Rewolucją francuską nazywany wydarzenia z lat 1789-1799, kiedy to ze względu na biedę i nierówne traktowanie społeczeństwa pojawiły się na terenie Francji rozruchy, powstania oraz zamachy stanu rozruchów, powstań i zamachów stanu, które doprowadziły do upadku monarchii i ustroju stanowego we Francji. Za przyczyny uznaje się kryzys finansowy państwa, rozwój racjonalistycznej filozofii Oświecenia i związane z nią aspiracje polityczne stanu trzeciego (głównie burżuazji i mieszczaństwa).
Chłop niosący na swych barkach księdza i szlachcica – satyra polityczna.
Społeczeństwo dzieliło się na dwie grupy. Pierwsza składająca się z większości mieszczan i chłopów żyła w ubóstwie od czasów króla Ludwiga XIV. Drugą grupę o wiele mniejszą stanowiła władza, bogaci mieszczanie i duchowieństwo. Niezadowolenie społeczne, kolejny kryzys gospodarczy i niesprawiedliwe dzielenie dóbr doprowadziły do Rewolucji Francuskiej.
Zwołanie przez władcy Francji Ludwika XVI Stanów Generalnych, które 17 czerwca uznały się za Zgromadzenie Narodowe (wyróżnili się w nim m.in.: M.J. La Fayette, G.H. Mirabeau, E.J. Sieyès), a 9 lipca ogłosiły się Konstytuantą, doprowadziło do wyraźnego kryzysu politycznego.
Zajęcie Bastylii
14 sierpnia 1789 ludność Paryża zajęła Bastylię. Wydarzenie te stało się symbolicznym początkiem rewolucji. 26 sierpnia Deklarację Praw Człowieka i Obywatela, a we wrześniu 1791 przekształcono państwo w monarchię konstytucyjną, likwidując również powinności feudalne i przywileje dla Kościoła. Wprowadzono ordynację wyborczą opartą na zasadzie cenzusu majątkowego i przeprowadzono nowy podział administracyjny państwa.
Kluby polityczne coraz bardziej wpływały na bieg wydarzeń rewolucji.Nastąpiła radykalizacja postulatów rewolucjonistów. Od października 1791 władzę sprawowali tzw. żyrondyści, którzy w kwietniu 1792 doprowadzili do wojny z Austrią. W sierpniu tego samego roku żyrondyści uwięzili króla.
Ogłoszenie republiki i egzekucja Ludwika XVIedytuj
Egzekucja króla Ludwika XVI
Po przekształceniu zgromadzenia prawodawczego w Konwent Narodowy, 22 grudnia 1792 Francja proklamowała republikę. 21 stycznia 1793 roku Ludwik XVI został stracony poprzez wycięcie głowy za pomocą gilotyny. Zabicie króla spowodowało, iż na terenie państwa wybuchły powstania monarchistyczne.
Po dojściu do władzy jakobinów 31 maja 1793 (M. Robespierre, G.J. Danton, C. Desmoulins, J.P. Marat) w Francji pojawiła się dyktatura i terror. Powołany 6 kwietnia 1793 Komitet Ocalenia Publicznego od czasu założenia miał faktyczną władze nad Francją. 24 kwietnia jakobini stworzyli nową konstytucję, która nie weszła w życie.
Kryzys ekonomiczny, próba wprowadzenia maksymalnych cen i minimalnych płac, pogłębienie terroru obywteli oraz prześladowania opozycji doprowadziły 27 lipca 1794 roku do zamachu termidoriańskiego i upadku dyktatury jakobinów. Przywrócono pełną swobodę w gospodarce i handlu, spacyfikowano próby powstań ze strony sankiulotów i rojalistów.
W sierpniu 1795 roku pojawiła się nowa konstytucja, w wyniku której władzę sprawował dyrektoriat (5 dyrektorów). Wzrost znaczenia wojska, nieudolne rządy dyrektoriatu i próby spisków rojalistów oraz grupy F.N. Babeufa, doprowadziły do kolejnego zamachu 9 listopada 1799 roku, w wyniku którego rządy objął generał Napoleon Bonaparte, jako pierwszy konsul.
W ciągu tych 10 lat został zniesiony porządek feudalny, pojawiła się równość wobec prawa, wolność słowa i wyznania, a burżuazja doszła do władzy. Jej idee wywarły wielki wpływ na całą Europę, przyspieszając proces tworzenia się nowoczesnych państw narodowych. Jednocześnie doprowadziła do ogromnych strat ludzkich i znacznego zniszczenia dziedzictwa kulturalnego.
