Wikibooks

Wikizeszyt geograficzny/Geografia Europy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Klarqa (dyskusja | edycje)
237 edycji
Nie podano opisu zmian
TR (dyskusja | edycje)
13 edycji
drobne redakcyjne
Linia 6:
 
== Rolnictwo Danii i Węgier ==
Rolnictwo – obok przemysłu i usług – jest jednym z trzech podstawowych sektorów gospodarki. ZeJak wszystkichsię trzechwkrótce przekonamy jest ono najbardziej uzależnione od lokalnych uwarunkowań (jak to wkrótce zobaczymy)warunków. Dlatego porównanie wyglądu rolnictwa w różnych państwach może być wartościowym doświadczeniem dla każdego, kto pragnie lepiej zrozumieć świat. Nauczymy się dziś tego na przykładzie Danii i Węgier. Są to kraje o wiele mniejsze od Polski: powierzchnia Danii wynosi około 43 098 km², a powierzchnia Węgier to w przybliżeniu 93 030 km², a Polski 312 696 km². Czyli suma powierzchni Danii i Węgier i tak byłaby mniejsza od połowy terytorium Polski.▼
[[Plik:Arable land percent world.png|mały|275x275px|Udział gruntów ornych w powierzchni państw na świecie - grafika z 2006 r.]]▼
▲Rolnictwo – obok przemysłu i usług – jest jednym z trzech podstawowych sektorów gospodarki. Ze wszystkich trzech jest najbardziej uzależnione od lokalnych uwarunkowań (jak to wkrótce zobaczymy). Dlatego porównanie wyglądu rolnictwa w różnych państwach może być wartościowym doświadczeniem dla każdego, kto pragnie zrozumieć świat. Nauczymy się dziś tego na przykładzie Danii i Węgier. Są to kraje o wiele mniejsze od Polski: powierzchnia Danii wynosi około 43 098 km², a powierzchnia Węgier to w przybliżeniu 93 030 km².
 
''Do przemyślenia'': czy lepiej jest żyć w małym, czy w dużym państwie? Jeżeli jedna z tych możliwości ma wyraźną przewagę nad drugą, dlaczego nie wszystkie państwa są podobnych rozmiarów?
 
W obu krajach uprawia się rozmaite gatunki owoców i warzyw. Na północy Europy, gdzie znajduje się Dania, pola uprawne leżą często niedaleko brzegu morza. Z bliskości Oceanu Atlantyckiego wynika klimat umiarkowany ciepły typu morskiego, charakteryzujący się łagodnymi zimami, dosyć chłodnymi latami i znaczną wilgocią. Takie warunki pozwalają na uprawę zbóż, ziemniaków, buraków, złocistego rzepaku. Z kolei Węgry (klimat umiarkowany ciepły, ale z cechami kontynentalnego: gorące lata, niekiedy surowe zimy, niewielkie opady) oprócz zbóż, buraków i słoneczników mogą chwalić się papryką – wysokie temperatury umożliwiają uprawę tego „narodowego” warzywa na dużą skalę. To samo dotyczy winogron i dlatego winnice węgierskie są słynne na całym świecie. Tokaj to cenna odmiana wina, podawana na wykwintnych przyjęciach i opisywana w książkach. Jest on wytwarzany właśnie na Węgrzech.
▲[[Plik:Arable land percent world.png|mały|275x275px|Udział gruntów ornych w powierzchni państw na świecie - grafika z 2006 r.]]
 
''Praca z mapą'': obejrzyj ilustrację po prawej stronie, znajdź na niej Danię i Węgry. Jakie wspólne cechy, według mapy, ma rolnictwo w tych dwóch państwach? O czym może to świadczyć? Znajdź i nazwij inne państwa należące do tej samej grupy.
 
Ponieważ Dania już w 1973 została członkiem WspólnotyWspólnot EuropejskiejEuropejskich (od roku 1992obecnie: Unia Europejska), tamtejsze rolnictwo uzyskało łącznie znacznie większą pomoc finansową niż na Węgrzech, które dołączyły do Unii dopiero w 2004 roku (równocześnie z Polską). Ponadto od zakończenia II wojny światowej Węgry pozostawały w tak zwanym Bloku Wschodnim, czyli w grupie państw politycznie i gospodarczo związanych z ZSRR. W tych krajach istniały rządy autorytarne, sprawujące centralną kontrolę nad gospodarką, i dlatego rozwijały się one wolniej niż państwa Europy Zachodniej. Skutki takiej sytuacji odbijają się między innymi w zaawansowaniu maszyn używanych w rolnictwie, wykorzystaniu energii odnawialnej, a także w rozwoju badań naukowych nad sposobami prowadzenia upraw.
 
''Czy wiesz, że''… w węgierskiej miejscowości Kalocsa co roku odbywa się Festiwal Papryki?
Linia 34 ⟶ 33:
== Wielkie miasta Europy: Londyn i Paryż ==
[[Plik:Parliament at Sunset.JPG|mały|Pałac Westminsterski w Londynie (siedziba parlamentu)|227x227px]]
InaczejNa pierwszy rzut oka - inaczej niż uprawy rolne, - wielkie miasta są zwykle podobne jedno do drugiego. I tu jednak badania porównawcze mogą doprowadzić do ciekawych wniosków. Spójrzmy na Londyn (stolicę Wielkiej Brytanii) i Paryż (stolicę Francji). Co łączy te dwa miasta? Oba są wielkimi stolicami państw i oba leżą nad dużymi rzekami: Londyn nad Tamizą, Paryż nad Sekwaną. Oba są znanymipełne znanych atrakcjamiatrakcji turystycznymiturystycznych. W obu jest rozbudowana komunikacja miejska charakterystyczna dla dużych miast: wiele linii metra, różnego rodzaju pociągi podmiejskie oprócz autobusów (powszechnie kojarzone z Londynem są czerwone, dwupiętrowe autobusy!). W obu miastach znajdziemy też dziesiątki muzeów ze wspaniałymi kolekcjami sztuki, zbiorami etnograficznymi i podobnymi. Słynny obraz „Słoneczniki” autorstwa Vincenta van Gogha? Londyn. Znana wszystkim „Mona Lisa”? Paryż.
 
''Przypomnij sobie lub wymyśl'': dlaczego wielkie miasta zazwyczaj są położone nad rzekami? Czy potrafisz przytoczyć wyjątki?
Linia 61 ⟶ 60:
<big>Przeczytaj opis wyścigów konnych w Paryżu w XIX wieku, autorstwa Henryka Sienkiewicza. Znajdziesz go w [[s:Listy_Litwosa_z_Paryża/II|Wikiźródłach]]. Spróbuj opisać atmosferę, jaka panowała podczas tego wydarzenia sportowego. Czy znajdziesz fragmenty pokazujące, jak ważna dla ówczesnych bogaczy była kwestia mody? Czy uważasz, że rozrywki tego typu miały korzystny wpływ na rozwój społeczeństwa? Początek tego ''Listu Litwosa z Paryża'' („Litwos” – pseudonim używany przez autora) brzmi następująco:</big>
 
{{Cytat|2= Jeśli wyścigi w naszej skromnej Warszawie są uroczystością wielkiego świata, łatwo możecie zrozumieć, jaką rolę grają w Paryżu, a zwłaszcza, jaką odegrały w tym roku, w którymiktórym wystawa zgromadziła setki tysięcy cudzoziemców ze wszystkich stron świata.}}
 
<br />
Źródło: „https://pl.wikibooks.org/wiki/Wikizeszyt_geograficzny/Geografia_Europy”