Linux - wprowadzenie/Logowanie, aktywowanie interfejsu użytkownika i wylogowywanie

Wprowadzenie

Aby móc pracować w systemie Linuks musisz posiadać konto użytkownika oraz hasło do niego. Zawsze musisz uwierzytelniać się w systemie. Jak wspomnieliśmy w ćwiczeniach z Rozdziału 1 większość systemów linuksowych na komputery klasy PC posiada dwa podstawowe tryby w których można je uruchamiać: szybki i skromny tryb tekstowy, który wygląda jak DOS z myszką, wielowątkowy oraz obsługujący wielu użytkowników, albo tryb graficzny, który wygląda lepiej, lecz pożera więcej zasobów systemowych.

Tryb graficzny

W dzisiejszych czasach jest to domyślny tryb w komputerach domowych. Wiesz, że zostaniesz zalogowany do systemu pracującego w trybie graficznym, gdy pierwszy raz zostajesz poproszony o nazwę użytkownika, a następnie, w nowym oknie, o hasło.

Aby się zalogować, upewnij się, że wskaźnik myszy znajduje się w okienku logowania, wpisz swoją nazwę użytkownika oraz hasło i kliknij OK lub naciśnij ENTER.

Może minąć trochę czasu, zanim, po wpisaniu kombinacji nazwa użytkownika/hasło, uruchomi się graficzne środowisko; zależy to od tego jak szybki masz procesor, jakiego używasz oprogramowania oraz jakie masz ustawienia osobiste.

Aby kontynuować będziesz musiał otworzyć okno terminala, w skrócie xterm (X poprzedza nazwę dla podkreślenia możliwości użycia tego oprogramowania w trybie graficznym). W zależności od tego, jakiego menedżera okien używasz, program ten może zostać znaleziony w menu Aplikacje -> Usługi, Narzędzia systemowe lub Internet. Może istnieć także ikona skrótu, użycie której spowoduje otwarcie terminala, a kliknięcie prawym przyciskiem myszki na pulpicie zazwyczaj wywoła menu kontekstowe, które na pewno posiada możliwość uruchomienia terminala graficznego.

Podczas przeglądania menu zauważysz, że wiele rzeczy można zrobić bez wpisywania poleceń z klawiatury. Dla większości użytkowników, dobra, stara metoda wskaż-i-kliknij całkowicie wystarczy do pracy z komputerem. Jednak ten poradnik przeznaczony jest dla przyszłych administratorów sieciowych oraz systemowych, którzy będą musieli grzebać w sercu systemu. Oni, aby sprostać wszystkim zadaniom jakie ich czekają, potrzebują silniejszego, niż myszka, narzędzia. Tym narzędziem jest powłoka, a, będąc w trybie graficznym, aktywujemy ją otwierając okno terminala.

Okno terminala jest twoim panelem kontrolnym systemu. Prawie wszystko o czym mówimy jest wykonywane za pomocą tego prostego, tekstowego narzędzia. Gdy otworzysz okno terminala zawsze powinien znajdować się w nim znak zachęty. Nasz pokazuje standardowy znak zachęty, który składa się z nazwy użytkownika oraz aktualnego katalogu roboczego reprezentowanego przez tyldę (~):

Inny, często spotykany znak zachęty, wygląda jak ten poniżej:

[użytkownik@host katalog]

W powyższym przykładzie użytkownik to twój login, host to nazwa komputera, na którym teraz pracujesz a katalog wskazuje twój aktualny katalog roboczy.

W dalszej części omówimy zasadę działania oraz zachowanie znaków zachęty. Na chwilę obecną wystarczy wiedzieć, że może on wyświetlać dowolną informację, jednak nie są one częścią poleceń wydawanych systemowi.

Aby wylogować się z systemu pracującego w trybie graficznym, musisz pozamykać wszystkie okna terminali oraz inne aplikacje. Następnie kliknij w ikonę wylogowania lub znajdź przycisk Wyloguj w menu. Zamknięcie wszystkiego nie jest tak naprawdę wymagane, bo system może to zrobić za ciebie, ale menedżer sesji może otworzyć wszystkie aplikacje, gdy zalogujesz się ponownie, co trwa dłużej i nie zawsze jest pożądanym efektem. Jednak można to skonfigurować.

Gdy ponownie twoim oczom ukaże się ekran logowania oznacza to, że operacja wylogowania zakończyła się sukcesem.

Tryb tekstowy

Gdy zobaczysz czarny ekran na którym widać (najczęściej) białe znaki, oznacza to, że jesteś w trybie tekstowym. Ekran logowania w tym trybie zazwyczaj pokazuje kilka informacji o komputerze na którym pracujesz, jego nazwę oraz znak zachęty oczekujący na twoje zalogowanie.

Logowanie w tym trybie różni się od logowania w trybie graficznym tym, że tutaj musisz nacisnąć ENTER po podaniu nazwy użytkownika, ponieważ na ekranie nie ma przycisków, które mógłbyś kliknąć. Następnie powinieneś wpisać hasło i ponownie nacisnąć ENTER. Nie będziesz widział, co wprowadzasz, nie zobaczysz nawet gwiazdek czy poruszającego się kursora. Takie zachowanie jest normalne i jest stosowane ze względów bezpieczeństwa.

Gdy zostaniesz zalogowany, na ekranie możesz zobaczyć więcej informacji, nazywanych Wiadomością Dnia, która może zawierać dowolne informacje. Dodatkowo, w systemie UNIX popularne jest wyświetlanie podpowiedzi, które zawierają pewne przydatne lub nieprzydatne (to zależy od ciebie) informacje. Następnie zostanie przydzielony ci shell, wskazywany przez taki sam znak zachęty jak w trybie graficznym.

Wylogowanie polega na wpisaniu komendy logout i naciśnięciu ENTER. Gdy ponownie zobaczysz ekran logowania, oznaczać to będzie, że zakończyłeś pracę z systemem.

A teraz, gdy już wiemy jak się zalogować i wylogować z systemu, pora na wydanie naszego pierwszego polecenia.