Wikizeszyt historyczny/RON i sąsiedzi: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Marcelus (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Marcelus (dyskusja | edycje)
Linia 20:
[[Plik:Rzeczpospolita_Potop.png|mały|302x302px|Ziemie Rzeczpospolitej okupowane przez Szwecję i Rosję w 1655]]
[[Plik:Stefan Czarniecki by Brodero Matthiesen.PNG|mały|302x302px|Dowódca wojsk polskich walczących ze Szwedami]]
Od XVI wieku Polska i Szwecja rywalizowały o władzę w Inflantach. W Polsce panowała dynastia Wazów, która utraciła tron szwedzki w 1599 roku i dążyła do jego odzyskania. Z tych dwóch przyczyn oba kraje stoczyły cztery wojny od 1600 do 1629 roku, kiedy podpisano rozejm, który jednak niewiele rozstrzygał. Kwestią czasu było kiedy wojna wybuchnie na nowo. Szwecja zdecydowała się uderzyć, kiedy Polska była szczególnie osłabiona. W 1648 roku wybuchło wielkie powstanie kozackie, przez co wojska Rzeczpospolitej zostały wyparte z Ukrainy, w 1654 roku zaatakowała Rosja, która szybko zajęła ogromne połacie kraju, zajmując nawet Wilno. Ten moment wykorzystali Szwedzi atakując od zachodu. Rozbili armię koronną, następnie zajęli Warszawę i Kraków. Sytuacja była tragiczna, cały kraj był zalany obcymi wojskami.
 
W tym momencie sytuacja się jednak odwróciła. Rosja i Szwecja popadły w konflikt. Obrona klasztoru na Jasnej Górze dodała otuchy resztkom polskich wojsk. Armia zaczęła gromadzić się w niezdobytym Lwowie, a wojska pod wodzą Stefana Czarnieckiego atakowały siły szwedzkie od tyłu, stosując metodę partyzancką. Udało się odzyskać Warszawę. W tym momencie Rzeczpospolitą najechał od południa nowy sojusznik Szwedów, władca Siedmiogrodu Jerzy Rakoczy, Warszawa została ponownie utracona. Sytuacja znów była tragiczna. Rzeczpospolitą wsparły jednak wojska tatarskie i cesarskie, wojnę Szwecji wypowiedziała Dania. Rakoczy został rozbity i zmuszony zapłacić wielką kontrybucję. Wojska szwedzkie również były stopniowo wypierane z kraju. Podpisano pokój w 1660 roku. Szwecja przegrała, ale Polska była doszczętnie zniszczona, ponadto Prusy przestały być polskim lennem, co miało tragiczne skutki w przyszłości.
 
Wojska polskie skierowały się następnie przeciwko Rosji, w toku kilku kampanii udało się wyprzeć Rosjan z terytorium Rzeczpospolitej. Jednak osłabiony kraj nie był w stanie prowadzić wojen dłużej, Polska zmuszona była podpisać rozejm w 1667 roku. Rzeczpospolita utraciła wszystkie wcześniejsze zdobycze, a także połowę Ukrainy z Kijowem. Bilans potopu był tragiczny, Rzeczpospolita była krajem zniszczonym i wyludnionym.
 
== Bitwa pod Wiedniem ==
[[File:Anonym Entsatz Wien 1683.jpg|mały|302x302px|Szarża polskiej husarii pod Wiedniem]]