Historia powszechna/Władcy Izraela

Rozdział
Władcy Izraela

Izrael

Pierwsi władcy Izraela

• Abraham - około 1800 r.p.n.e. - pierwszy władca Izraela, wezwany przez Boga do osiedlenia się w ziemi Kanaan
• Jakub - około 1700 r.p.n.e. - wnuk Abrahama który wyruszył do Egiptu w poszukiwaniu środków do życia, po jego śmierci Izraelczycy stali się w Egipcie niewolnikami
• Józef - 1600 r.p.n.e.
• Mojżesz - 1200 r.p.n.e. - Jahwe nakazał mu oswobodzenie swego ludu z niewoli Egipskiej, przez nieposłuszeństwo jego ucieczka trwała 40 lat. Po śmierci Mojżesza lud wszedł do ziemi Kanaan przez rzekę Jordan. Jozue zniszczył Jerycho.
• 1200-1000 r.p.n.e. - Okres Sędziów - Okres ten następuje bezpośrednio po podboju ziemi Kanaan, plemionami rządzili sędziowie (Jozue, Otonijel, Aoda, Debora, Barak, Gedeon, Abimel, Tola, Jair, Jefte, Abesen, Elon, Abdon, Samson i Heli), wypełniają go wojny między Izraelem a sąsiednimi plemionami.
• Saul - 1020-1000 r.p.n.e. - Pierwszy król Izraela, walczył z Filistynami
• Dawid - 1000-960 r.p.n.e. - Po sporze z Saulem (zapadł na chorobę psychiczną) przejął władzę w Izraelu. Podstępem zabił konkurenta do tronu Izraela Iszbaala syna Saula. Dawid pokonał Filistynów, Aramejczyków z Damaszku, Ammonitów, Moabitów i Edomitów. Izrael stał się potęgą. Po pokonaniu Jebuzejczyków ustanowił stolica Jerozolimę.
• Salomon - 960-922 r.p.n.e. - Syn Dawida. Utracił Edom i Damaszek. Rozwinął stosunki handlowe z sąsiadami. Próby zebrania izraelskich tradycji historycznych co zaowocowało powstanie najstarszych dokumentów Pięcioksięgu. Wzniósł świątynię Jerozolimską.

Podział Izraela

Po śmierci Salomona doszło do otwartego konfliktu między północa a południem Izraela.

Północ (królestwo Izraela)

• Omri - 876 r.p.n.e. - objął władzę po wielu latach niepokojów, jego syn Achab ożenił się z fenicką księżniczką i zaczałą wprowadzać kult Baala.
• Jechu - 842-815 r.p.n.e. - został przez proroka Elizeusza ustanowionym królem. Był on inicjatorem powstania przeciw wyznawcom Baala. Zabicie królowej doprowadziło do konfliktu z Fenicją.
• Jeroboam II - 786-747 r.p.n.e. - za jego panowania poprawia się sytuacja polityczna i gospodarcza królestwa. Po jego śmierci Izrael wszedł w okres wewnętrznej destabilizacji, narastała presja Asyrii.
• Manahem - 745-738 - musiał płacić trybut Tygatpilesarowi III
• Pekajah - 737-732
• Upadek Izraela - 721 - przy próbie powstania Izraelczyków przeciw Asyryjczykom Sargon II położył kres królestwu. Poprzez kryzysy religijne i polityczne obywatele zatracają tożsamość narodową.

Południe (królestwo Judy)

Rządziła tu dynastia Dawida.

• Roboam - 930-914
• Abiasz - 913-910
• Asa - 911-871
• Jozafat - 871-847
• Joram - 847-841
• Azariasz - 783-742 r.p.n.e. - za jego panowania Juda przeżywa okres pomyślności,
• Achaz z Judy - 735-715
• Ezechiasz - 715-687
• Menases - 687-642 - coraz większe naciski ku synkretyzmowi religijnemu
• Jozjasz - 640-609 - przeprowadza reformę religijną i znosi przybytki i praktyki synkretyczne. Po jego śmierci Juda staje się wasalem Egiptu. W 579 Juda staje się trybutariuszem Babilonii. W walkach między Egiptem a Babilonem Juda opowiada się po stronie Egiptu. Babilonia zdobyła i zburzyła Jerozolimę w 587. Juda stała się prowincją Babilonii,a arystokracja deportowana.
• Upadek Judy - 586 - obywatele nie zatracają swej tożsamości narodowej.

Niewola babilońska

Babilończycy pojmali 5 tysięcy Judejczyków. Cyrus zdobył Babilon w 539 i pozwolił więźniom Izraelskim na powrót do ojczyzny.

Okres perski

Odbudowano Świątynię dzięki inspiracji proroków w 415. Nehemiasz zajął się odbudową Jerozolimy i administracji. Ezdrasz odbudowywał religię. Judea była perską prowincją.

Okres hellenistyczny

Po bitwie pod Issos w 333, Aleksander Wielki przeszedł przez Palestynę w drodze do Egiptu. Upadek Persów oznaczał włączenie do imperium Aleksandra. Za panowania Antiocha IV Epifanesa doszło do otwartego konfliktu między judaistami a hellenistami, gdyż władca wprowadził w świątyni jerozolimskiej kult Zeusa. Powstańcy zdobyli Jerozolimę i ponownie poświęcili świątynię.

Okres rzymski

Pomiędzy 34 a 4 r.n.e. na terenach Izraela panował Herod jako król podległy Rzymowi. Wzniósł nową świątynię w Jerozolimie. W latach jego panowania narodził się Jezus. Następcami Heroda byli jego synowie - Archelaos (zastąpiony przez urzędnika), Herod Antypas(usunięty w 39 r.n.e.) i Filip(zastąpiony przez Agryppę, po jego śmierci cały kraj przeszedł we władanie Rzymu). W tym okresie wybuchły 2 powstania - pierwsze stłumił Tytus w 70 r.n.e. i spalił Jerozolimę, drugie spowodowała decyzja cesarza Hadriana o budowie koloni rzymskiej w której Żydom nie wolno było mieszkać. Po upadku drugiego powstania państwo Izrael znikło z map.
Od 135 r.n.e. do 1948 Żydzi żyli bez własnego państwa.