Wikijunior:Cywilizacje/Sumerowie

< Powrót do Wikibooks

< Powrót do Wikijunior

< Powrót do strony głównej podręcznika

Na jakim terenie żyli?

Sumerowie zamieszkiwali krainę, zwaną Mezopotamią. Leżała ona na Bliskim Wschodzie, na terenie dzisiejszego państwa Iraku, pomiędzy rzekami Tygrysem i Eufratem. Kraina ta była niezwykle sucha, dlatego też Sumerowie wykonali ogromny system kanałów nawadniających, czyniąc ją jednym z najbardziej sprzyjających rolnictwu obszarów Bliskiego Wschodu.

Jak wyglądały ich budynki?

Sumerowie wznosili swoje domostwa z wysuszanych na słońcu prostokątnych cegieł, wyrabianych z mieszanki gliny i trzciny. Jednak, kiedy budowano budynki tak ważne, jak np. świątynie używano do tego sprowadzanych z daleka kamieni, których brakło w Mezopotamii lub cegieł wypalanych w piecach, które były dużo bardziej wytrzymałe i trwałe od tych wysuszanych na słońcu. Dachy wykonywano z plecionej trzciny lub gałęzi z warstwą ubitej ziemi, podłogi natomiast tworzono z gęstego błota, które pokrywano warstwą wygładzonej gliny lub gipsu. Tak samo wykładano również wewnętrzne strony ścian. Domy zazwyczaj nie posiadały okien, a jeżeli już to były one bardzo małe, mogłyby one bowiem spowodować zawalenie się ściany, również drzwi nie były dość duże, jedne z odkrytych w ruinach miasta sumeryjskiego mierzyły zaledwie 1 m 57 cm. Budynek składał się z przedsionka, prze który wchodziło się z ulicy na dziedziniec, wokół którego znajdowały się pozostałe pomieszczenie: pokój główny, przeznaczony dla właścicieli, pokoje służby, łazienka, spiżarnia oraz kuchnia z piecem do wypiekania chleba.
Najważniejszymi budynkami w miastach były świątynie, będące centrum religijnym, administracyjnym i handlowym. Znajdowały się w nich, prócz sanktuariów, poświęconym bogom magazyny na żywność, warsztaty rzemieślnicze, rzeźnie, owczarnie, obory, piekarnie. Z czasem wiele funkcji świątyni przejął pałac, w którym rezydował władca.

Jak wyglądało ich pismo?

Ewolucja znaku "głowa" od piktogramu do znaku klinowego.

Sumerowie byli pierwszą cywilizacją, która stworzyła pismo. Pierwsze znaki zapisywano, ryjąc patykiem lub trzciną w wilgotnej glinie. Początkowo były to zwykłe rysunki, zwane piktogramami, które wraz z upływem czasu coraz bardziej upraszczano. W końcu powstało tzw. pismo klinowe, znaki bowiem miały kształt klina.

Sumeryjska tabliczka, pokryta pismem klinowym.

W co wierzyli?

Religia Sumerów była politeistyczna. Oznacza to, iż wierzyli oni w wielu bogów, spośród których najważniejsi byli Enki, bóg mądrości, stwórca człowieka, An - najwyższy władca świata, pan bogów i nieba, Nigris, bóg wojen i polowań, Nergal - pan podziemi, odpowiedzialny za zsyłanie chorób i zaraz oraz Inana - królowa nieba, bogini wojny i miłości. Według Sumerów człowiek został utworzony przez boga, imieniem Enki, by wyręczać bogów w pracy i być ich sługę. Odmowa posługi skutkowałaby nieszczęściem, np. głodem lub zarazą. Ludzie, według mitów, mieli jednak stawać się coraz liczniejsi, co niepokoiło bogów. Mimo prób dokonania zagłady człowieka przez pana podziemi, Enlila, ludzkości zawsze udawało się przetrwać. W końcu jednak bogowie zesłali na ziemię potop, wobec którego jej mieszkańcy byli bezradni. Przychylny im bóg Enki ostrzegł króla Ziusudrę, który przetrwał na pokładzie okrętu, a po opadnięciu wód dał początek wszystkim późniejszym ludziom. Historia ta bardzo przypomina znaną z Biblii opowieść o potopie i Noem, która być może została zaczerpnięta właśnie od Sumerów.

Kto z nich jest sławny do dzisiaj?

Jednym z najsłynniejszych Sumerów był półlegendarnym królem, wspomnianym w opowieści, zwanej Eposem o Gilgameszu. Bohater ten miał być półbogiem-półczłowiekiem, królem miasta Unug (zwanego później Uruk), podległym potężnemu władcy miasta Kisz, imieniem Agga. Gilgamesz zbuntował się przeciw niemu i pokonał go. Wkrótce potem ludzie zaczęli skarżyć się na jego rządy, dlatego też bogowie zesłali na ziemię dzikiego człowieka, Enkidu, który miał pokonać króla. Enkidu został jednak jego przyjacielem i przeżył razem z nim wiele wydarzeń, o których mówi Epos o Gilgameszu. Historycy, twierdzą, iż Gilgamesz był królem żyjącym w rzeczywistości. Miał panować w III tysiącleciu przed naszą erę, a jego główną zasługą było, opisane także w Eposie, zwycięstwo nad królem miasta Kisz, Aggą.