Historia dla gimnazjum/Feudalizm

System lenny

W XI wieku w Europie Zachodniej wykształcił się system lenny, którego podstawą były zależności pomiędzy wolnymi ludźmi: zwierzchnikiem, którego nazywano seniorem i służącym mu wasalem, którym senior miał się opiekować. Związek związywał się w uroczystym hołdzie, składanym w obecności świadków. Zgodnie z tradycją wasal klękał i wkładał złożone dłonie w dłonie seniora, po czym wymieniał się z nim pocałunkiem pokoju, oznaczającym panującą po między nimi równość. Wasal przysięgał seniorowi wierność, obiecywał służyć mu radą, udzielać pomocy, uczestniczyć w jego wyprawach wojennych, w zamian senior miał otoczyć go opieką i zapewnić mu bezpieczeństwo oraz spokój. Wasal otrzymywał od swego zwierzchnika pewien obszar ziemi wraz z żyjącą tam ludnością, senior jednak zastrzegał sobie prawo własności. Teren ten nazywamy lennem lub feudum. Wręczenie lenna odbywało się poprzez tzw. akt inwestytury, podczas którego wasal otrzymywał rzecz, symbolizującą otrzymaną ziemię: np. chorągiew lub pierścień (w przypadku duchownego). Z czasem niektóre lenna po śmierci wasala przechodziły w ręce jego spadkobiercy, jednak musiał on odnowić hołd lenny.
Wasal również mógł wydzielić część swojej ziemi i oddać ją pod opiekę innego człowieka, stając się tym samym jego seniorem. Tamten jednak nie był wasalem jego seniora, zgodnie z zasadą: "Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem". W ten sposób wykształcił się rozbudowany i skomplikowany system zależności, który szczególnie rozwinął się w Zachodniej Europie. Powstała także drabina feudalna, na której szczycie stał najwyższy senior - król, podlegający jedynie Bogu. Jego wasalami byli najwięksi możni, zarówno świeccy, jak i duchowni, którzy również mieli swoich wasali. Seniora i podlegających mu wasali nazywamy grupą feudalną. Wasalami nie byli chłopi - najniższa i najliczniejsza grupa społeczna, zajmująca się rolnictwem i hodowlą zwierząt.

Duchowieństwo

Duchowieństwo potrafiło czytać, pisać oraz liczyć. Cały czas modlili się lub pracowali nad uprawą rożnych roślin w działkach lub nad produkcją leków z ziół. Dodatkowo uczyli czytać i pisać. Posiadali własne sądownictwo, niepodlegające władzy księcia lub króla. Stan duchowny nie był jednolity pod względem społecznym i majątkowym. W skład duchowieństwo wchodzili zarówno przedstawiciele rycerstwa, jak i plebejusze, a oprócz bogatych biskupów oraz dostojników kościelnych, także ubodzy zakonnicy i księża parafialni.

Mieszczaństwo

Mieszczaństwo prowadziło małe przedsiębiorstwa, które miało za cel tworzenie lub naprawienie towaru. Sami tworzyli towar a następnie go sprzedawali (na przykład piekarz piekł chleb i sprzedawał). Z czasem aby usprawnić handel nauczyli się czytać i pisać.

Chłopstwo

Chłopi posiadali małą ilość ziem, na której hodowali rośliny, które następnie zjadał. Była to najuboższa i najliczniejsza grupa społeczeństwa. Musieli płacić dziesięciny czyli musieli dawać 10% plonów ze swojego pola na rzecz Kościoła. Dodatkowo obrabiali pańszczyznę, czyli uprawiali czyjąś ziemię. Od niewolników różnili się tym, iż mogli się ożenić oraz posiadali prawo do własności.

W okresie średniowiecza wykształciło się społeczeństwo feudalne oparte na poddaństwie i hierarchii społecznej.

Rzadko kiedy się zdarzało, aby ktoś z niższej rangi wszedł do wyższego stanu. Głównie dotyczyło to duchownych, którzy nie mogli mieć żon. Z tego powodu zbierali osoby z innych warstw społeczeństwa.

Rycerstwo

Rycerz

Rycerzami nazywano wyspecjalizowanych w walce ciężkozbrojnych konnych wojowników, wyposażonych w kolczugi (rodzaj koszuli z metalowych kółek), tarcze, miecze i włócznie. Wojownicy ci w czasach pierwszych Karolingów zaczęli odgrywać niemałą rolę, nierzadko bowiem oni decydowali o przebiegu bitwy. Królowie posiadali licznych rycerzy, którzy składali im przysięgi wierności, a w zamian mieli zapewnione utrzymanie. Z czasem także możni zaczęli mieć pod sobą prywatne oddziały. Skuteczność rycerstwo zwiększyła się gwałtownie w XI wieku, kiedy wojownicy ci zaczęli szarżować na wroga, używając specjalnych, długich włóczni. Po przełamaniu nieprzyjacielskich szeregów zazwyczaj rozpoczynała się walka na miecze. Wielu rycerzy nie mogło pozwolić sobie na pełny ekwipunek, był on bowiem bardzo drogi.

Uzbrojenie rycerza podczas walki

1. Sprzęt ochronny
   1. Zbroja, która składa się z:
      1. hełmu
      2. osłony tułowia i kończyn
   2. Kolczuga
   3. Tarcza
2. Broń zaczepna
   1. Kopia (jest to rodzaj włóczni)
   2. Miecz
   3. siekiera
   4. Sztylet

łuk

Średniowieczne zamki

Średniowiecze zamki pełniły nie tylko funkcje obronne: były także rezydencjami władców lub możnych, ośrodkiem władzy administracyjnej, sądowniczej, centrum życia kulturalnego. O zamożności pana feudalnego świadczyła najczęściej okazałość jego zamku (o ile go posiadał). Pierwsze z nich wznoszono w miejscach dogodnych do obrony, np. na wzgórzach z drewna i ziemi, z czasem powstawało coraz więcej zamków kamiennych. Zamek otaczał potężny mur obronny, wzmocniony wieżami. Często wznoszono dwie linie zamków. Wejścia do twierdzy strzegła umocniona brama oraz wypełniana wodą fosa, przez którą przejść można było przez przerzucany, podnoszony most. Główną budowlą położoną za murami była wieża, zwana donżonem, do której wejście znajdowało się zazwyczaj na tyle wysoko, że można było tam wejść jedynie po drabinie lub schodach. Miało to na celu zapewnienie schronienia załodze zamku, w razie gdyby wróg zajął dziedziniec. Wtedy niszczono ów schody, uniemożliwiając mu wtargnięcie do wieży. Donżon był najbardziej okazałym budynkiem. W jego podziemiach (lochach) czasem znajdowały się więzienia.