Wikizeszyt historyczny/Początki RON: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Klarqa (dyskusja | edycje)
Klarqa (dyskusja | edycje)
Linia 33:
 
Kolejne wolne elekcje odbywały się we wsi Wola również pod Warszawą. Dziś jest tam Plac Pole Elekcyjne i pomnik Electio Viritim. Zwróć uwagę, że Warszawa była ważnym centrum politycznym zanim jeszcze król Zygmunt III Waza przeniósł tam swój dwór z Krakowa w 1596 roku!
 
Wyjątkowe wybory wydarzyły się podczas drugiej, tzw. podwójnej, wolnej elekcji: na króla Polski wybrano Annę Jagiellonkę, a na jej męża Stefana Batorego.
 
W czasie ostatniej, jedenastej, wolnej elekcji dnia 12 września 1764 roku królem Polski obwołano Stanisława II August Poniatowskiego. Te wybory były kontrolowane przez Cesarstwo Rosyjskie.
Linia 51 ⟶ 53:
[[Plik:Dantzigk.jpg|mały|271x271px|Panorama Gdańska ok. 1570 roku]]
 
Król Stefan Batory bardzo angażował się w politykę zagraniczną. Chciał wzmocnić znaczenie Rzeczypospolitej na świecie. Wojna z Gdańskiem i wojna polsko-rosyjska szczególnie zapisały się w historii jego panowania w tym kontekście.
 
Miasto Gdańsk, które było wówczas w granicach Polski, ale dążyło do niezależności i m.in. nie głosowało za wyborem Batorego, stało się celem wyprawy zbrojnej nowego króla. Roczne działania zakończyły się porozumieniem między władzami miasta a władzami kraju. Oddano hołd królowi i wypłacono różne kontrybucje, a restrykcje nałożone na miasto zostały zniesione.
[[Plik:Wyprawa_wojenna_piechoty_zaciężnej,_koniec_XVI_w.,_autor_nieznany.jpg|mały|269x269px|Gdańska piechota zaciężna, malowidło z końca XVI w. z Dworu Artusa w Gdańsku, autor nieznany]]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tymczasem rosyjski władca, car Iwan IV Groźny, wykorzystał ten czas do wtargnięcia na ziemie polskie. Od 1575 roku Rosja zajmowała Inflanty (dziś to m.in. tereny Estonii, Łotwy i Obwodu Kaliningradzkiego): armia cara zdobywała kolejne zamki, dokonywała okrutnych czynów wśród ludności cywilnej. W 1577 r. główna armia moskiewska rozpoczęła regularną wojnę z Rzeczpospolitą. Stefan Batory z pomocą sojuszników z Danii, Szwecji i Inflant, a także Tatarów odbił podczas trzech wielkich wypraw zawłaszczone ziemie. Wojna zakończyła się rozejmem podpisanym 15 stycznia 1582 roku w Jamie Zapolskim.
''Czy wiesz, że...''
[[Plik:Wyprawa wojenna piechoty zaciężnej, koniec XVI w., autor nieznany.jpg|mały|266x266px|Piechota gdańska z końca XVI wieku, malowidło z Dworu Artusa]]
''Czy wiesz, że...''1400 km pokonane w czasie kampanii pskowskiej przez wojska hetmana polnego litewskiego Krzysztofa Radziwiłła Pioruna opisał Jan Kochanowski w swoim poemacie ''Jezda do Moskwy?''
 
Więcej informacji i obszerną sekcję źródeł znajdziesz w artykułach na temat [[w:Wojna_polsko-rosyjska_(1577–1582)|Wojny polsko-rosyjskiej]] i [[w:Wojna_Rzeczypospolitej_z_Gdańskiem|Wojny Rzeczpospolitej z Gdańskiem]].