Wikipedysta:Ala z/brudnopis

Książka

Unia Europejska (UE) to związek 27 demokratycznych państw europejskich powstały 1 listopada 1993 r. Jest on efektem wieloletniej integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Od 1 grudnia 2009 r. jest to organizacja międzynarodowa.

Stolica: Bruksela

Dewiza: Jedność w różnorodności (In varietate concordia)

Hymn: Oda do radości

słowa: Fryderyk Schiller,

muzyka: Ludwig van Beethoven

polski przekład: Konstanty Ildefons Gałczyński, inne tłumaczenie Andrzej Lam

Język: najwięcej osób używa na co dzień języka niemieckiego, natomiast językiem, który jest znany największej liczbie obywateli jest angielski. Językami roboczymi UE są: angielski, francuski i niemiecki.

Powierzchnia: 4 324 782 km²

Kraje UE rozmieszczone są na pięciu kontynentach:

• Europa
• Azja (Cypr)
• Afryka (m.in. Reunion, Ceuta)
• Ameryka Południowa (Gujana Francuska)
• Ameryka Północna (m.in. Martynika)

Największy obszar zajmuje Francja, najmniejszy Malta.

Geograficzny środek UE zlokalizowany jest na szczycie wzgórza w pobliżu Frankfurtu nad Menem (Niemcy).

Liczba ludności: 499,7 mln (3. pozycja na świecie po Chinach i Indiach, a przed Stanami Zjednoczonymi).

Waluta: euro

Religia: dominującą religią jest chrześcijaństwo

Klimat: większość terytorium znajduje się pod wpływem klimatu morskiego, kontynentalnego i śródziemnomorskiego

---

Austria

Stolica: Wiedeń

Język urzędowy: niemiecki

Hymn: Kraju gór, kraju rzek (niem. Land der Berge, Land am Strome)

Powierzchnia: 83 871 km² (112. na świecie)

Liczba ludności: 8 363 040

Członek UE od: 1 stycznia 1995

Czy wiesz, że...

---

Belgia

Stolica: Bruksela

Język urzędowy: francuski, niderlandzki, niemiecki

Dewiza: W jedności siła (fr. L'union fait la force, fl. Eendracht maakt macht, niem. Einigkeit macht stark)

Hymn: Brabançonne

Powierzchnia: 30 528 km² (136. na świecie)

Liczba ludności: 10 584 534

Członek UE od: 25 marca 1957

Czy wiesz, że...

---

Bułgaria

Stolica: Sofia

Język urzędowy: bułgarski

Dewiza: Jedność jest siłą (buł. Съединението прави силата)

Hymn: Miła Rodino

Powierzchnia: 110 910 km² (102. na świecie)

Liczba ludności: 7 563 710

Członek UE od: 1 stycznia 2007

Czy wiesz, że...

---

Cypr

Stolica: Nikozja

Język urzędowy: grecki, turecki

Hymn: Imnos pros tin Eleftherian

Powierzchnia: 9 250 km² (167. na świecie)

Liczba ludności: 794 600

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Czechy

Stolica: Praga

Język urzędowy: czeski

Dewiza: Prawda zwycięży (Pravda vítězí)

Hymn: Gdzie dom jest mój (Kde domov můj)

Powierzchnia: 78 866 km² (114. na świecie)

Liczba ludności: 10 506 813

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Dania

Stolica: Kopenhaga

Język urzędowy: duński

Dewiza: Boża pomoc, miłość Narodu, siła Danii (duń. Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke)

Hymn: Król Kristian, Jest taki piękny kraj (duń. Kong Kristian, Der er et yndigt land)

Powierzchnia: 43 098,31 km² (13. na świecie)

Liczba ludności: 5 540 241

Członek UE od: 1 stycznia 1973

Czy wiesz, że...

---

Estonia

Stolica: Tallinn

Język urzędowy: estoński

Hymn: Mu Isamaa

Powierzchnia: 45 226 km² (129. na świecie)

Liczba ludności: 1 340 127

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Finlandia

Stolica: Helsinki

Język urzędowy: fiński, szwedzki

Hymn: Maamme

Powierzchnia: 338 145 km² (63. na świecie)

Liczba ludności: 5 313 026

Członek UE od: 1 stycznia 1995

Czy wiesz, że...

---

Francja

Stolica: Paryż

Język urzędowy: francuski

Dewiza: Wolność, Równość, Braterstwo (fr. Liberté, Egalité, Fraternité)

Hymn: Marsylianka (fr. La Marseillaise)

Powierzchnia: 675 417 km² (40. na świecie)

Liczba ludności: 64 667 000

Członek UE od: 25 marca 1957

Czy wiesz, że...

---

Grecja

Stolica: Ateny

Język urzędowy: grecki

Dewiza: Wolność albo śmierć (gr. Ελευθερία ή θάνατος)

Hymn: Hymn do wolności (Imnos pros tin Eleftherian)

Powierzchnia: 131 957 km² (94. na świecie)

Liczba ludności: 11 216 708

Członek UE od: 1 stycznia 1981

Czy wiesz, że...

---

Hiszpania

Stolica: Madryt

Język urzędowy: hiszpański

Dewiza: Wciąż dalej (łac. Plus Ultra)

Hymn: Marsz Królewski (Marcha Real)

Powierzchnia: 504 645 km² (50. na świecie)

Liczba ludności: 46 661 950

Członek UE od: 1 stycznia 1986

Czy wiesz, że...

---

Holandia

Stolica: Amsterdam (stolica konstytucyjna) Haga (stolica administracyjna)

Język urzędowy: niderlandzki, fryzyjski (jako drugi język we Fryzji)

Dewiza: Będę bronić (franc. Je Maintiendrai)

Hymn: Wilhelm z Nassau (Wilhelmus van Nassouwe)

Powierzchnia: 41 526 km² (132. na świecie)

Liczba ludności: 16 509 303

Członek UE od: 25 marca 1957

Czy wiesz, że...

---

Irlandia

Stolica: Dublin

Język urzędowy: irlandzki, angielski

Hymn: Pieśń żołnierza (Amhrán na bhFiann)

Powierzchnia: 70 273 km² (122. na świecie)

Liczba ludności: 4 422 100

Członek UE od: 1 stycznia 1973

Czy wiesz, że...

---

Litwa

Stolica: Wilno

Język urzędowy: litewski

Dewiza: Jedność niech kwitnie (lit. Vienybė težydi)

Hymn: Pieśń narodowa (lit. Tautiška Giesmė)

Powierzchnia: 65 200 km² (120. na świecie)

Liczba ludności: 3 254 600

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Luksemburg

Stolica: Luksemburg

Język urzędowy: luksemburski, niemiecki, francuski

Dewiza: Chcemy pozostać tym, czym jesteśmy (luks. Mir wëlle bleiwe wat mir sin)

Hymn: Ons Hémécht

Powierzchnia: 2 586 km² (166. na świecie)

Liczba ludności: 474 413

Członek UE od: 25 marca 1957

Czy wiesz, że...

---

Łotwa

Stolica: Ryga

Język urzędowy:

Dewiza: Dla Ojczyzny i Wolności (łot. Tēvzemei un Brīvībai)

Hymn: Boże, błogosław Łotwę (łot. Dievs, Sveti Latviju)

Powierzchnia: 64 589 km² (122. na świecie)

Liczba ludności: 2 231 503

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Malta

Stolica: Valletta

Język urzędowy: maltański, angielski

Hymn: L-Innu Malti

Powierzchnia: 316 km² (173. na świecie)

Liczba ludności: 403 532

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Niemcy

Stolica: Berlin

Język urzędowy: niemiecki

Dewiza: Jedność i prawo i wolność (niem. Einigkeit und Recht und Freiheit)

Hymn: Das Lied der Deutschen

Powierzchnia: 357 114,22 km² (63. na świecie)

Liczba ludności: 81 743 000

Członek UE od: 25 marca 1957

Czy wiesz, że...

---

Polska

Stolica: Warszawa

Język urzędowy: polski

Hymn: Mazurek Dąbrowskiego

Powierzchnia: 322 575 km² (68. na świecie)

Liczba ludności: 38 463 689

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Portugalia

Stolica: Lizbona

Język urzędowy: portugalski

Hymn: Portugalka (A Portuguesa)

Powierzchnia: 92 391 km² (109. na świecie)

Liczba ludności: 10 677 000

Członek UE od: 1 stycznia 1986

Czy wiesz, że...

---

Rumunia

Stolica: Bukareszt

Język urzędowy: rumuński

Hymn: Deşteaptă-te, Române!

Powierzchnia: 238 391 km² (78. na świecie)

Liczba ludności: 22 215 421

Członek UE od: 1 stycznia 2007

Czy wiesz, że...

---

Słowacja

Stolica: Bratysława

Język urzędowy: słowacki

Dewiza: Niech góry przynoszą ludziom pokój (Afferant Montes Pacem Populo)

Hymn: Nad Tatrami się błyska (Nad Tatrou sa blýska)

Powierzchnia: 49 035 km² (126. na świecie)

Liczba ludności: 5 455 000

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Słowenia

Stolica: Lublana

Język urzędowy: słoweński

Hymn: Toast (Zdravljica)

Powierzchnia: 20 273 km² (150. na świecie)

Liczba ludności: 2 039 399

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Szwecja

Stolica: Sztokholm

Język urzędowy: szwedzki

Dewiza: szw. För Sverige i tiden

Hymn: Tyś dawna, Tyś wolna (szw. Du gamla, du fria)

Powierzchnia: 449 964 km² (54. na świecie)

Liczba ludności: 9 331 523

Członek UE od: 1 stycznia 1995

Czy wiesz, że...

---

Węgry

Stolica: Budapeszt

Język urzędowy: węgierski

Hymn: Hymn, z burzliwych wieków narodu Węgierskiego (Ferenc Kölcsey: Hymnus, a' Magyar nép zivataros századaiból)

Powierzchnia: 93 030 km² (108. na świecie)

Liczba ludności: 9 931 000

Członek UE od: 1 maja 2004

Czy wiesz, że...

---

Wielka Brytania

Stolica: Londyn

Język urzędowy: angielski

Dewiza: Bóg i moje prawo (fr. Dieu et mon droit)

Hymn: Boże chroń królową (ang. God save the Queen)

Powierzchnia: 244 820 km² (77. na świecie)

Liczba ludności: 61 383 200

Członek UE od: 1 stycznia 1973

Czy wiesz, że...

---

Włochy

Stolica: Rzym

Język urzędowy: włoski

Hymn: Bracia Włosi (wł. Fratelli d'Italia)

Powierzchnia: 301 230 km² (70. na świecie)

Liczba ludności: 60 418 711

Członek UE od: 25 marca 1957

Czy wiesz, że...

---

Dane geograficzne

Wody

Morza

Linia brzegowa państw UE wynosi ok. 150 000 km. Do wód opływających Unię Europejską zaliczamy m.in.:

Ocean Atlantycki, Ocean Indyjski, Morze Śródziemne, Morze Bałtyckie, Morze Czarne, Morze Północne, Morze Celtyckie, Morze Irlandzkie, Morze Szkockie, Morze Hebrydzkie oraz Morze Karaibskie.

Linia brzegowa

Do ważniejszych półwyspów znajdujących się na obszarze UE zaliczamy: Skandynawski, Iberyjski, Bałkański, Apeniński, Jutlandzki, Bretoński, Chalcydycki i Peloponez.

Natomiast wśród wysp należy wymienić m.in.: Wielką Brytanię, Irlandię, Sycylię, Sardynię, Korsykę, Cypr, Kretę, Zelandię, Gotlandię, Chios, Bornholm, Maderę, Maltę, Martynikę, Gwadelupęa, Uznam, Wolin, Teneryfę, Gran Canarię, Rodos, Korfu, Zakintos, Kos, Ikarię i Elbę.

Archipelagi UE to m.in.: Wyspy Kanaryjskie, Azory, Baleary, Szetlandy, Wyspy Jońskie, Wyspy Alandzkie i Orkady.

Rzeki

Dunaj, Ren, Łaba, Wisła, Dźwina, Loara, Tag, Duero, Niemen, Moza, Ebro, Odra, Pad, Rodan, Vilaine, Charente, Garonna, Adour, Mondego, Torne, Dalälven, Kemijoki, Kymi, Narwa, Parnawa, Warnow, Drawa, Morawa, Lech, Izara, Tamar, Avon, Sekwana, Touques, Orne, Clyde, Dee, Segura, Tyber, Adyga, Alfios, Göta älv, Skalda, Tyne, Tweed, Maroni, Oyapock, An tSionna.

Jeziora

Wener, Saimaa, Pejpus, Wetter, Melar, Bodeńskie, Genewskie, Garda, Como.

Ukształtowanie powierzchni

Góry

Ważniejsze góry to m.in.:

• Góry Skandynawskie
• Góry Iberyjskie
• Kordyliery Centralne
• Sierra Morena
• Pireneje
• Alpy
• Apeniny
• Masyw Reński
• Masyw Czeski (m.in. Sudety)
• Karpaty
• Stara Płanina (inaczej Rodopy)

Najwyższe szczyty

• Mont Blanc 4811 m n.p.m. (Włochy Francja)
• Dufourspitze 4634 m n.p.m. (Włochy, Szwajcaria)
• Matterhorn 4478 m n.p.m. (Włochy, Szwajcaria)
• Barre des Écrins 4102 m n.p.m. (Francja)
• Gran Paradiso 4061 m n.p.m. (Włochy)
• Monte Viso 3841 m n.p.m. (Włochy)
• Grossglockner 3797 m n.p.m. (Austria)
• Mulhacén 3479 m n.p.m. (Hiszpania)
• Pico de Aneto 3404 m n.p.m. (Hiszpania)
• Marmolada 3342 m n.p.m. (Włochy)
• Etna 3323 m n.p.m. (Włochy)
• Piton des Neiges 3070,5 m n.p.m. (Francja)
• Parseier Spitze 3036 m n.p.m. (Austria)
• Zugspitze 2963 m n.p.m. (Austria, Niemcy)
• Musała 2925 m n.p.m. (Bułgaria)
• Olimp 2917 m n.p.m. (Grecja)
• Corno Grande 2912 m n.p.m. (Włochy)
• Triglav 2863 m n.p.m. (Słowenia)
• Gerlach 2655 m n.p.m. (Słowacja)
• Picos de Europa 2648 m n.p.m. (Hiszpania)
• Piton de la Fournaise 2631 m n.p.m. (Francja)
• Moldoveanu 2544 m n.p.m. (Rumunia)
• Rysy 2503 m n.p.m. (Polska)
• Botew 2376 m n.p.m. (Bułgaria)
• Pietrosul 2303 m n.p.m. (Rumunia)

Niziny

Większe niziny to m.in.: Padańska, Polska, Niemiecka, Angielska, Rumuńska, Wielka Nizina Węgierska, Czarnomorska, Naddunajska.

Depresje

Zuidplaspolder (Holandia), The Fens (Wielka Brytania), Neuendorf (Niemcy), delta Rodanu (Francja), Żuławy Wiślane (Polska).

Wyżyny

Bawarska, Czesko-Morawska, Małopolska, Lubelska, Transylwańska, Gujańska.

Karty pracy

• symbole UE
• stroje narodowe
• charakterystyczne budowle
• święta i zwyczaje
• potrawy

ćwiczenia:

3-latki

• kolorowanki
• kształty

4-latki

• kolorowanki
• różnice
• kształty
• szukanie celu

5-latki

• kolorowanki
• szlaczki
• liczby
• litery
• rymy