Historia dla gimnazjum/Europa Zachodnia w XVII wieku

Burbonowie i Habsburgowie

We Francji od XIII wieku rządziła dynastia Walezjuszów. Ostatnim królem, wywodzącym się z niej był Henryk, który wcześniej, przez krótki czas był władcą Rzeczypospolitej. Jak zapewne pamiętacie z poprzednich lekcji Henryk uciekł z Polski, gdy tron francuski zwolnił się. Po śmierci Walezego w 1589 roku władzę przejęła dynastia Burbonów. Burbonowie musieli przez cały XVII wieku rywalizować z rodem Habsbrgów, którzy mimo swojego kryzysu, związanego z wojnami religijnymi w Rzeszy zdołali odbudować swoją potęgę. Ich przedstawiciel byli nie tylko cesarzami, ale także sprawowali rządy nad ogromnymi terenami w Niemczech, Hiszpanii, Neapolu, na Sycylii i w południowych Niderlandach (Holandii).

Wojna trzydziestoletnia

Na początku XVII wieku Rzesza Niemiecka była luźnym związkiem kilkuset katolickich i protestanckich księstw i niezależnych miast. Habsburgowie dążyli do zjednoczenia cesarstwa i utworzenia jednolitego, silnego, katolickiego państwa. Doprowadził to do sprzeciwu władców protestanckich państewek, którzy w obronie swych praw zawiązali Unię Protestancką. W odpowiedzi na to monarchowie katoliccy utworzyli Unię Katolicką. Doprowadziło to do wybuchu antyhabsburskiego powstania (1618) w Czechach i detronizacji Habsburgów. Cesarzowi udało się jednak stłumić powstanie i pokonać zbuntowanych książąt protestanckich oraz Czechów pod Białą Górą. Wkrótce po stronie pokonanych powstańców stanęła rządzona przez Burbonów Francja, Szwecja i Dania, Habsburgów wsparły zaś Austria i Hiszpania. Wojna domowa w Niemczech przerodziła się w ogólnoeuropejski konflikt, który trwał od 1618 do 1648 roku. Toczone w Niemczech, w Czechach, Niderlandach, także na Śląsku walki doprowadziły do spustoszenia i wyludnienia tychże ziem. Ostatecznie dzięki wsparciu wojsk francuskich powstańcy niemieccy odnieśli zwycięstwo. W 1648 roku podpisano pokój westfalski, w którym Francji przypadła niemiecka Alzacja, Pomorze Zachodnie zostało podzielone pomiędzy Szwecję i Brandenburgię, a Niderlandy uznano za niepodległy kraj. Po zakończeniu konfliktu rola Habsburgów została znacznie zmniejszona, głównymi państwami Zachodniej Europy były zaś Francja, Szwecja, znaczną rolę odgrywać zaczęły również Brandenburgia i Saksonia, pozostające z nimi w sojuszu.