Wikizeszyt geograficzny/Krajobrazy Polski: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
Linia 13:
== Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Polsce ==
UNESCO (skrót od ''United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization'') to organizacja działająca przy Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ). Jej misją jest m.in. działanie na rzecz praw człowieka, wspieranie edukacji oraz współpracy międzynarodowej w dziedzinie sztuki i kultury. 16 listopada 1972 w Paryżu dzięki UNESCO przyjęto dokument pt. ''Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego''. Znalazł się tam też zapis o ''Liście światowego dziedzictwa'', na którą trafiać mają obiekty dziedzictwa kulturowego i dziedzictwa naturalnego o „wyjątkowej powszechnej wartości” dla ludzkości. W 2019 Lista obejmowała 1121 obiekty w 165 Państwach-Stronach Konwencji. W Polsce ''Konwencja'' weszła w życie już 29 września 1976 roku.
Obecnie na liście znajduje się 16 miejsc z Polski (15 dziedzictwa kulturowego oraz 1 dziedzictwa przyrodniczego). Na liście oczekujących na nominację znajduje się 6 obiektów.▼
Zaakceptowane obiekty mogą liczyć na wsparcie finansowe, polityczne lub medialne w momencie zagrożenia (np. gdy budowa autostrady czy tamy może zagrozić zabytkowi).
▲Obecnie na liście znajduje się 16 miejsc z Polski (15 dziedzictwa kulturowego oraz 1 dziedzictwa przyrodniczego). Na liście oczekujących na nominację znajduje się 6 obiektów. Aby dostać chociażby nominację, trzeba przejść wiele formalności i złożyć odpowiednią dokumentację w Narodowym Instytucie Dziedzictwa.
<br /><gallery mode="packed" widths="140" caption="Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO w Polsce (wybór)">
Linia 49:
== Pomnik historii ==
Zwiedzając Polskę, możesz natknąć się na tabliczkę, broszurę, informację od przewodnika, mówiące że coś jest ''pomnikiem historii''. Taka etykietka wskazuje, że dany obiekt (pole bitwy, budynek klasztorny, pałac z parkiem...) ma szczególną wartość historyczną, naukową i artystyczną. Jest ważny dla dziedzictwa kulturalnego Polski, dlatego podlega ochronie. Zgłoszeniami zajmuje się Narodowy Instytut Dziedzictwa, a decyzje podpisuje aktualny prezydent kraju.
Pojęcie ''pomnika historii'' wprowadzono do Uchwały o ochronie dóbr kultury, uchwalonej 15 lutego 1962 roku. Dopiero jednak w 1994 r. pierwsze obiekty zostały uznane za pomniki historii, zatwierdzone przez ówczesnego prezydenta Polski, Lecha Wałęsę. Następnie, w 2018 r. odbyła się gala „100 Pomników Historii na 100-lecie odzyskania niepodległości”, podczas której kilkadziesiąt kolejnych obiektów uzyskało status pomnika historii decyzją prezydenta, Andrzeja Dudy. Do końca 2019 roku, wyróżnienie ''pomnika historii'' przyznano 105. obiektom w kraju.
''Czy wiesz, że''... na liście pomników historii znajdują się m.in.: Biskupin - stanowisko archeologiczne, Kanał Elbląski i Grunwald - pole bitwy?
Więcej informacji i obszerną sekcję źródeł znajdziesz w Wikipedii w artykule na temat [[w:Pomnik_historii|pomnika historii]].
| |||