Japoński/Partykuły

Partykuła は (partykuła tematu)

Partykuła ta ma na celu określenie tematu, a nawet kontekstu wypowiedzi. Podajemy ją po rzeczowniku lub zaimku. W języku polskim rola ta przypada zwykle podmiotowi, choć temat wskazywany jest poprzez porządek zdania - pierwsza część to temat, część nowa, opisywana, druga część to temat, część znana. Pomimo, że zapisujemy ją znakiem hiragany は (ha), czytamy jako わ (wa).

Przykłady:

• 「ねこはたべている。」(Neko wa tabete iru.) - Kot je (dosłownie: Jeżeli chodzi o kota, to je).

Rzeczowniki użyte w tych przykładach:

• ねこ - kot

Partykuła が (partykuła podmiotu)

Partykuły tej używa się, aby wskazać podmiot, czyli określić agenta czynności opisywanej przez czasownik. Przykłady:

• 「ねこがたべている。」(Neko ga tabete iru.) - Kot je
• 「ねこがいます。」(Neko ga imasu) - Jest (ożyw.) kot

Rzeczowniki użyte w tych przykładach:

• ねこ - kot

Partykuła を (partykuła dopełnienia bliższego)

を (wo) zaznacza dopełnienie orzeczenia: cel akcji. Określa biernik, czyli odpowiada na pytanie: kogo? co?. Czasami を w systemie romaji zapisywane jest jako o, ale etymologicznie wywodzi się z wo.

W języku polskim, zdania mają następujący szyk:

Podmiot > Orzeczenie > Dopełnienie

W języku japońskim tylko pozycja czasownika jest określona: znajduje się on na końcu zdania, podmiot oraz dopełnienie mogą pojawiać się na pozostałych pozycjach bez uwzględniania szczególnych reguł:

Podmiot > Dopełnienie > Orzeczenie Dopełnienie > Podmiot > Orzeczenie

Partykuła を występuje tylko przed czasownikiem!

Przykłady:

「ねこがみずをのんでいる。」 (Neko ga mizu wo nonde iru.) tłumaczymy jako "Kot pije wodę."

「みずをねこがのんでいる。」 (Mizu wo neko ga nonde iru.) znaczy dokładnio to samo co powyższe.

Części zdania, które można wywnioskować z kontekstu najczęściej są z niego usuwane. Partykuła を jest często omijana w potocznej japońszczyźnie.

Partykuła を również może być używana do zaznaczania miejsc, przez które następuje ruch lub miejsce, z którego się odchodzi:

Przykłady: 公園を歩きましょう。(こうえんを　あるきましょう) Przejdźmy się po parku (przez park).

毎日八時に仕事に家を出ます。（まいにち　はちじに　しごとに　うちを　でます。）Co rano wychodzę z domu do pracy o ósmej.

Partykuła か (partykuła pytajna)

Partykuła か występująca na końcu zdania zmienia je z twierdzącego w pytające.

Składnia: [(czasownik か]

Przykłady:

• 「なん です か。」 (nan desu ka) - Co to jest?
• 「ねこが います か。」 (neko ga imasu ka) - Czy masz kota?
• 「どこか いきました か。」 (doko ka ikimashita ka) - Poszedłeś gdzieś?

Wyrazy użyte w tych przykładach:

• なん co
• ねこ kot
• どこ gdzie

Partykuła の (partykuła dopełnienia)

Partykuła の odpowiada przypadkowi dopełniacza (odpowiada na pytania czyj? kogo? czego?). Służy ona także do określania przynależności, dlatego też nazywana jest również partykułą dzierżawczą.

「わたしのなまえはフィリップです。」 (Watashi no namae wa Firippu* desu.) - "Nazywam się Filip (Jeśli chodzi o moje imię, to /brzmi ono/ Filip".

• Słowo Filip zapisane jest w katakanie, ponieważ nie jest to słowo pochodzenia japońskiego.

とうきょうのたてもの。　(Tōkyō no tatemono) - "budynki (budowle) Tokio"

Partykuła の (partykuła emfatyczna)

Występując na końcu zdania, po czasownikach wskazuje wyjaśnienie lub emocjonalny nacisk mówiącego. Forma ta jest używana tylko przez kobiety oraz dzieci i to tylko w stosunku do osób z którymi utrzymują bliskie stosunki.

おなかがいたいの (Onaka ga itai no) - "Boli mnie brzuch".

Czasami występując na końcu zdania określa pytanie. Jest to skrócona forma no desu ka.

どうしたの (Dōshita no) - Co z tobą?

Partykuła に (partykuła lokatywna w, na)

Partykuła ta określa celownik (komu? czemu?) oraz miejscownik (o kim? o czym?).

「まいにちだいがくにゆく。」 (Mainichi daigaku ni yuku.) - "Każdego dnia chodzę na uniwersytet."

Inną cechą tej partykuły jest zamiana rzeczownika w przymiotnik.

「ほんとうにおもしろいです。」 (Hontō ni omoshiroi desu.) "[To] jest naprawdę interesujące." (Hontō jest rzeczownikiem (prawda), razem z partykułą に zamienia się w przymiotnik.)

に jest także używana do określania miejsca, czasu i celu (w, na, do, dla, przez).

「ほしにとんでいく。」 (Hoshi ni tonde iku.) - "Lecąc do gwiazd."

Partykuła へ (partykuła kierunku, celu)

へ he (wymawiana jako e, gdy pełni rolę partykuły), określa przypadek skierowania, wysłania ("w", "na", "do", "ku").

「おかあさんはみせへいく。」 (O-kaa-san wa mise e iku.) - "Mama idzie do sklepu".

W prostych zdaniach, jak powyższe, zamiast partykuły へ możemy użyć に ni. Przy bardziej skomplikowanych zdaniach, aby uniknąć nieporozumień, które słowo określa cel, lepiej użyć へ.

Partykuła と (łącznik i)

Ta partykuła spełnia rolę spójnika (i), łącząc dwa lub więcej wyrazów w grupę.

Składnia [ rzeczownik - (partykuła と) - rzeczownik ... ]

Przykłady:

• 「これ と それ がみどりです」 (kore to sore ga midori desu) - To i tamto jest zielone

Wyrazy użyte w tym przykładzie:

• これ to
• それ tamto
• みどり(の) zielone

Partykuła と (razem z)

Używamy ją aby określić kiedy jedna osoba robi coś z drugą.

Składnia: [ (Podmiot) - (partykuła と) - (orzeczenie) ]

Przykłady:

• 「 スミスさん と テニスを します」 (sumisu-san to tenisu wo shimasu) - (Ja) gram w tenisa z panem/panią Smith

Rzeczowniki użyte w przykładach:

• スミスさん - pan/pani Smith (uprzejmie)
• テニス - tenis

Partykuła も (także)

Partykuła ta oznacza także, również. Stawiamy ją po podmiocie. Zastępuje ("wypiera") partykuły は が oraz を , a "współgra" z とで oraz に

Można używać jej także do formułowania dłuższych list, wyliczeń, które są określone przez jedną z podstawowych partykuł (は, を, lub が). Dotyczy to tylko list, w których występuje więcej elementów niż 2, ponieważ przy krótszych listach używa się raczej partykuły と.

Przykłady:

• 「ねこ も のみます。」 - Kot także pije.
• 「しょうねん も しょうじょ も じょせい も だんせい も にんげん です。」 - Chłopcy, dziewczęta, kobiety i mężczyźni są ludźmi (Chłopcy, również dziewczęta, również kobiety również mężczyźni są ludźmi).
• [きのうわたしはがっこうでもしゃしんをとりました。] Wczoraj także robiłem zdjęcia w szkole.

Rzeczowniki użyte w tym przykładzie:

• しょうねん - chłopiec (chłopcy)
• しょうじょ - dziewczyna (dziewczęta)
• じょせい - kobieta (kobiety)
• だんせい - mężczyzna (mężczyźni)
• にんげん - ludzie
• がっこう　- szkoła
• しゃしん - zdjęcie -a

Partykuła で (określanie lokalizacji akcji)

で de używamy do wyrażania gdzie odbywała się akcja.

SKŁADNIA: [ (Miejsce/Pytanie) - (Partykuła) - (Czasownik) ]

「わたしは レストラン で たべます」 (watashi wa resutoran de tabemasu) "Jem w restauracji."

「スミスさんと こうえん で テニスを しました」 (sumisu-san to kouen de tenisu wo shimashita) - "Grałem w tenisa z panem Smithem w parku."

Rzeczowniki użyte w tych przykładach:

• わたし ja
• レストラン restauracja
• こうえん park

Partykuła で (wyjaśnianie znaczenia, sposobu)

で de używa się także do wyjaśniania znaczenia, sposobu. Określa narzędnik (z kim? z czym?) lub miejscownik (o kim? o czym?).

SKŁADNIA: [ (Znaczenie/Pytanie) - (Partykuła) - (Czasownik) ]

「だいがくに なん で いきますか」 (daigaku ni nan de ikimasuka) - "W jaki sposób dostajesz się do szkoły?"

「じてんしゃ で いきます」 (jitensha de ikimasu) - "Jadę na rowerze."

Rzeczowniki użyte w tych przykładach:

• だいがく uniwersytet
• じてんしゃ rower