W jęzku japońskim, w przeciwieństwie do wielu zachodnich języków, istnieje tendencja do opuszczania zaimków. Wielu początkujących studentów tego języka używa dużej ilości zaimków, podczas gdy Japończycy właściwie ograniczają ich wykorzystanie.

Podobnie jak w wielu innych językach, tak i w japońskim istnieją podstawowe typy zaimków, włączając w to pierwszą, drugą i trzecią osobę liczby pojedynczej i mnogiej. Poniżej znajduje się tabela typowych zaimków i ich polskie odpowiedniki:

Podstawowe zaimki osobowe

edytuj
Osoba Liczba poj. (polski) Liczba poj. (japoński) Liczba mnoga (polski) Liczba mnoga (japoński)
Pierwsza osoba Ja, mój, moja, mnie watashi(watakushi), 僕 boku, 俺 ore My, nasz 私達 watashi-tachi(watakushi-domo)

僕達 boku-tachi, 俺達 ore-tachi

Druga osoba Ty あなた anata, お前 omae, 君 kimi Wy あなたら anata-ra, お前ら omae-ra, お前達 omae-tachi, 君達 kimi-tachi
Trzecia osoba On kare Oni, ich 彼ら kare-ra
Ona 彼女 kanojo
Ono それ sore, あれ are それら sore-ra

Zaimków osobowych używa się podobnie jak normalnych rzeczowników i tak samo się je odmienia. Dobrym ćwiczeniem będzie tworzenie zdań bez dodatkowych zaimków.

Dodatkowe zaimki osobowe

edytuj

Istnieje kilka zwrotów na określenie pierwszej i drugiej osoby:
(Za względu na to, że określenia わたし watashi oraz あなた anata są przeważnie neutralne, zaleca się ich stosowanie początkującym studentom japońskiego)

Zaimki pierwszej osoby

edytuj

Liczba pojedyncza

edytuj
Kanji Kana Romaji Opis
わたくし watakushi Bardzo oficjalnie
わたし watashi Neutralnie
わし washi Używany głównie przez starszych mężczyzn
あたし atashi Używany głównie przez kobiety, wariant watashi
われ ware Okazanie szacunku, zazwyczaj mężczyźni (rzadko używane)
ぼく boku Głównie używane przez młodych mężczyzn, chłopaków (zwyczajowo) *
おれ ore używane przez mężczyzn, brzmi zuchwale i samochwalczo
拙者 せっしゃ sessha Przestarzale, mężczyźni
* Czasami kobiety również używają tej formy w wierszach czy piosenkach, ale rzadko w innych sytuacjach.

Liczba mnoga

edytuj
Kanji Kana Romaji Opis
私共 わたくしども watakushi-domo Bardzo oficjalnie, my.
私等 わたし-ら watashi-ra Oficjalnie, my.
私たち わたし-たち watashi-tachi Zwyczajowa forma, my.
我等 われ-ら ware-ra Z szacunkiem, zazwyczaj mężczyźni.
我々 われわれ wareware Z szacunkiem, zazwyczaj mężczyźni. Często słychać w przemowach. W niektórych kontekstach może przyjmować odcień nacjonalistyczny.
僕等 ぼくら boku-ra My, podobnie jak w przypadku 僕 boku powyżej.
僕たち ぼくたち boku-tachi My, podobnie jak w przypadku 僕 boku powyżej.
俺たち おれたち ore-tachi My, zuchwale/samochwalczo, mężczyźni.
俺等 おいら lub おれら oira, orera My, zuchwale/samochwalczo, mężczyźni.

Zaimki drugiej osoby

edytuj

Liczba pojedyncza

edytuj
Kanji Kana Romaji Opis
貴方 あなた anata Brzmi trochę poufale, ale jest formą najbardziej neutralną. Używany, kiedy rozmówca nie jest pewien pozycji w hierarchi społecznej słuchającego, stąd najbezpieczniejsze w użyciu. Także używane przez żonę do męża.
きみ kimi Bliska rodzina i przyjaciele.
貴様 きさま kisama Bardzo obraźliwie: początkowo zwrot grzeczny, ale z czasem nastąpiło przewartościowanie słowa.
貴方 あんた anta Bardzo poufale, wariant anata.
お前 おまえ omae Kierowane do kogoś o niższym statusie. Także wykorzystywane przez przyjaciół, ale użyte nieprawidłowo, może brzmieć obraźliwie.
手前 てまえ lub てめえ temae, temee Bardzo obraźliwie z tych samych powodów jak w przypadku 貴様 kisama.

Liczba mnoga

edytuj
Kanji Kana Romaji Opis
貴方等 あなたら anata-ra Nieoficjalna wersja wy.
貴方たち あなたたち anata-tachi Zwyczajowo wy.
貴方方 あなたがた anata-gata Oficjalnie, pochlebczo, wy.
貴様等 きさまら kisama-ra Ta sama obraźliwa wersja jak w przypadku 貴様 kisama.
お前等 おまえら omae-ra Ten sam wydźwięk jak w przypadku お前 omae.
手前等 てまえら lub てめえら temae-ra, temee-ra Ta sama obraźliwa wersja jak w przypadku 手前 temae.

Zaimki wskazujące

edytuj

W języku japońskim występują cztery grupy zaimków wskazujących: こ- (ko-), そ- (so-), あ- (a-), ど- (do-).

Grupa こ - (これ kore - "to") (この kono - "ten") - wskazują na przedmioty znajdujące się w pobliżu mówiącego. Grupa そ - (それ sore - "tamto") (その sono - "tamten") - wskazują na przedmioty znajdujące się w pobliżu słuchającego rozmówcy. Grupa あ - (あれ are - "tamto") (あの ano - "tamten") - wskazują na przedmioty odległe zarówno od mówiącego jak i słuchającego. Grupa ど - (どれ dore - który) (どの dono - "który") - zaimki pytajne.

Dla wskazania obiektów znajdujących się blisko mówiącego używa się zaimka これ. W przypadku słuchającego używa się それ. Jeżeli obiekt jest odległy zarówno dla mówiącego jak i słuchającego używa się zaimka あれ. Pytanie o przedmiot zawiera słowo どれ.

「なにこれ?」 - Co to [jest]?
「りんごはどれ?」 - Które to jabłko? (w rozumieniu które z tych rzeczy (owoców) to jabłko)
「あのねこはわかいです。」 - Tamten (daleko) kot jest młody.

Istnieją także zaimki określające położenie, miejsce: ここ, そこ, あそこ, どこ.

「ここはひみつです。」 - To miejsce jest tajemnicą.

Jest również wiele słów tworzonych z niektórymi z prefiksów podanych grup. Dla przykładu こいつ oznacza "ta osoba" a どう to "w jaki sposób (jak)?".

Zaimki wskazujące
forma Tutaj (ko) Tam (so) Tam (daleko) (a) Pytanie (do)
przedmioty, osoby これ

to

それ

tamto

あれ

tamto (daleko)

どれ

który (-a, -e)

przedmioty, osoby この

ten __

その

tamten __

あの

tamten (daleko) __

どの

który __

miejsce, położenie ここ

tutaj

そこ

tam

あそこ

tam (daleko)

どこ

gdzie

kierunek こちら

tędy

そちら

tamtędy

あちら

tamtą (odległą) drogą

どちら

którędy

osoby こいつ

ta osoba

そいつ

tamta osoba

あいつ

tamta (odległa) osoba

どいつ

która osoba

Rodzaj (czegoś) こんな

ten rodzaj

そんな

tamten rodzaj

あんな

tamten rodzaj (po za zasięgiem obu rozmówców)

どんな

jaki rodzaj

sposób こう

w ten sposób

そう

w tamten sposób

ああ

w tamten sposób (po za zasięgiem obu rozmówców)

どう

w jaki sposób