Zbiór zadań maturalnych/Biologia

Zbiór zadań maturalnych z
Biologii

Niniejszy zbiór zadań z biologii zawiera treści realizujące podstawę programową, w zamierzeniu ma być stale rozbudowywaną bazą darmowych zadań maturalnych, których jakość może być poprawiana przez wszystkich tym tematem zainteresowanych. W każdym zadaniu znaleźć można metryczkę przykładowymi odpowiedziami oraz odnośnikami do punktów z podstawy programowej, które są realizowane przez dane zadanie maturalne.

Przed edytowaniem zbioru zadań koniecznie zapoznaj się z Zasadami edycyjnymi tej publikacji!

Chcesz stworzyć własne zadanie maturalne? Zrób to poniżej:

Wykaz już stworzonych zadań ZNAJDZIESZ TU. UWAGA! przed zapisaniem zadania zalecamy najpierw skopiować cały jego kod źródłowy, który właśnie wykonaliście następnie należy wrócić do tej strony z przyciskiem generującym numer zadania ponownie go kliknąć usunąć proponowany tekst początkowy wkleić ten, który sami zrobiliście szybko zapisać! Dzięki temu zminimalizujemy wszyscy ryzyko konfliktu edycji (gdzie więcej niż jeden internauta próbuje zapisać zadanie pod tym samym numerem).

Komentarz z podstawy programowej

Nauczanie biologii w szkole ponadpodstawowej w zakresie rozszerzonym powinno rozwijać ciekawość poznawczą poprzez zachęcanie uczniów do rozwiązywania problemów natury biologicznej metodami naukowymi, stawianie hipotez i ich weryfikowanie, analizowanie wyników eksperymentów czy doświadczeń z użyciem podstawowych parametrów statystycznych, a także dyskutowanie o nich. Uczeń kończący szkołę ponadpodstawową powinien odróżniać: wiedzę potoczną od tej, potwierdzonej metodami naukowymi; fakty od opinii oraz umiejętnie korzystać z osiągnięć współczesnych technologii, a przede wszystkim świadomie korzystać ze źródeł internetowych.

Realizacja treści biochemicznych nie może sprowadzać się jedynie do zapamiętania przez uczniów kolejnych nazw bądź wzorów związków chemicznych cykli czy szlaków biochemicznych, lecz powinna prowadzić do kształtowania umiejętności rozumienia omawianych procesów, ich powiązań na mapie metabolicznej komórki. Zrozumienie procesów przemiany materii i energii, zagadnień integracji metabolizmu, umożliwi uczniom zrozumienie mechanizmów homeostatycznych organizmów.

Nauczanie treści dotyczących różnorodności organizmów powinno odbywać się poprzez rozszerzanie wiedzy nabytej w szkole podstawowej – doskonalenie umiejętności wskazywania cech budowy organizmów, ich fizjologii jako wyrazu adaptacji bądź konsekwencji życia w określonym środowisku. Ważna jest analiza treści z tego zakresu w kontekście ewolucyjnych zmian, w tym także ewolucji zachodzącej współcześnie. Podobnie, nie należy wymagać od uczniów pamięciowego odtwarzania cykli życiowych wybranych organizmów, a jedynie ich rozumienia wynikającego z analizy cykli na różnych płaszczyznach.

W podstawie programowej celowo nie wyodrębniono nauki o człowieku jako odrębnej dyscypliny, aby traktować gatunek ludzki jako integralną część świata organizmów i środowiska przyrodniczego. Treści dotyczące anatomii i fizjologii człowieka zostały wkomponowane w dział dotyczący funkcjonowania zwierząt.

W nauczaniu biologii duży nacisk należy położyć na edukację prozdrowotną – kształtowanie u młodego człowieka świadomości konieczności dbania o zdrowie własne i innych. Należy zwrócić uwagę na rozwijanie postaw sprzyjających zdrowiu, tj. racjonalne żywienie, odpowiednią aktywność fizyczną, dbałość o higienę, poddawanie się okresowym badaniom stanu zdrowia, umiejętne radzenie sobie ze stresem, a także na fakt znacznego wydłużania się czasu życia człowieka, co implikuje szereg aspektów życia biologicznego oraz społecznego człowieka. Ważnym elementem edukacji zdrowotnej jest zdrowie psychospołeczne oraz przygotowanie uczniów do życia w szybko zmieniającym się środowisku.

W nauczaniu treści z zakresu ekologii oraz różnorodności biologicznej, jej zagrożeń i ochrony należy brać pod uwagę uniwersalne i najważniejsze zasady funkcjonowania ekosystemów, uwzględniając współczesne problemy z zakresu ochrony różnorodności biologicznej w aspekcie zrównoważonego rozwoju. Istotnym elementem edukacji przyrodniczej jest zilustrowanie praw ekologii i problemów ochrony różnorodności biologicznej obserwacjami prowadzonymi w terenie. Proponuje się, aby dobierając tematykę zajęć terenowych (w lasach, parkach narodowych, obszarach Natura 2000), zwrócić uwagę na poznane gatunki rodzime, a także na proces sukcesji jako istotę występowania oraz ustępowania gatunku z przestrzeni przyrodniczej.

W nauczaniu treści z zakresu biotechnologii, podstaw inżynierii genetycznej ważne jest, przy jednoczesnym rozwijaniu rozumienia wiedzy z tego zakresu, wskazanie i uświadomienie uczniom korzyści, zagrożeń i dylematów etycznych związanych z badaniami naukowymi w biotechnologii molekularnej. Duży nacisk powinno położyć się na przygotowanie uczniów do formułowania – opartych na współczesnej nauce – argumentów, dotyczących konsekwencji stosowania technik inżynierii genetycznej dla zdrowia człowieka i dla środowiska, oraz kształtowanie umiejętności krytycznego odbioru informacji z dziedziny genetyki i inżynierii genetycznej dostępnej w środkach masowego przekazu.

W procesie kształcenia biologicznego ważne jest zaplanowanie cyklu obserwacji i doświadczeń prowadzonych przez ucznia lub zespół uczniowski samodzielnie jako długoterminowa praca domowa oraz pod kierunkiem nauczyciela. Istotne jest, aby doświadczenia i obserwacje były możliwe do wykonania w pracowni szkolnej lub w warunkach domowych, aby nie wymagały skomplikowanych urządzeń i drogich materiałów. Podczas planowania i przeprowadzania doświadczeń oraz obserwacji należy stworzyć warunki umożliwiające uczniom zadawanie pytań weryfikowalnych metodami naukowymi, zbieranie danych, analizowanie i prezentowanie danych, konstruowanie odpowiedzi na zadane pytania. W prawidłowym kształtowaniu umiejętności badawczych uczniów istotne jest, aby uczeń umiał odróżnić doświadczenia od obserwacji oraz od pokazu, będącego ilustracją omawianego zjawiska, a także znał procedury badawcze. Dużą wagę należy przykładać do tego, by prawidłowo kształtować umiejętność określania prób kontrolnych i badawczych oraz matematycznej analizy wyników (z zastosowaniem elementów statystyki). Przykłady doświadczeń i obserwacji zawarto w wymaganiach szczegółowych podstawy programowej. Rekomendowane jest, by w procesie dydaktycznym były uwzględniane także inne obserwacje i doświadczenia, które wynikają z ciekawości poznawczej uczniów.

Zajęcia z biologii powinny być prowadzone we właściwie wyposażonej pracowni. Ważnym elementem jej wyposażenia powinien być projektor multimedialny, tablica interaktywna oraz komputer z zestawem głośników i z dostępem do internetu, a także odpowiednie umeblowanie, w którym będzie można gromadzić sprzęt laboratoryjny oraz pomoce dydaktyczne wykorzystywane w rożnych okresach roku szkolnego. Istotne jest, aby w pracowni znajdował się̨ sprzęt niezbędny do przeprowadzania wskazanych w podstawie doświadczeń i obserwacji, tj. przyrządy pomiarowe, przyrządy optyczne, szkło laboratoryjne, szkiełka mikroskopowe, odczynniki chemiczne, środki czystości, środki ochrony (fartuchy i rękawice ochronne, apteczka). Ważnymi pomocami dydaktycznymi w każdej pracowni powinny być przewodniki roślin i zwierząt, klucze do oznaczania organizmów, atlasy, preparaty mikroskopowe, modele obrazujące wybrane elementy budowy organizmu człowieka (np. model szkieletu, model oka, model ucha, model klatki piersiowej). Ważne jest także wykorzystywanie podczas zajęć różnorodnych materiałów źródłowych, tj. zdjęć, filmów, plansz poglądowych, tekstów popularnonaukowych, danych, będących wynikiem badań naukowych, prezentacji multimedialnych, animacji, zasobów cyfrowych dostępnych lokalnie oraz w sieci.

Komentarz z podstawy programowej, Warunki i sposób realizacji podstawy programowej z Biologii (zakres rozszerzony)

Generator do tworzenia zadań

• Zadania

Wykaz działów (zakres rozszerzony)

Wszystkie działy

• Wszystkie zadania realizujące poszczególne działy

I. Chemizm życia

• Zadania maturalne z działu „Chemizm życia”

II. Komórka

• Zadania maturalne z działu „Komórka”

III. Energia i metabolizm

• Zadania maturalne z działu „Energia i metabolizm”

IV. Podziały komórkowe

• Zadania maturalne z działu „Podziały komórkowe”

V. Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów

• Zadania maturalne z działu „Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacji organizmów”

VI. Bakterie i archeowce

• Zadania maturalne z działu „Bakterie i archeowce”

VII. Grzyby

• Zadania maturalne z działu „Grzyby”

VIII. Protisty

• Zadania maturalne z działu „Protisty”

IX. Różnorodność roślin

• Zadania maturalne z działu „Różnorodność roślin”

X. Różnorodność zwierząt

• Zadania maturalne z działu „Różnorodność zwierząt”

XI. Funkcjonowanie zwierząt

• Zadania maturalne z działu „Funkcjonowanie zwierząt”

XII. Wirusy, wiroidy, priony

• Zadania maturalne z działu „Wirusy, wiroidy, priony”

XIII. Ekspresja informacji genetycznej

• Zadania maturalne z działu „Ekspresja informacji genetycznej”

XIV. Genetyka klasyczna

• Zadania maturalne z działu „Genetyka klasyczna”

XV. Biotechnologia. Podstawy inżynierii genetycznej

• Zadania maturalne z działu „Biotechnologia. Podstawy inżynierii genetycznej”

XVI. Ewolucja

• Zadania maturalne z działu „Ewolucja”

XVII. Ekologia

• Zadania maturalne z działu „Ekologia”

XVIII. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona

• Zadania maturalne z działu „Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona.”

Wykaz celów kształcenia (zakres rozszerzony)

Wszystkie cele

• Wszystkie zadania maturalne realizujące poszczególne cele kształcenia

I. Pogłębianie wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia

• Zadania maturalne pogłębiające wiedzę z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia

II. Rozwijanie myślenia naukowego; doskonalenie umiejętności planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowania w oparciu o wyniki badań

• Zadania maturalne rozwijające myślenie naukowe; doskonalące umiejętność planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowania w oparciu o wyniki badań

III. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych

• Zadania maturalne rozwijające umiejętność posługiwania się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych

IV. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych

• Zadania maturalne rozwijające umiejętność rozumowania i zastosowania nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych

V. Pogłębianie znajomości uwarunkowań zdrowia człowieka

• Zadania maturalne pogłębiające znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka

VI. Rozwijanie postawy szacunku wobec przyrody i środowiska

• Zadania maturalne rozwijające postawę szacunku wobec przyrody i środowiska

Portale maturalne z Biologii

Oprócz zadań dostępnych w naszym zbiorze zadań, dostępne są również zadania w innych portalach. Zachęcamy do ich odwiedzenia, których listę przedstawiamy poniżej:

• BiologHelp.pl – zadania maturalne z Biologii