Historia powszechna/Akadowie

Akadowie to lud semicki przybyły z Półwyspu Arabskiego, który osiedlił się na terenach południowej Mezopotamii w połowie III tysiąclecia p.n.e. Obszar ten leżał nad Eufratem i był nazywany Sumerem. Pierwszym, któremu udało się zjednoczyć pojedyncze i rozproszone miasta: Sumeru, północnej Mezopotamii, Syrii i Azji Mniejszej, był Akadyjczyk Sargon I Wielki. Stolicą nowo powstałego państwa był Akad, od którego pochodzi nazwa całego królestwa.

Zasięg imperium akadyjskiego (kolor zielony).

Stołeczna pozycja Akadu, w czasach panowania dynastii akadyjskiej, czyniła je jednym z najważniejszych i najbogatszych ówczesnych miast Mezopotamii. Źródłem bogactwa były nie tylko łupy wojenne z licznych kampanii wojennych władców tejże dynastii, ale także bardzo mocna pozycja, jako ośrodka handlowego. Potężny port rzeczny na Eufracie był oknem na świat handlu w kierunku wschodnim.

Terytorium imperium rozciągało się daleko poza granice miasta-państwa, obejmowało całą Mezopotamię oraz tereny do niej przyległe. Założona przez Sargona dynastia akadyjska panowała na tym obszarze przez prawie 150 lat od ok. 2340 r. p.n.e. do ok. 2200 r. p.n.e. Po śmierci Sargona władzę w kraju przejął Rimusz który bezlitośnie stłumił powstanie miast sumeryjskich.Dokonywał rzezi na opornych oraz zarządzał wysiedlenia.Brat Rimusza,Manisztusu,toczył ciężkie walki chcąc ujarzmić Sumerów i Elamitów.Ze względu na zablokowane szlaki na północ przeprowadził spektakularną i niebezpieczną kampanię morską w trakcie której dotarł aż do Omanu w poszukiwaniu surowców.Ostatnim z wielkich monarchów akadyjskich był Naramsin.Naramsin zdołał utrzymać tereny zdobyte przez Sargona i rozszerzyć je do Pir-Hussein(południowy wschód dzisiejszej Turcji).Jedną z jego wypraw prowadził przeciwko przeciwko plemionom Gutejów i Lulubejów.O dokonaniach tego władcy wiemy z zachowanej do naszych czasów steli upamiętniającej jego zwycięstwo nad plemionami górskimi(Gutejami i Lulubejami).Naramsin także nadał sobie tytuł boga Akadu.Następca Naramsina,Szalkaliszarri przypisał sobie tylko tytuł króla Akadu.Po śmierci Naramsina podległe mu państwa i miasta zaczęły się uzależniać.Pierwszy opór stawił elamicki król Puzurinszuszinak.Wkrótce w ślad za nim podążył cały Sumer.Bezpośredni najazd Gutejów na Mezopotamię doprowadził do definitywnego upadku imperium akadyjskiego około 2200 lat p.n.e.

Armia

Swe militarne sukcesy armia akadyjska zawdzięczała nowej taktyce, dostosowanej do warunków pustynnych. Zastąpiono używane do tej pory ciężkie zbrojenie wojsk sumeryjskich - długie włócznie i potężne tarcze - lekkimi łukami i oszczepami.

Żywi ludzie czy legendy?

W życiorysach władców akadyjskich fakty historyczne przeplatają się z legendami. Sargon I przez długi czas uznawany był przez uczonych za postać legendarną i kolejne odkrycia archeologiczne potwierdziły jego istnienie. W podaniach zachowała się opowieść o jego cudownych narodzinach i wychowaniu. Kiedy był niemowlęciem, matka włożyła go do wiklinowego koszyka i powierzyła nurtom rzeki. Odnalazł go i wychował ogrodnik. Gdy dorósł pokochała go bogini płodności - Isztar i uczyniła władcą Akadu. Z wnukiem Sargona, króla Naramsinem związana jest również legenda. Król, wbrew przepowiedniom wyroczni rozpoczął walkę z najeżdżającymi Akad wojskami duchów. Przez 3 lata Akadyjczycy ponosili klęski w bitwach, aż w końcu udało się bogu Ea, władcy mórz i oceanów, wyjechać przebaczenie bogów dla Naramsina, tak by mógł pokonać wrogów.

Królowie akadyjscy

Stela przedstawiająca Naramsin, króla Akadu.

Królowie imperium akadyjskiego:

• Sargon Wielki 2334-2279 p.n.e.
• Rimusz 2278-2270 p.n.e.
• Manisztusu 2269-2255 p.n.e.
• Naramsin 2254-2218 p.n.e.
• Szarkaliszarri 2217-2193 p.n.e.
• bezkrólewie 2192-2169 p.n.e.
• Szudurul 2168-2154 p.n.e.