Historia dla gimnazjum/Napoleon podbija Europę

Klęska floty francuskiej pod Trafalgarem

Na początku XIX wieku powstała silna opozycja antyfrancuska, zagrożona przez armie napoleońskie, na której czele stanęły Wielka Brytania, Rosja i Austria. W 1805 roku flota brytyjska starła się z flotą hiszpańsko-francuską niedaleko przylądka Trafalgar. Dowództwo Anglików - objął admirał Horatio Nelson rozbił siły przeciwnika, co ostatecznie położyło kres planom Napoleona, dotyczącym podboju Wielkiej Brytanii.

Pokonanie Austrii i Prus

Podczas gdy flota francuska została rozbita przez Anglików na lądzie wojska Napoleona odnosiły liczne sukcesy. W 1805 roku starła się pod Austerlitz (dziś Sławków na Morawach) z połączonymi wojskami rosyjsko-austriackimi pod dowództwem cesarzy Franciszka II Habsburga i Aleksandra I Romanowa. Bitwa ta, nazywana bitwą trzech cesarzy była wielkim sukcesem Bonapartego, który wkrótce potem zmusił Austrię do podpisania pokoju i wkroczył do Niemiec, gdzie w 1806 roku z 16 państw utworzył Związek Reński, w którego skład nie weszły Austria i Prusy. Cesarz rzymski Franciszek II zrzekł się tegoż tytułu i stał się cesarzem Austrii. Ekspansji Napoleona na wschód sprzeciwiały się Prusy, które obawiały się o swoje wpływy w Niemczech. Wkrótce zawiązały przymierze z Rosją oraz Austrią i wypowiedziały wojnę Francji. Wojska francuskie w bitwach pod Jeną i Auerstedt, które wydarzyły się w 1806 roku rozbiły większość oddziałów pruskich, wkroczyły na ziemie polskie i ostateczną klęskę wrogowi zadały w 1807 roku pod Frydlandem w Prusach Wschodnich. Zaraz potem podpisany został pokój w Tylży, na mocy którego z ziem zagarniętych w XVIII wieku podczas rozbiorów Polski utworzone zostało Księstwo Warszawskie.

Blokada kontynentalna i ostateczna klęska Austrii

Aby zmusić do uległości Wielką Brytanię Napoleon zorganizował tzw. blokadę kontynentalną, która polegała na zaprzestaniu handlu z nią przez państwa podległe Francji oraz Rosję, która musiała przystąpić do blokady na mocy pokoju z Tylży. Wkrótce doszło do klęski armii Bonapartego w Hiszpanii, co wykorzystały wrogie mu państwa i na czele z Austrią zawiązały kolejną koalicję. Również i tym razem została ona rozbita, a stało się to po zwycięstwa Francji pod Wagram w 1809 roku. Wiktoria ta była ostatecznym zwycięstwem Napoleona nad Austrią.

Wyprawa na Rosję

Przerwanie blokady kontynentalnej, wymuszonej na Rosji na mocy pokoju z Tylży, przez cara Aleksandra I Romanowa doprowadziło do wojny francusko-rosyjskiej. Ubiegając atak przeciwnika Napoleon zebrał ogromną, liczącą ponad 600 tysięcy żołnierzy, międzynarodową armię (Składały się na nią przede wszystkim wojska Francji, Włoch, Neapolu, Księstwa Warszawskiego, Austrii, Prus, Związku Reńskiego oraz Konfederacji Szwajcarskiej) i w 1812 ruszył na wschód. Rosjanie, którzy mieli zaledwie 300 tysięcy wojsk unikali decydującej bitwy, wycofując się wgłąb państwa i stosując przy tym tzw. taktykę spalonej ziemi, tj. uciekając przed Napoleonem palili wioski i miasta, aby jego wojsk nie miały zaopatrzenia. Dopiero, gdy Bonapartepodszedł pod Moskwę doświadczony feldmarszałek Michaił Kuuzow wydał mu bitwę. W starciu pod Borodino obie armie poniosły ogromne straty, jednak wojska rosyjskie nie zostały rozbite, a jedynie się wycofały. Wielka Armia Napoleona tymczasem weszła do Moskwy, skąd jednak musiała po kilku miesiącach odejść. Spowodowały to coraz częstsze pożary, braki w zaopatrzeniu, coraz niższe temperatury. Wycofując się z Rosji wojska francuskie cały czas były atakowane przez wroga, wielu żołnierzy zginęło w skutek olbrzymich mrozów lub z głodu. Odwrót zakończył się wielką klęską Bonapartego i stał się początkiem jego końca.

Klęska Napoleona

Zaraz po wycofaniu się resztek wojsk napoleońskich z Rosji państwa antyfrancuskie zawiązały nową koalicję i natychmiast przystąpili do ofensywy. Do sił koalicji przyłączyły się także Prusy i Austria. W październiku 1813 roku Bonaparte poniósł straszliwą klęskę w "bitwie narodów" pod Lipskiem", w której zginął także książę Józef Poniatowski. Wrogie mu wojska szybko ruszyły na Paryż i zajęły go, następnie zmuszony do abdykacji cesarz został przewieziony na położoną na Morzu Śródziemnym wyspę Elbę. Na tron wstąpił tymczasem Ludwik XVIII, zgilotynowanego Ludwika VI.

Powrót Bonapartego i jego ostateczna klęska

Nieudolny król Ludwik XVIII nie zyskał sobie sympatii ludu francuskiego, co postanowił wykorzystać Napoleon. Na początku marca 1815 roku potajemnie odpłynął z Elby i przedostał się do Francji, gdzie rozpoczął marsz na północ, ku stolicy. Na jego stronę przechodziły kolejne armie francuskie i na ich czele Bonaparte 20 marca wkroczył triumfalnie bez walk do Paryża. Nie miał jednak czasu na zebranie wystarczających wojsk, aby odeprzeć atak wrogiej koalicji, które 18 czerwca 1815 roku zadała mu klęskę pod Waterloo na terenie dzisiejszej Belgii. Była to jego ostateczna porażka. Został uwięziony na Wyspie Świętej Heleny u południowo-zachodnich wybrzeży Afryki, skąd już nie miał szans na ucieczkę. Zmarł tam w 1821 roku.