|
Mam nadzieję, że artykuł zacznie być rozwijany przez szersze grono ludzi – np. ekologów i może alterglobalistów.
__NOTOC__
{{TOCright}}
==Oszczędzanie Spis treści ==
# [[/Oszczędzanie/]]
===Woda===
# [[/Minimalizowanie ilości odpadów/]]
*Aby zaoszczędzić wodę, można zakręcać kran podczas mycia zębów.
# [[/Odnawialne źródła energii/]]
*Pranie w pralce robimy wtedy, gdy mamy pełen wsad. Przy niepełnym pralka pobiera tyle samo wody, chyba że nastawimy program na pranie ekonomiczne.
# [[/Inne/]] - zakupy, motoryzacja
*Naprawić nieszczelne krany. Dobowe kapanie z kranu to 7 litrów wody.
*Pod prysznicem warto zamontować baterię z termostatem dzięki temu nie będziemy marnować wody na ustawienie odpowiedniej temperatury.
*Na prysznic warto założyć perlator, który napowietrzy wodę czyniąc strumień silniejszym, mimo że zużyjesz 1/3 wody.
*Zamontuj spłuczkę dwuguzikową. Na spłukanie „małej potrzeby” zużyjesz mniej wody.
*Myjąc ręce po „małej potrzebie” wstaw do umywalki miskę. Po umyciu rąk wodę z miski wylej do sedesu. Do spłukiwania wody w sedesie można tez użyć „deszczówki”. Zmontowanie instalacji przechwytującej i magazynującej deszczówkę na potrzeby ubikacji nie stanowi większego problemu. Spłukiwanie sedesu wodą pitną to czyste marnotrawstwo.
<br />
===Czas===
<big><big>Inne źródła</big></big>
Wbrew powiedzeniu „czas to pieniądz” tak naprawdę czas to coś więcej niż pieniądz. Nie ma żadnego ekwiwalentu mogącego go zrekompensować. Utracony czas nigdy nie zostanie odzyskany. Żyjąc w nieustającym pośpiechu mamy go coraz mniej. Czas spędzony na oczekiwanie w kolejce czy w autobusie stojącym w korku można wypełnić nauką albo wykonać kilka zaległych telefonów.
:'''''Internet'''''
===Energia elektryczna===
Coraz więcej odbiorników energii elektrycznej w naszym otoczeniu przyczynia się do większego jej zużycia. Przy znacznym wykorzystaniu elektrowni konwencjonalnych w Polsce oraz dominujących elektrowni jądrowych w Europie większe zapotrzebowanie na energię elektryczną oznacza większe zanieczyszczenie środowiska. To niestety oznacza więcej kosztów pobocznych takich jak leczenie chorób i schorzeń wynikających z zanieczyszczenia oraz usuwanie skutków zanieczyszczenia środowiska. Prędzej czy później wszelkie koszty związane z większym zużyciem energii elektrycznej uderzą w nas – podatników. Mając to na uwadze warto się zastanowić, ile możemy zrobić, aby niepotrzebnych kosztów uniknąć. Przedstawione poniżej wskazówki zapewne dla nas – jako jednostek – pozwolą zmniejszyć koszty bezpośrednie związane z użyciem urządzeń elektrycznych. Jeśli jednak podobnie do nas uczyni większość z ludzi, być może nie będzie konieczności, by większość naszych podatków pochłonęły koszty usuwania zanieczyszczenia środowiska oraz walki z chorobami cywilizacyjnymi będącymi bezpośrednim jego następstwem.
====Artykuły gospodarstwa domowego====
Należy jak najkrócej zostawiać drzwi lodówki otwartymi. Przed otwarciem lodówki warto zastanowić się, co chcemy z niej wziąć.
Na puste półki w lodówce warto nakłaść ugniecione (pulchne) gazety. W szczelinach i komorach między poszczególnymi kawałkami papieru zgromadzi się chłodne powietrze. Dzięki temu, przy otwieraniu lodówki chłodne powietrze w lodówce nie wymiesza się z ciepłym powietrzem z zewnątrz – termostat będzie rzadziej włączał sprężarkę.
==== Kupno ubrań ====
Wiele z zakupionych przez nas ubrań nie jest później używanych. Głównym powodem jest zły dobór kolorów, które podświadomie zauważamy i rezygnujemy z użycia zakupionej bluzeczki, czapeczki czy sweterka.
Można tego uniknąć przez cała resztę życia wykupując raz usługę osobistego doboru barw.
Specjalista od kolorów dokona analizy koloru naszych włosów, oczu oraz skóry i zaopatrzy w książeczkę wybranych waszych kolorów, które będą nam pasować. Książeczkę należy mieć odtąd zawsze przy sobie dokonując zakupów ubraniowych i zaoszczędzi nam ona setek złych zakupów przez resztę życia.
====Komputer i urządzenia RTV====
[[Image:Halbbild1 (Zeilensprungverfahren)-field (Interlace).gif|right|thumb|300px|Obraz wyświetlany z przeplotem.]]
* Unikaj pracy przy monitorze pracującym w trybie z przeplotem (z ang. ''interlaced''), gdyż znacznie szybciej męczy to twój wzrok.
* Jeżeli pracujesz przy monitorze CRT ustaw częstotliwość odświeżania na najwyższą możliwą wartość (zalecane co najmniej 85Hz lub 100Hz), aby uniknąć męczącego migotania obrazu
* Jeżeli pracujesz przy monitorze LCD ustaw częstotliwość odświeżania na możliwie najniższą wartość (zazwyczaj 60Hz). Pozwoli to również na uzyskanie ostrzejszego i bardziej kontrastowego obrazu w porównaniu z wyższymi częstotliwościami odświeżania.
* Jeśli nie używasz odbiornika TV przez dłuższy czas (np. gdy śpisz, albo wychodzisz z domu), to nie pozostawiaj go w stanie czuwania (ang. ''standby''). Świecąca dioda wygląda niewinnie, lecz utrzymanie w gotowości całej elektroniki telewizora zużywa nieco prądu (zazwyczaj 0,1-3 W). [http://wwf.pl/kampanie/kampania_energia13_link.php]
* Wyłączając komputer pamiętaj o wyłączeniu głośników komputerowych, monitora i drukarki.
* Coraz tańsze i coraz popularniejsze płaskie monitory ciekłokrystaliczne (LCD) są znacznie zdrowsze dla oczu, pod warunkiem odpowiednio dużej wartości kontrastu. Zużywają kilkukrotnie mniej energii elektrycznej podczas pracy i zajmują znacznie mniej miejsca na biurku. Jeżeli dużo czasu spędzasz przed monitorem komputera, warto pomyśleć właśnie o takim monitorze.
* Jeżeli twój monitor LCD oraz karta graficzna wyposażone są w cyfrowy port [[w:Digital Video Interface|DVI]], skorzystaj z nich zamiast analogowego złącza [[w:VGA|VGA]]. Przy komunikacji cyfrowej istniejące zakłócenia transmisji w mniejszym stopniu pogarszają jakość obrazu, w związku z czym otrzymany obraz charakteryzuje się większą ostrością i kontrastem. Jest to istotne, jeśli w znacznej części pracujemy z dokumentami elektronicznymi. Przy niskim kontraście wyświetlany tekst sprawia wrażenie nieostrego i rozmytego, przez co wzrok męczy się znacznie szybciej.
* Aby ograniczyć zmęczenie wzroku, w pracy z dokumentami elektronicznymi używaj maksymalnych możliwych do pracy powiększeń widoku (Zoom).
* Jeżeli często w ciągu doby musisz włączać i wyłączać komputer skorzystaj z funkcji ''Hibernacja systemu''. Hibernacja i ponowne przywracanie systemu po hibernacji zazwyczaj trwa znacznie krócej niż każdorazowe zamykanie i ponowne uruchamianie systemu operacyjnego. Większość szeroko wykorzystywanych dziś systemów operacyjnych takich jak Microsoft Windows, czy GNU/Linux, ma wbudowaną obsługę hibernacji. Wystarczy tylko poszukać odpowiedniej opcji w konfiguracji systemu i uaktywnić ją.
* Komputer z [[w:Karta telewizyjna|kartą telewizyjną]] z powodzeniem może zastąpić [[w:Telewizor|telewizor]] oraz [[w:Magnetowid|magnetowid]]. Ma także dużą szansę zużywać więcej energii niż one, zwłaszcza w przypadku porównania względnie nowych: komputera z szybkim procesorem i dyskami, z typowym, niezbyt wielkim odbiornikiem TV. Ta zamiana wydaje się uzasadniona gdy jesteś niejakim abstynentem telewizyjnym i rozważasz kupno nowego odbiornika.
* Zaoszczędzisz pieniądze używając [[w:Wolne Oprogramowanie|wolnego oprogramowania]]. Przykładem może być [[w:System operacyjny|system operacyjny]] [[w:Linux|Linux]] lub [[w:FreeBSD|FreeBSD]] z dołączonym [[w:Oprogramowanie|oprogramowaniem]].
* Unikaj zakupu urządzeń wspierających lub/i wymagających wykorzystania technologii [[w:Digital Rights Management|DRM]]. Kupując muzykę zabezpieczoną technologią DRM, być może za kilka lat nię będziesz miał możliwości jej słuchania, jeżeli dany sklep z powodu nierentowności wyłączy serwery certyfikujące zakupione przez ciebie pliki. Podobne sytuacje miały już miejsce w przypadku dużych internetowych serwisów sprzedających muzykę.
* unikaj również urządzeń oraz oprogramowania nie wspierających otwartych standardów. Dzięki temu masz pewność, że za 10 lub 20 lat bez żadnych problemów wydrukujesz stworzone dziś dokumenty i prezentacje, czy też posłuchasz lubianej dawniej muzyki,
* Najoszczędniejszym typem komputera jest laptop. Kosztuje jednak nieco więcej niż zwykły komputer stacjonarny. Jeśli nie wykorzystujemy komputera do specjalistycznych zadań, lecz tylko do Internetu lub prac biurowych warto się zastanowić nad kupnem używanego laptopa. Ponadto obecnie pojawiły się energooszczędne komputery pobierające kilka razy mniej mocy od tradycyjnego laptopa (15-175W), są to komputery firmy NorhTec Zonbu. <ref> komputer firmy NorhTec Zonbu nadaje się jako drugorzędny komputer, ponieważ: mogą mieć tylko własny, specjalistyczny system operacyjny (Zonbu OS, oparty o Linux), w domyślnej wersji użytkownik nie może instalować obcego oprogramowania, posiada niewielki dysk (4GB), domyślnie w zestawie nie posiadają monitora, myszki itd.</ref>
====Oświetlenie====
[[Grafika:Kompaktleuchtstofflampe.jpeg|thumb|right|żarówka energooszczędna]]
Klasyczna żarówka tylko niewielką część dostarczanej energii przetwarza na światło – ponad 90% to ciepło. Lampy energooszczędne (świetlówki kompaktowe) zużywają nawet 5 razy mniej energii elektrycznej w porównaniu z żarówką klasyczną, choć świecą tak samo jasno. Wymiana wszystkich żarówek na energooszczędne oznacza znacznie mniejszy rachunek za energię elektryczną. Chociaż są droższe, nie tłuką się tak łatwo, jak zwykłe. Lampy energooszczędne również „żyją” dłużej. Rozróżniamy trzy typy: świetlówki z zapłonem elektronicznym (ciepłym lub zimnym) oraz z zapłonem standardowym. Świetlówki z pierwszej grupy (tzn. z ciepłym i elektronicznym zapłonem) można stosować wszędzie, natomiast poważną wadą pozostałych (na ogół tańszych) jest ich ograniczona liczba zapaleń (częste włączanie i wyłączanie żarówek energooszczędnych znacznie zmniejsza ich trwałość). Przy zakupie warto jednak wybrać model markowy, nie kierując się promocją i najniższą ceną. Najtańsze lampy chińskich producentów nie poświecą za długo. Żarówki energooszczędne powinno montować się wiec w miejscach, gdzie światło włączane jest na dłuższy czas (główne korytarze, pomieszczenia pracy) – a nie miejscach, gdzie jesteśmy krótko, np. toalety). Należy również wiedzieć, że niektóre świetlówki kompaktowe mają układ likwidujący efekt stroboskopowy, czyli mruganie charakterystyczne dla klasycznych świetlówek. Problem też został rozwiązany także w niektórych podwójnych oprawach na dwie świetlówki klasyczne, dzięki czemu oświetlenie to nie meczy oczu. Pamiętajmy też, że tam, gdzie z różnych względów (np. konieczność dokładnego odwzorowania barw czy jasność) musi być oświetlenie żarowe, można zastosować żarówki halogenowe – efektywniejsze od zwykłych. Do oświetlenia punktowego można stosować żarówki reflektorowe.
Świetlówki zużywają znacznie więcej prądu w momencie zapłonu, niż w trakcie świecenia. Nie warto ich więc wyłączać na mniej niż kilkanaście minut, ani instalować w łazience, ubikacji. Częste włączanie i wyłączanie znaczne obniża ich trwałość.
Najlepsze źródła światła, energooszczędne i dające stałe światło, to diody elektroluminescencyjne LED oraz OLED. Ich moc jest wciąż niewielka, jednak postęp badań w tej dziedzinie jest bardzo duży (szczególnie OLED), więc należy się spodziewać, że w najbliższym czasie dorównają pod tym względem innym źródłom światła. Diody elektroluminescencyjne przetwarzają praktycznie całą dostarczoną energię na światło. Godne polecenia są latarki diodowe, praktycznie niezniszczalne i świecące wielokrotnie dłużej niż latarki z żarówkami.
Wydajność zwykłych żarówek to 6-18 lm/W, świetlówek do 60 lm/W (na ogół mniej, np. 35-45), wysokoprężne lampy sodowe (HPS) osiągają od 80 aż do ponad 150 lm/W a niskoprężne lampy sodowe (LPS) nawet 200 lm/W. Światło lamp sodowych jest jednak monochromatyczne(żółte), więc zakres ich zastosowań jest ograniczony do oświetlenia ulic i placów (można ich użyć np. do oświetlenia podwórza). HPS świecą na pomarańczowo, czasem bardziej różowo. Jeśli konieczna jest duża jasność i wysoka wierność oddawania barw, godne polecenia są żarówki metalohalogenowe (MH). Takie lampy są niestety dość drogie, ale ich ceny na aukcjach internetowych bywają kilkakroć niższe, a można kupować używane, gdyż przy prawidłowym użytkowaniu (przede wszystkim chłodzenie) są niemal wieczne (minimum kilkanaście tysięcy godzin).
Żarówka jest tym wydajniejsza, im większą ma moc, czyli lepiej mieć jedną 120 W, niż dwie 60 W.
Korzystajmy, ile się da ze światła słonecznego, by nie musieć doświetlać w pochmurne, zimowe dni. Należy więc malować na biało, a efekty dekoracyjne można osiągnąć z powodzeniem malując na kolorowo same detale, pasy itp., albo kolorowym oświetleniem ;) Na biało powinny być zwłaszcza miejsca, gdzie pada najwięcej światła z okien i z lamp, by miały szanse jak najwięcej go odbić.
A zamiast solarium – wystarczy lampa kwarcowa (uwaga na oczy!).
====Dwutaryfowy licznik====
Dwutaryfowy licznik zużycia energii elektrycznej pozwala na korzystniejsze wykorzystanie pozaszczytowej taryfy w rozliczeniu energii elektrycznej. Znaczne oszczędności możemy uzyskać włączając „prądożerne” urządzenia właśnie w czasie trwania taryfy pozaszczytowej. Do takich urządzeń zaliczamy:
* elektryczne piece grzewcze,
* elektryczne ogrzewanie podłogowe,
* elektryczne podgrzewacze wody użytkowej (tzw. boilery).
Elektroniczne wyłączniki czasowe dostępne w większości sklepów elektrycznych pozwalają ściśle określić, w jakich godzinach dane urządzenie ma być włączane. Dowiedz się już dziś, w jakich godzinach obowiązuję u ciebie taryfa pozaszczytowa. Z drugiej strony, nie używaj wyłączników bez potrzeby: zarówno w pełni elektroniczne (np. tygodniowe) jak i mechaniczne (dobowe) pobierają ok. 5 do 7W.
Znając średnie dobowe zużycie ciepłej wody, warto zaopatrzyć się odpowiednio pojemny zbiornik ciepłej wody użytkowej tak, aby po przykładowym całonocnym ogrzewaniu wody wystarczyło jej na cały następny dzień. W ten sposób nie będzie potrzeby dogrzewania wody w ciągu dnia podczas trwania szczytowej taryfy.
===Ogrzewanie===
Gumowe lub gąbkowe uszczelki na oknach i drzwiach zewnętrznych wpływają na lepszą izolację termiczną pomieszczeń mieszkalnych i użytkowych.
Jeśli zamierzasz przewietrzyć pomieszczenie otwierając okno, zakręć odpowiednio wcześniej zawór przy kaloryferze – unikniesz strat energii cieplnej. Lepiej jest wietrzyć przeciągami – w szybkim tempie wymieniając powietrze w pomieszczeniu nie dopuszcza się do wychłodzenia przedmiotów w nim się znajdujących.
Aby nie ogrzewać ściany tylko pomieszczenie powinno się obkleić ścianę za grzejnikiem cienkim styropianem i folią aluminiową. Nad kaloryferem warto umieścić półkę, bardziej ogrzewane będzie powietrze poziomo wzdłuż podłogi niż sufit nad grzejnikami.
Do wentylacji pomieszczeń bez utraty ciepła można stosować urządzenie zwane rekuperatorem. Odzyskuje ono ciepło powietrza wywiewanego z pomieszczenia i za jego pomocą ogrzewa powietrze zasysane do pomieszczenia.
W celach grzewczych można też wykorzystać pompę ciepła. Urządzenie działa na zasadzie podobnej do lodówki. Ochładza ośrodek zewnętrzny (solanka lub gleba na głębokości ok 1,5m, panuje tam stała temperatura) a przepompowując i sprężając czynnik chłodzący ogrzewa mieszkanie. Pompa ciepła wykorzystuje prąd do napędzania sprężarek, przy czym opisane urządzenie dostarcza do ogrzewanego obiektu więcej energii cieplnej w porównaniu do zużytej energii elektrycznej.
===Papier i drukowanie===
Zapisanych, czy zadrukowanych z jednej strony kartek można używać jako brudnopisu.
Przed wydrukowaniem tekstu, dokładnie go przejrzyj, żeby uniknąć powtórnego drukowania. Często bywa tak, że błąd zauważamy na wydruku, a nie na ekranie i nim dojdziemy do „końcowej” wersji, zużyjemy kilka kartek. Możesz skorzystać z funkcji drukowania do pliku PS lub PDF lub z funkcji „podgląd wydruku”.
====Tusz i Atrament====
Producenci [[w:drukarka|drukarek]] często stosują różne ograniczenia sprzętowo-programowe mające im zapewnić wyłączność w zaopatrzeniu użytkowników w materiały eksploatacyjne takie jak atrament. Przy zakupie nowej drukarki warto wybrać model, w którym puste zbiorniki bezproblemowo napełnimy atramentem za pomocą tanich zestawów uzupełniających.
Znaczne koszty kolorowego atramentu spowodowały, iż w celu oszczędności często wyłączamy druk kolorowy zastępując go drukiem w skali szarości. Tego rodzaju działanie w pewnych sytuacjach może mieć skutek odwrotny do założonego: resztki kolorowego atramentu znajdujące się w dyszach głowicy drukującej mogą wyschnąć uniemożliwiając użycie głowicy w przyszłości. Chcąc zatem zaoszczędzić kilka złotych możemy narazić się na znaczne koszty wymiany całej kasety drukującej pomimo niewykorzystanej jeszcze znacznej ilości atramentu w zbiorniczku. Warto zatem drukować w skali szarości wyłącznie dokumenty, w których znajduje się wiele kolorowych elementów o znacznej powierzchni. Jeśli chodzi o drobne kolorowe ozdoby takie jak małe logo, wyróżnione kolorem pojedyncze wyrazy w tekście, warto zastosować wydruk w pełnym kolorze, by dysze kolorowej głowicy drukujące były na bieżąco udrażniane.
Dodatkowym problemem są niektóre modele drukarek, w których druk w skali odcieni szarości druk odbywa się z udziałem modułu kolorowego (mieszane są wszystkie dostępne kolory), dlatego też przed zakupem warto zwrócić uwagę na ten sposób drukowania.
W sytuacji gdy większość naszego wydruku zajmują elementy czarne (takie jak tekst), należy również zwrócić uwagę na ustawienia drukarki, czy w trybie kolorowego wydruku wykorzystywane są jednocześnie głowice z atramentem czarnym oraz kolorowym. Jeżeli nie, wówczas drukarka czarną barwę tworzy za pomocą trzech składowych kolorowych [[w:CMY|CMY]], co niepotrzebnie zwiększy zużycie kolorowego atramentu.
<small>Zobacz również [[#Kartridże drukarkowe]]</small>
====Toner====
Zanim wezwiesz serwis do wymiany tonera w drukarce spróbuj jeśli potrafisz wyjąć toner z drukarki, potrząsnąć nim kilkukrotnie na boki i załadować go z powrotem. Istnieje szansa, że jakość druku jeszcze na jakiś czas się poprawi gdyż proszek w kasecie tonera równomiernie się rozłoży. Można zaoszczędzić dzięki temu troszkę tonera.
==Minimalizowanie ilości odpadów==
Po pierwsze, zamiast leczyć skutki (segregując), zapobiegaj. Jeśli masz do wyboru produkt w opakowaniu jednorazowym i zwrotnym, wybierz ten drugi. Nie dość że zredukujesz ilość powstających śmieci, dodatkowo często zapłacisz mniej.
Jeśli idziesz do sklepu, weź ze sobą torbę zrobioną z materiałów pochodzenia naturalnego. Dzięki temu nie będzie potrzeby skorzystania z jednorazowej torebki foliowej. Jeśli ekspedient/kasjer proponuje jednorazową torebkę foliową – odmawiaj, podając powód. Plastikową reklamówkę po kilku-kilkunastu użyciach wykorzystaj do wyłożenia kosza na śmieci, zamiast kupować do tego celu specjalne worki.
Najtaniej w użyciu w sprawach golenia wychodzi używanie jednorazowych maszynek do golenia – najlepiej jeśli użyjesz ich kilka razy – z reguły pojedyncza maszynka jest tańsza od wkładu i to znacznie(wkład kosztuje koło 10zł a maszynka 3zł). Za zaoszczędzone pieniądze możesz wesprzeć środowisko. Maszynki z wymienialnymi wkładami są mocno opakowane, co zwiększa ilość odpadków. Ponadto pianka do golenia dużo taniej wychodzi w tubce, jednak znalezienie odpowiedniego pędzelka, który będzie niedrogi, trochę trwa.
Pamiętaj, że oszczędnego nie stać na tanie produkty. Jeśli coś ma nie rozsypać się po (lub w trakcie) pierwszego użycia, zrezygnuj z oferty „najtańszych” supermarketów.
===Segregacja odpadów i śmieci===
[[Grafika:Paperbubbles.jpg|thumb|right|kontenery na gazety, Dania]]
Obserwujemy w swoim otoczeniu coraz więcej dużych kolorowych koszy na śmieci. Jeżeli na twoim osiedlu lub w okolicy twojego bloku nie ma takich koszy, zapytaj o nie najbliższego administratora terenu, na którym mieszkasz lub pracujesz. Segregacja odpadów umożliwia proste ich ponowne przetworzenie (Recykling), przez co ograniczamy zużycie ograniczonych już zasobów naturalnych. Np. z 1 tony makulatury odzyskuje się papier do któego produkcji wymagane byłoby ścięcie 5 rosłych drzew. Podobnie przy przetwarzaniu 1 tony szkła udaje się zaoszczędzić ponad pół tony piasku, 1/4 potrzebnej energii oraz 50% wody.
Już dziś możemy wprowadzić w swoich domach i mieszkaniach zwyczaj podziału śmieci i odpadów. Zamiast jednego większego kosza na śmieci proponujemy kilka mniejszych, do których możemy osobno wrzucać (segregować):
;metal, podziel na metale kolorowe i aluminium
: segreguj: puste zgniecione puszki po napojach, wieczka od słoików itp.,
: ale nie: opakowania aerozolów;
;makulatura, papier
: segreguj: gazety, kolorowe czsaopisma, książki, tekturę i opakowania tekturowe,
: ale nie: brudne i tłuste papiery, opakowania z dodatkiem folii lub plastiku;
; plastik
: segreguj: zgniecione plastikowe butelki PET po napojach, nakrętki, reklamówki plastikowe, opakowania i pojemniki z tworzyw sztucznych,
: ale nie: opakowania po chemikaliach w tym szczególnie środkach ochrony roślin ani domowych insektobójczych;
; szkło, podziel na kolorowe i bezbarwne (białe/przezroczyste)
: segreguj: puste butelki po napojach, słoiki itp.,
: ale nie: nakrętki, szkło szybowe, lustra, żarówki;
Czasem dodatkowo spotykać można w miastach dodatkowe pojemniki na: tekstylia (wyroby włókiennicze, firany, pościel z puchem - ale nie rajstopy ani elementy skórzane).
Należy wspomnieć, że niektóre trujące dla środowiska produkty zgodnie z wymogami Unii Europejskiej nie powinny być wyrzucane do zwykłych śmieci. Należą do nich m.in: żarówki, baterie, sprzęt elektryczny, opakowanie środków chemicznych (płyny przeciw insektom, grzybom i pleśniom, czy nawozy itp.). Większość tych produktów zawiera już w cenie narzuconą przez sprzedawców marżę lub kaucję za ich utylizację. Zużyte lub zepsute powinny być nieodpłatnie segregowane przez sprzedawców oraz w wyznaczonych punktach - bowiem wymogiem jest składowane ich oddzielnie, utylizacja lub recykling po oczyszczeniu. O nich napiszemy również poniżej.
====Baterie i akumulatorki====
Jeżeli wymieniasz telefon komórkowy na nowy, a stary wysłużony chciałbyś jeszcze kiedyś używać, lub komuś ofiarować, pozostawiając go gdzieś na dłuższy czas nie zapomnij wyciągnąć z niego baterii-akumulatorka. Wyłączony telefon pobiera z baterii niewielką ilość energii. Pozostawienie telefonu na dłuższy czas bez ładowania doprowadzi do nadmiernego rozładowania baterii, co jest równoznaczne z jej zniszczeniem nawet, jeśli przed zmianą aparatu była zupełnie sprawna. W skrajnym przypadku może to doprowadzić również wylania elektrolitu z wnętrza baterii, co oznacza także zniszczenie telefonu.
{{wikipedia|Recykling}}
Pamiętaj, że powszechnie używane baterie i akumulatorki zawierają trujące pierwiastki (metale ciężkie), które nie mogą dostać się do środowiska naturalnego, gdyż grozi to jego zanieczyszczeniem, którego skutki prędzej, czy później odczujesz na własnej skórze. Dla tego rodzaju odpadów najlepiej przeznaczyć osobną reklamówkę, którą oddasz w najbliższym sklepie RTV (czy supermarkecie) sprzedawcy lub wrzucisz do specjalnie oznaczonego pojemnika.
Ceny baterii jednorazowych i wielokrotnie ładowalnych akumulatorków są coraz bardziej porównywalne. Zatem jeżeli tylko możesz, stosuj akumulatorki pozwalające na wielokrotne ładowanie zamiast baterii jednorazowych. Koszt ładowarki zwróci ci się po kilku ładowaniach z tego, co zaoszczędzisz, gdybyś za każdym razem musiał kupować zestaw baterii jednorazowych.
Dostępne typy akumulatorków to:
*niklowo-kadmowe, Ni-Cd, dawniej bardzo popularne, ze względu na liczne wady (efekt pamięci, niewielka pojemność w stosunku do wagi i wymiarów) coraz częsciej zastępowane przez doskonalszych następców wymienionych poniżej
*niklowo-metaliczno-wodorkowe, Ni-MH
*litowo-jonowe, Li-Ion
*litowo-polimerowe, Li-Poly, najnowsze dostępny dziś typ akumulatorków, charakteryzują się największą pojemnością w stosunku do wagi i wymiarów, nie wykazują efektu pamięci.
====Kartridże drukarkowe====
Puste kartridże po atramencie lub tonerze nadają się zazwyczaj do ponownego napełnienia. Niestety za każdym razem kartridż działa coraz gorzej dlatego też moduły należy wymieniać nie rzadziej niż po trzecim napełnieniu – bowiem po następnych napełnieniach może pojawić się znaczne pogorszenie jakości wydruku, a moduły wymagają specjalnego oczyszczenia.
Wiele osób popełnia standardowy błąd wyrzucając zużyte moduły, niszcząc przy tym środowisko, tracąc możliwość częściowego odzyskania kosztów opakowania jak również naginając przepisy Unii Europejskiej w sprawie składowania urządzeń elektrycznych i narażając się tym samym na wysokie kary. Wiele osób również dorabia sprzedając także zużyte zasobniki znajomych i pobliskich firm, które ich nie napełniają. Bowiem coraz więcej firm na rynku oferuje skup zużytych modułów, lub wymianę na nowe moduły (oczyszczone i uzupełnione) po rabatowych cenach – wystarczy wejść do pierwszego sklepu komputerowego, czy niektórych supermarketów – największym polskim dystrybutorem odzyskiwanych zasobników jest firma BlackPoint. Również tam można szukać pomocy w przypadkach kiedy na siłach, aby napełnić moduł tuszem samodzielnie.
====Stare urządzenia elektroniczne====
Ciągle jesteśmy świadkami rewolucji w zakresie sprzętu elektronicznego. Jest też nieco racji w popularnym powiedzeniu, że nowy sprzęt komputerowy z chwilą zakupu już praktycznie jest sprzętem przestarzałym. Postęp w informatyce, a także wzrost zapotrzebowania na moc obliczeniową naszych komputerów w pracy i w domu spowodował konieczność częstej wymiany sprzętu na nowszy, lepszy i szybszy.
To spowodowało również zmiany prawne. Dyrektywy Unii Europejskiej ściśle określają sposób składowania urządzeń elektrycznych i elektronicznych, co powoduje iż zwykłe wyrzucenie ich na śmietnik jest niedozwolone.
Nie zapomnijmy w tej pogoni, że w naszym otoczeniu często żyją ludzie ubodzy, których nie stać na zakup używanego sprzętu komputerowego. Podarowanie takiej osobie sprawnego wysłużonego zestawu komputerowego przy okazji naszej wymiany na lepszy będzie bardzo pięknym gestem z naszej strony. Również wiele firm obecnie trudni się handlem tanimi, używanymi, częściami elektronicznymi.
{{Uwaga|
W produkcji układów scalonych coraz częściej wykorzystywany jest [[w:arsenek galu|arsenek galu]]. Związki [[w:arsen|arsenu]] są w wielu przypadkach silnymi substancjami trującymi (patrz [[w:arszenik|arszenik]]), dlatego należy już dziś zatroszczyć się o to, by odpady zawierające ten pierwiastek nigdy nie dostały się do środowiska naturalnego.
}}
=====Komputery=====
Zanim wyrzucisz swój stary komputer, dowiedz się, czy ktoś w twoim otoczeniu nie zrobi jeszcze ze starego wysłużonego peceta jakiegoś pożytku. Praktycznie każdy komputer PC (od 386 w górę) można niewielkim kosztem przerobić na niewielki ruter/firewall (Patrz [[PC jako ruter lub serwer]]) albo małą stację badawczą mierzącą temperaturę itd. Pomysłów jest wiele, zatem ważne jest, aby upewnić się, czy w okolicy nie ma kogoś, kto tego rodzaju sprzęt mógłby i chciałby jeszcze wykorzystać.
=====Drukarki=====
W przypadku starych drukarek sytuacja jest podobna do [[Jak żyć oszczędnie#Kartridże drukarkowe|kartridży drukarkowych]]. Niejednokrotnie zepsutą drukarkę można przywrócić do życia niewielkim (relatywnie) nakładem pracy oraz ogromem wiedzy i doświadczenia, jaki posiadają często studenci elektroniki wielu uczelni technicznych. Takie drukarki po „rehabilitacji” często długie lata mogą komuś służyć, zamiast przyczyniać się do większego zanieczyszczenia środowiska. Być może w twoim otoczeniu, albo w otoczeniu twoich znajomych, znajdą się osoby, które potrafią uszkodzony sprzęt przywrócić do życia. Ewentualnie, gdy drukarka uległa takiemu uszkodzeniu, że nie sposób jej naprawić może posłużyć jako dawca części do naprawy innych drukarek. Warto spróbować sprzedać taką drukarkę za niewielkie pieniądze np. na giełdach komputerowych, czy internetowych serwisach aukcyjnych.
===Punkty, w których można oddawać zużyte baterie===
[[Grafika:bateriaR14.jpg|thumb|right|baterie R14]]
====Bielsko-Biała====
*Nowy Elektronik, przy ulicy Komorowickiej
*Leroy Merlin, ul. Bohaterów Monte Cassino 419 (obok CH AUCHAN), przyjmuje również elektrozłom (nie trzeba nic w zamian kupić;-))
====Ciechanów====
*Dom Studenta, ul. Narutowicza
====Częstochowa====
*Hipermarket Tesco – Punkt Obsługi Klienta, ul. Drogowców 43
====Gliwice====
*Hipermarket Tesco, ul. Łabędzka 26
*Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii i Środowiska i Energetyki
====Gorzów Wielkopolski====
*Hipermarket Tesco, ul. Górczyńska 19
====Grudziądz====
Market budowlany Brico-marche
====Katowice====
*UŚ - Wydział Biologii i Ochrony Środowiska
====Kielce====
*Salon ORANGE w C.H. Echo, ul. Świętokrzyska 20
====Kraków====
*Supermarket budowlany OBI
*Market budowlany Castorama
*AGH – budynki wszystkich wydziałów
*TESCO – Kapelanka
====Lublin====
*Supermarket Biedronka (ul. Wieniawska)
*Politechnika Lubelska, Wydział Elektrotechniki i Informatyki (ul. Nadbystrzycka)
*Wydział chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 2)
====Łańcut====
*Urząd Gminy Łańcut (ul. Mickiewicza 2a)
====Mielec====
*Starostwo Powiatowe (ul. Chopina 16)
====Olsztyn====
*Hurtownia Atma, CH Manhattan (ul. Pułaskiego 7)
====Poznań====
*Sklepy SPEC KABLE P.H. (ul. Katowicka 33, ul. Kwiatowa 10, ul. Strzelecka 44)
====Świdnik====
*Sklep wielobranżowy (art. gosp. domowego) (ul. Niepodległości – przy Placu Konstytucji)
====Warszawa====
* Budynek 33 (Wydział Inżynierii i Kształtowania Środowiska) na terenie SGGW (ul. Nowoursynowska 159)
* Urząd Dzielnicy Białołęka ul. Światowida róg Modlińskiej
* sklep „Select” przy skrzyżowaniu ul. Sobieskiego i Nałęczowskiej
* Real w M1 (przy depozycie) al. Piłsudskiego 1, Marki
* Wydział Inżynierii Środowiska PW ul.Nowowiejska 20
* Stary BUW (w szatni stoją specjalne pojemniki) ul. Krakowskie Przedmieście 26/28
* CH Arkadia (Jana Pawła II 52) przy wejściu do Leroy Merlin
* Urząd Dzielnicy Praga Południe ul. Grochowska 274 róg Terespolskiej
====Wrocław====
*Punkt Usługowy Cezar w Centrum Handlowym Borek (ul. Hallera 52)
*Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju (ul. Białoskórnicza 26)
*hall budynku C-1 Politechniki Wrocławskiej (ul. Janiszewskiego 11)
*hall budynku H-4 Politechniki Wrocławskiej (ul. Wybrzeże Wyspiańskiego 27)
*Hipermarket Tesco, Punkt Obsługi Klienta, ul. Długa
====Zabrze====
*Urząd Miasta Zabrze (ul. Powstańców Śląskich 5-7 oraz ul. Wolności 286)
===Punkty, w których znajdziesz kosze na segregowane odpady===
====Ciechanów====
*PUK, ul. Gostkowska
====Kraków====
* Lista lokalizacji kilkuset pojemników do selektywnej zbiórki odpadów znajduje się na stronie Krakowskiego Zarządu Komunalnego
====Bieruń====
*ul. Domy Polne
W szkołach także stoją specjalne pojemniki na zużyte baterie. Wystarczy tylko przejść się kawałek.
===Ścieki===
Najprostsze rozwiązanie: im mniej używamy wody, tym mniej ścieków produkujemy.
Mała przydomowa oczyszczalnia ścieków nie wymaga tak częstego opróżniania w porównaniu z tzw. szambem (szczelnym zbiornikiem na odpady). Flora bakteryjna znajdująca się w oczyszczalni ścieków rozkłada toksyczne związki na substancje neutralne dla środowiska. Unikasz dzięki temu zatruwania środowiska naturalnego w twoim otoczeniu poprzez wylewanie toksycznych odpadów w miejscach niedozwolonych. Mała oczyszczalnia ścieków jest zatem oszczędnym i ekologicznym rozwiązaniem.
Taką oczyszczalnię można nawet samodzielnie zbudować, i nie jest to szczególnie skomplikowane zadanie, jednak należy pamiętać o kilku warunkach:
* przede wszystkim musimy mieć na taką oczyszczalnię miejsce, dodatkowo trzeba zachować odpowiednią odległość od granicy działki (minimum 2m),
* odpowiednia odległość od studni
* rodzaj budowanej oczyszczalni zależy od poziomu wód gruntowych i warunków terenowych
==Zakupy==
Kupując urządzenie elektroniczne zwróć uwagę ile energii pobiera w stanie czuwania.
Kupując komputer warto brać pod uwagę stosunek mocy obliczeniowej do mocy pobieranej z sieci elektroenergetycznej.
==Odnawialne źródła energii==
Zasoby paliw kopalnych, z których tak szeroko dziś korzystamy w celu otrzymania niezbędnej energii (węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny, paliwa nuklearne), nie są nieograniczone. Przy obecnym wzroście gospodarczo-przemysłowym świat w ciągu najbliższych dekad będzie musiał się zmierzyć z wizją ich całkowitego wyczerpania. Nie dziwi zatem fakt poszukiwania alternatywnych form pozyskiwania energii, które uchroniłyby świat przed wizją katastrofy gospodarczej.
===Biopaliwa===
===Turbina wiatrowa===
to urządzenie przetwarzające energię wiatru na energię mechaniczną. Zazwyczaj turbina wiatrowa ma formę wiatraka o poziomej (HAWT) lub pionowej (VAWT) osi obrotu. Wiatr wprawia turbinę w ruch obrotowy. Obroty turbiny można następnie wykorzystać do różnych celów. Najczęściej turbiny wiatrowe służą do pompowania wody (turbina wiatrowa napędza pompę) lub produkcji energii elektrycznej (turbina wiatrowa napędza prądnicę).
===Cieplny panel słoneczny===
[[Grafika:Laundromat-SolarCell.png|right|thumb|panel słoneczny na dachu]]
Cieplny panel słoneczny wydaje się być jednym z tańszych sposobów wykorzystania energii promieniowania cieplnego pochodzącego od Słońca. Wiele gmin dofinansowuje w znacznej części zakup profesjonalnej instalacji panelu słonecznego. Nierzadko wystarczy 20% wkładu własnego. Profesjonalne instalacje próżniowe pracują nawet zimą lub w pochmurny dzień. Ze względu na znaczną nadwyżkę uzyskiwanego ciepła w czasie letnich upałów, warto zawczasu zastanowić się, gdzie tę nadwyżkę wykorzystamy. Do pomysłów wartych uwagi zaliczyć można podgrzewanie wody w basenie, wykorzystanie turbiny parowej do produkcji prądu, bądź napędu innych urządzeń, takich jak klimatyzacja.
Pomijając gotowe rozwiązania, których cena może odstraszyć niejednego potencjalnego klienta (zazwyczaj 4-cyfrowa kwota), istnieje możliwość wykonania takiej instalacji we własnym zakresie. Taka instalacja, nawet jeśli nie będzie naszpikowana elektroniką i automatyką, pozwoli już zaoszczędzić trochę Euro na podgrzewaniu wody użytkowej oraz centralnym ogrzewaniu.
Lista potrzebnych elementów:
* giętka miedziana rura o przekroju φ=20-30 mm,
* czarna farba do metalu,
* pompa wodna o przykładowej mocy od 6 do 12 W zasilana napięciem 12 V, można do tego celu wykorzystać szeroko dostępne pompki używane w instalacjach chłodzenia wodnego komputerów PC
* odpowiednio dobrana bateria słoneczna zasilająca pompę,
* dodatkowy zbiornik wodny pozwalający zmagazynować w ciągu dnia jak największą ilość energii cieplnej, tak aby można było ją wykorzystywać także w nocy.
Powyższe elementy pozwolą wykonać instalację charakteryzującą się dużą niezawodnością i prostotą zarazem.
===Bateria słoneczna===
Bateria słoneczna (Ogniwo fotowoltaiczne) jest o wiele bardziej skomplikowana niż panel słoneczny. Pozwala ona przetwarzać energię fotonów na energię elektryczną). Wymaga użycia skomplikowanego układu scalonego, który pobierałby prąd z baterii słonecznej oraz brakującą resztę z elektrowni. Ewentualnie możliwe jest zamontowanie baterii słonecznych o większej mocy i magazynowanie energii elektrycznej w akumulatorach.
Rozróżniamy ogniwa słoneczne:
*amorficzne
*monokrystaliczne
Koszt przykładowego ogniwa słonecznego o mocy 13 W przy napięciu 13,5 V to już około 50 EUR. Ogniwa można bez większych problemów łączyć szeregowo bądź równolegle, aby otrzymać wymagane parametry mocy/napięcia/natężenia. W celu maksymalnego wykorzystania energii słonecznej, niektóre instalacje posiadają układy obracające baterię słoneczną, tak aby "podążała" za Słońcem w ciągu dnia.
===GWC===
GWC – Gruntowy wymiennik ciepła to układ rur zakopanych poniżej strefy przemarzania, który doprowadza powietrze do budynku. Dzięki temu rozwiązaniu zimą do budynku dostarczane jest powietrze cieplejsze niż na zewnątrz a latem chłodniejsze.
====Warto przeczytać====
* [http://www.radiomaryja.pl/artykuly.php?id=7648 Światło zamienione w prąd] – artykuł z dn. 17/02/2007 pochodzący z serwisu www.radiomaryja.pl.
==Motoryzacja==
Kończące się zasoby paliw kopalnych, jak również rosnące ceny ropy naftowej stały się przyczyną coraz częstszego wykorzystania alternatywnych źródeł energii dla pojazdów mechanicznych.
===[[w:LPG|LPG]]===
Praktycznie każdy silnik z zapłonem iskrowym można przystosować do zasilania ciekłym propanem. Przy odpowiednio dobranej instalacji gazowej może pracować wydajniej i zużywać mniej gazu w porównaniu z zużyciem benzyny. Niestety konieczna jest instalacja zbiornika na gaz ciekły (propan-butan). Może to być toroidalna butla w miejscu, w którym znajduje się koło zapasowe. Wówczas koło zapasowe wozimy w bagażniku jak każdy inny bagaż. To rozwiązanie wydaje się być w większości przypadków optymalne. Można również zainstalować butlę w tyle bagażnika w jego bocznej części tak, aby możliwe było wykorzystanie koła zapasowego, które jest wówczas na swoim standardowym miejscu.
Pomimo wielu niekwestionowanych korzyści należy również zwrócić uwagę na wady tego rozwiązania:
* droższe przeglądy rejestracyjne (nawet o 50%)
* szybsze zużycie i konieczność częstszej wymiany innych elementów silnika (np. filtru powietrza, pływaka w gaźniku)
* ograniczenia wjazdu do niektórych miejsc (np. parkingów podziemnych, czy niektórych tuneli jak np. pod kanałem La Manche)
* niewielka popularność w niektórych krajach (np. Irlandia, Wielka Brytania) i związane z tym trudności w tankowaniu (mała liczba stacji tankujących LPG)
===[[w:CNG|CNG]]===
Niewykluczone, że za kilka lat samochodowe instalacje na gaz ziemny będą cieszyć się zainteresowaniem podobnym do dzisiejszego zainteresowania gazem LPG. Przy posiadaniu odpowiedniego wyposażenia istnieje możliwość tankowania bezpośrednio z domowej instalacji gazowej.
===[[W:olej roślinny|Olej roślinny]]===
Istnieją również instalacje umożliwiająca zasilanie pojazdów olejem roślinnym. W hurtowniach spożywczych można nabyć to nietypowe źródło energii za cenę znacznie korzystniejszą niż ogólnie używane w tym celu paliwa.
Zalety:
* koszt oleju roślinnego (wyłączając koszty akcyzowe) to poniżej 0.70 EUR za litr, co przy ciągle rosnącej cenie oleju napędowego staje się coraz bardziej opłacalną opcją,
* możliwość wykorzystania przepalonego oleju z restauracji i stołówek po wcześniejszym odfiltrowaniu stałych zanieczyszczeń
* aktywizacja terenów rolniczych,
* demonopolizacja rynku paliw, czego skutkiem może być dalsze obniżenie cen paliw,
* mniejsza emisja zanieczyszczeń do atmosfery ze względu na obniżony poziom siarki w produktach pochodzenia roślinnego, ponadto nie odprowadza się dodatkowych gazów cieplarnianych do atmosfery ze względu na zamknięty obieg węgla w procesie (dwutlenek węgla powstały w wyniku spalania mieszanki zostanie wykorzystany przez rośliny do wytworzenia nowego oleju roślinnego, natomiast w przypadku spalania paliw kopalnych ilość dwutlenku węgla w atmosferze rośnie w skali globalnej)
* nie jest wymagane przerabianie instalacji paliwowej silnika, jeżeli korzystamy z oleju roślinnego domieszkowanego specjalnymi środkami zmniejszającymi lepkość, lub oleju roślinnego przetworzonego na drodze chemicznej do estrów kwasów tłuszczowych (czyli do tzw. bio-diesla), w takiej sytuacji ze względu na unikalne właściwości czyszczące i smarujące przygotowanej w ten sposób mieszanki, możliwe jest zwiększenie żywotności silnika
Wady:
* większe spalanie na 100 km ze względu na nieznacznie niższą kaloryczność olejów roślinnych w porównaniu z olejem napędowym,
* w przypadku wykorzystania 100% mieszanki oleju roślinnego konieczne jest wykonanie dodatkowej instalacji obejmującej m.in. wymianę przewodów paliwowych na przewody o większej średnicy oraz system ogrzewania oleju roślinnego co najmniej do temp. 70 stopni C (dla silnika typu turbo-diesel nawet do 120 stopni C) przed wtryskiem do komory spalania, gdyż w temperaturze pokojowej ciecz ta jest bardzo lepka, co uniemożliwia utworzenie mieszanki palnej paliwa i tlenu, w takiej sytuacji uruchomienie silnika odbywa się na normalnym oleju napędowym znajdującym się w osobnym zbiorniku, a po zagrzaniu silnika dopiero można przełączyć zasilanie na olej roślinny
* chcąc używać olejów roślinnych w zgodzie z obowiązującym prawem należy dodatkowo opłacić podatek akcyzowy, wynoszący ok. 1,90 PLN za każdy litr, co obecnie dyskwalifikuje oleje roślinne jako konkurencyjne paliwo napędowe, korzystanie z olejów roślinnych bez opłacenia akcyzy może w przypadku kontroli zakończyć się mandatem lub/i postępowaniem karno-skarbowym.
===Napęd elektryczny===
Można również zaobserwować pierwsze udane próby częściowego zastosowania energii elektrycznej w zasilaniu pojazdów osobowych. Silnik hybrydowy to współpracujące i uzupełniające się silniki: elektryczny oraz spalinowy. Jednostka elektryczna może pełnić wówczas funkcję rozrusznika jednostki spalinowej lub generatora odbierającego energię kinetyczną pojazdu podczas hamowania by wykorzystać ją do ładowania akumulatorów. Przykładem produkowanego seryjnie samochodu posiadającego napęd hybrydowy jest [[w:Toyota Prius|Toyota Prius]] oraz [http://www.lexus-polska.pl/technology_explorer/hybrid_synergy_drive_HSD.asp Lexus RX 400h]. W powyższych przykładach wykorzystano silnik benzynowy sprzężony z elektrycznym, co pozwoliło na obniżenie średniego spalania nawet do 5 lirów benzyny na 100 km. Ponieważ podobnymi osiągami charakteryzują się zwykłe silniki diesla, w przyszłości należy oczekiwać samochodów z silnikami hybrydowymi, w których zastosowano spalinowe jednostki turbo-dieslowe, co pozwoli na obniżenie średniego spalania nawet do ok 3,5 litra na 100 km.
Niewykluczone, że w przyszłości silnik elektryczny będzie spełniał coraz istotniejszą rolę w układzie napędowym. Już dzisiaj można przerobić stary samochód na całkowicie elektryczny napęd na którym przy jednym ładowaniu można przejechać do 200 km. Możemy dzięki temu kilkukrotnie ograniczyć koszty użytkowania samochodu nawet uwzględniając większe rachunki za prąd wykorzystywany do ładowania akumulatorów.
Jeżeli połączyć wszystko z rosnącą wydajnością i pojemnością baterii akumulatorów, a także z tanią energią elektryczną pozyskiwaną z odnawialnych i ekologicznych źródeł energii, takich jak energia wiatru lub energia słoneczna, nie należy oczekiwać upadku motoryzacji wraz z całkowitym wykończeniem energetycznych surowców kopalnych takich jak gaz i ropa naftowa.
==Inne źródła==
===Internet===
* [http://www.energooszczedneagd.kape.gov.pl/Materialy/Podrecznik_dla_nauczycieli.pdf Oszczędzanie energii w domu przez użytkowanie energooszczędnych urządzeń]
* [http://wwf.pl/informacje/publikacje/klimat/porady.pdf „Jak możesz oszczędzać energię?”]
===:'''''Literatura==='''''
* <i>Niekonwencjonalne źródła energii</i> – Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Szlachty
* <i>Woda deszczowa dla domu i ogrodu</i> – Heinz-Alfred Losch
* <i>Wykorzystanie energii słonecznej</i> – Henryk Kaiser, Kraków <b>1995</b>, Wydawnictwa AGH, ISSN 0239-6114
----
==Przypisy==
<references />
[[Kategoria:Porady]]
| 