe_czytanki:przyroda:rozwiazanie_problemu_zanieczyszczen Źródło]</ref>===
''Chciałbym, żeby wszyscy, którzy przeczytają poniższy tekst, właściwie go zrozumieli. Nie jest to tekst nawołujący do wycinania lasów ani do zabijania zwierząt. Jego przesłaniem jest natomiast chęć uświadomienia, że ludzie statystycznie rzecz biorąc nie są „święci” i że nie wyłączając funkcjonariuszy państwowych, kierują się w swej masie indywidualną korzyścią - którą zazwyczaj odczuwają przy tym inaczej niż garstka „ekomaniaków”. Propozycja rozwiązania problemu zawarta w tym tekście opiera się na założeniu, że łatwiej, mimo wszystko, zmienić system gospodarczy i polityczny, niż stworzyć Nowego Ekologicznego Człowieka. Nie jest to rozwiązanie idealne z punktu widzenia ochrony przyrody, jednak w zakresie uregulowań polityczno-prawnych jest to rozwiązanie - zdaniem osób, które je proponują - optymalne z tego punktu widzenia. Rozwiązanie to nie stoi przy tym w sprzeczności z dążeniami wielu ekologów do „zmiany świadomości społecznej” - po prostu nie obejmuje tej sfery. Pokazuje natomiast, jak można by zminimalizować straty ekologiczne przy pesymistycznym założeniu, że świadomości tej, póki co, zmienić się nie da i że większość ludzi, tak jak dotychczas, będzie powodowała się materialną chciwością…'' - Jacek Sierpiński (licencja CC)
 
Linia 127 ⟶ 100:
 
''Powyższy tekst ukazał się w „Zielonych Brygadach” nr 48 (6/93).''
 
==Kwestie sporne==
===Aborcja===
====Argumenty przeciwników====
{{cytat|W systemie libertariańskich wartości „można czynić wszystko, co nie jest krzywdą przeciw innemu człowiekowi” – i do ochrony tych praw ma służyć rząd-minimum, który jest wyłącznie „nocnym stróżem” – stróżem skutecznym, dobrze wywiązującym się z obowiązku obrony każdej istoty ludzkiej. Dlaczegóżby więc ten rząd nie miał bronić ludzi nienarodzonych przed śmiercią ? I ten obowiązek jest przecież oczywisty – dlatego aborcja musi być zakazana prawnie, jak każde inne zabójstwo i morderstwo.|[http://liberalis.pl/2009/03/07/krzysztof-critto-sobolewski-libertarianizm-a-aborcja/ kapron]|}}
====Argumenty zwolenników====
{{cytat|Płód u matki jest wyłącznie gościem, takim samym jak gość, który przychodzi do Ciebie do domu. Innymi słowy jego obecność jest tylko przywilejem, nie obowiązkiem}}
 
===Dzieci===
====Za własności rodziców====
Rodzic jest wychowankiem i sponsorem dla dziecka, może więc wpływać na jego decyzje choćby z tego względu że nie jest się w stanie samemu utrzymać.
====Za za własnością dzieci====
Dziecko jest taką samą autonomiczną jednostką jak każda inna, i ma takie same prawo do samoposiadania.
===Konkluzja===
Brak możliwości konsensusu z powodu konfliktu interesów. Zwolennikowi zależy na przestrzeganiu prawa własności, przeciwnikowi paktu nieagresji (NAP) który powstał z konfliktu wewnœtrznego, gdzie przypisuje się własność ciała zarówno matki jak i dziecka na równym poziomie, Konflikt zostałby rozwiązany, gdyby prawo własności było skalowane, ale nie jest to możliwe. Podobnie jak z pozostałymi aksjomatami, także NAPu. O stopniu ich naruszenia decydują interesy grup.
===Kara śmierci===
====Argumenty zwolenników====
 
====Argumenty przeciwników====
 
===Własność intelektualna===
====Anarchokapitalizm====
Anarchokapitaliści sprzeciwiają się istnieniu własności intelektualnej nawet w minimalnym stopniu, ideologiczna rama wymaga, aby wszystkie funkcje IP powinny być egzekwowane przez instytucje sektora prywatnego.
 
Murray Rothbard twierdzi, za umożliwienie umownie wynikające nieograniczone prawo autorskie i przeciw konieczności jakiejkolwiek roli rządu w ochronę własności intelektualnej. Twierdzi, że zaangażowanie rządu w definiowaniu arbitralnych ograniczeń czasu trwania, zakresu itp. ograniczeń własności intelektualnej w celu "wspieraniu rozwoju nauki "jest z natury problematyczne, ponieważ skąd wiadomo, że wydatki na badania są "zbyt wielkie", "za małe", lub po prostu w sam raz? Twierdzi on, że prawa własności intelektualnej mogą faktycznie utrudniać innowacje, ponieważ konkurenci mogą być w nieskończoność zniechęcani do dalszych nakładów badawczych w ogólnym obszarze objętym patentem, gdyż sądy mogą otrzymać ulepszenia co do naruszeń w poprzednim patencie, a właściciel patentu nie jest zalecane z angażowanie się w dalszych badań w tej dziedzinie, ponieważ przywilej zniechęca jego poprawę swojego wynalazku na cały okres obowiązywania patentu, z zapewnieniem, że żaden konkurent nie może go wykorzystać do własnych celów.
 
Morris i Linda Tannehill zaproponowali pomysł w postaci wynalazków, które może być zarejestrowane w prywatnym "banku danych"; wynalazca może następnie kupić ubezpieczenie przed kradzieżą i nieautoryzowanym dostępem do komercyjnego wykorzystania wynalazku, a firma ubezpieczeniowa gwarantowałaby nie tylko zrekompensować wynalazcy za jakiekolwiek straty poniesione w wyniku takiego naruszenia, lecz do zaprzestania do dalszego nieuprawnionego użycia.
 
Z przeciwników praw własności intelektualnej można zaliczyć Wendy McElroy, Tom G. Palmer, Henri Lepage, Boudewijn Bouckaert, Jeffrey Tucker, i N. Stephan Kinsella. Kinsell wskazuje sprzeciw IP, że mogą być nieskuteczne ponieważ w wykorzystaniu zasobów z badań i rozwoju w celu zgłoszenia i pozwów patentowych. Zauważa, że badania teoretyczne nie mogą być opatentowane tak łatwo, jak w praktyce badania teoretyczne i badania są w ten sposób jest stosunkowo niedofinansowane przez marnowanie pieniędzy na pozwy. Co więcej, twierdzi on, że prawa własności mogą mieć zastosowanie jedynie do środków, które są rzadkie (skończone), a IP nią nie jest. Kinsell twierdzi również że prawa własności intelektualnej mogą być egzekwowane jedynie poprzez ograniczenie innych do własności fizycznych.
 
David Friedman zajmuje neutralne stanowisko w sprawie własności intelektualnej, twierdząc, że "istnieją dobre argumenty po obu stronach tej kwestii".
 
====Lewicowy libertarianizm====
Roderick T. Długi twierdzi, że pojęcie własności intelektualnej nie jest wolnościowe. Stwierdził, że zakazanie ludziom używania, powielania i handlu materiałów chronionych prawem autorskim stanowi naruszenie wolności słowa i wolności prasy, i że od informacji daje nieuprawniony dostęp do grzebania w umysłach ludzi i mienia innych ludzi, nie można mieć własnej informacji bez posiadania innych ludzi. Twierdzenie, że autorzy i wydawcy nadal będzie produkować nieobecnego ochrony praw autorskich, przytacza fakt, że setki tysięcy artykułów są przesyłane na Internet przez ich autorów na co dzień, dostępne dla każdego na świecie za darmo i że prawie wszystkie prace pisemne przed 20 wieku są w domenie publicznej, ale prace sprzed 1900 wciąż są publikowane i sprzedawane.
 
Benjamin Tucker, przeciwstawiając własności intelektualnej, pisze: "... monopolu patentowego ... polega na ochronie wynalazców ... przed konkurencją na okres wystarczająco długi, aby wyłudzić od ludu nagrodę ogromnie powyżej środka pracy swoich usług ,. - innymi słowy, dając niektórym ludziom prawa własności na okres lat w prawa i faktów natury, oraz o siłę do dokładnego hołd od innych do korzystania z tego naturalnego bogactwa, które powinny być otwarte dla wszystkich "
====Ayn Rand====
Ayn Rand, twórca obiektywizmu, wspierany prawa autorskie i patenty, odnotowując w Capitalism: The Unknown Ideal:
 
"Patenty i prawa autorskie należą do realizacji prawną podstawą wszystkich praw własności: prawa człowieka do produktu jego umysłu. Każdy rodzaj pracy produkcyjnej obejmuje połączenie psychicznego i fizycznego wysiłku: myśli i działania fizycznego przetłumaczyć tę myśl w formie materialnej. Proporcje tych dwóch elementów może być różny w różnych rodzajach pracy. Na najniższym końca skali, wysiłku psychicznego wymagane do wykonywania pracy fizycznej niewykwalifikowanych jest minimalne. Na drugim końcu, co patentu i praw autorskich prawa uznają to najważniejsza rola wysiłku umysłowego w produkcji wartości materialnych; te prawa chronić wkład umysłu w jego najczystszej formie powstaniem idei. Przedmiotem patentów i praw autorskich jest własność intelektualna. ... Tak więc ustawa ustanawia prawo właściwość umysłu do tego, co przyniósł w istnieniu. "
 
Podniosła, że patent ten powinien być wykorzystywany wyłącznie w ograniczonym zakresie:
"Gdyby to odbywa się w sposób ciągły, prowadziłoby to przeciwieństwo samej zasady, na których się opiera: prowadziłoby to, aby nie zapracowanej nagrody osiągnięcia, ale niezrealizowanych wsparcia pasożytnictwa. To staje się kumulują zastawu na produkcji nienarodzonych pokoleń, które ostatecznie ich sparaliżować. Zastanów się, co by się stało, gdyby w produkcji samochodu, musieliśmy zapłacić tantiemy dla potomków wszystkich twórców biorących udział, począwszy od wynalazcy koła i na górę. Oprócz braku możliwości przechowywania takich zapisów, za przypadkowe status takich potomków i nierealność ich niezapłaconych wierzytelności.