Historia dla gimnazjum/Wprowadzenie

Historia to nauka badająca dzieje ludzkich zbiorowości (społeczeństw) istniejących w określonym czasie i w określonej przestrzeni. Historia nie tylko opisuje dzieje dawniej żyjących ludzi i społeczeństw ludzkich, lecz dąży też do wyśnienia tych dziejów, uchwycenia cech charakterystycznych w rozwoju społeczeństw. Świadomość tego miał już Herodot (zwany "ojcem historiografii"), który nie tylko pragnął opisać wojny Greków z Persami, lecz także wyjaśnić dlaczego oni ze sobą wojowali.

Źródła historyczne

Utrwalone i zachowane pozostałości myśli, działania, czy w ogóle życia ludzkiego, zwiemy źródłami historycznymi. Źródła te mogą być zarówno niepisane, jak i pisane. Wyróżniamy następujące źródła :

Niepisane	Pisane
Materialne domostwa, odzież, narzędzia, broń, ozdoby, pieniądze	Źródła opisowe kroniki, roczniki, pamiętniki, dzieła naukowe
Sztuka malarstwo, grafika, plakat, rzeźba, film, muzyka	Źródła aktowe kodeksy praw, konstytucje, nadania, dekrety, traktaty międzynarodowe, regulaminy i statuty, umowy
Architektura	Źródła listowe korespondencja urzędowa, korespondencja prywatna
Obyczaje tańce,przyśpiewki, obyczaje ludowe, rytuały np. postrzyżyny, ceremonie np. koronacyjna, ślubna,	Prasa prasa periodyczna, prasa tematyczna
Przekaz audio-wizualny filmy dokumentalne, audycje radiowe, przemówienia, relacje z wydarzeń i uroczystości	Pisma "ulotne" ulotki np. wyborcze, broszury, etykiety, instrukcje, rachunki np. kasowe, blankiety

Odtwarzając wydarzenia z przeszłości, historyk powinien dotrzeć do jak największej liczby źródeł. Musi ocenić ich przydatność, odczytać znaczenie, sprawdzić wiarygodność, porównać ze sobą. Dopiero po takim badaniu, często żmudnym i pracochłonnym, może przystąpić do odtwarzania i wyjaśniania wydarzeń.

Nauki pomocnicze

---

Historia sama w sobie jest dziedziną nauki, poznawanie historii odbywa się poprzez rozwijanie wiedzy, właśnie w dziedzinach nauk pomocniczych. Wyróżniamy następujące nauki pomocnicze : numizmatyka, archeologia, genealogia, heraldyka, filatelistyka, geografia historyczna, meteorologia historyczna, archiwistyka, chronologia, ikonografia.

Rola czasu

---

Badając dzieje ludzkości, historycy dostrzegli, że pewne zjawiska i niektóre zespoły zjawisk trwały w określonym ciągu czasu; zauważyli też, że zachodziło w nich wiele zmian. podzielili więc dzieje na kilka długotrwałych okresów, czyli epok. Każda z nich odznaczał się charakterystycznymi cechami.

• Wyróżniamy następujące podziały :
  • Podział na ery
    • Przed Chrystusem, przed naszą erą (p.n.e)
    • Po Chrystusie, nasza era (n.e)
  • Podział na tysiąclecia (tysiąclecie - milenium)
  • Podział na stulecia (wieki)
  • Podział na dekady ( dekada - 10 lat)
  • Podział na lata
  • Podział na kwartały (kwartał - 3 miesiące)
  • Podział na miesiące
  • Podział na tygodnie
  • Podział na dni

• • Podział na epoki :
    • Prehistoria (do 3000r. p.n.e)
    • Starożytność (od 3000r. p.n.e do 476r. n.e)
    • Średniowiecze (od 476r. n.e do ok.1492r. n.e)
    • Nowożytność (od ok. 1492r. n.e do 1918r. n.e)
    • Czasy najnowsze (od 1918r. n.e)

Przed naszą erą czas liczymy wstecz ( np. Po 322 roku p.n.e następuje 321 rok p.n.e). Nie istnieje rok zerowy (po 1 roku p.n.e następuje 1 rok n.e). W naszej erze liczymy czas dodając lata ( np. Po 132 roku n.e następuje 133 rok n.e). Wiek zapisujemy cyframi rzymskimi ( np. V wiek p.n.e). Nowe stulecia liczymy od 1 roku nowego wieku ( np. wiek XVII, zaczyna się od roku 1601, a kończy w 1700r.).