Rosyjski/Lekcja 2

Język rosyjski

Flaga Rosji Spis treści | Lekcje: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Wprowadzenie

W tej lekcji:

• nauczysz się podstawowych zwrotów grzecznościowych
• poznasz rosyjską koniugację

Ле́ксика (słownictwo), диало́г, те́кст, гpамма́тика, приме́р (przykład).

Лексика

Język rosyjski Słownictwo Словарь – podstawy

здра́вствуйте dzień dobry здра́вствуй dzień dobry (mniej oficjalne) до́брый день dzień dobry приве́т cześć (na powitanie) пока́ сześć (przy pożegnaniu) Как дела́? jak leci? Мне о́чень прия́тно! Bardzo mi miło! xорошо́ dobrze спaси́бо dziękuję большо́е спаси́бо bardzo dziękuję ра́зве czyż то́лько tylko вы wy; pan, pani да tak нeт nie не nie (w zaprzeczeniach) уже́ już знако́мый znajomy знако́мы znajomy (krótka forma liczby mnogiej) сказа́ть powiedzieć э́то to кто kto что co; że друг / подру́га / друзья́ przyjaciel / przyjaciółka / przyjaciele я ра́д(a) познако́миться miło mi cię poznać [jestem rad(a) z poznania się] знать znać, wiedzieć за́втра jutro ра́но wcześnie у́тро rano е́хать jechać пое́хать pojechać да́чa domek letniskowy большо́й duży, wielki (rozmiarem) сдаю экза́мен по матема́тике zdaję egzamin z matematyki я до́лжен (должна́) / мне на́до / мне ну́жно powinienem... ещё jeszcze повтори́ть powtórzyć как, како́й, кака́я, како́е jak, jaki, jaka, jakie жа́лость szkoda, żal идти́ iść до встре́чи! do zobaczenia до свида́ния! do widzenia

Kак меня зовут? - Jak się nazywam? Как тебя зовут? - Jak się nazywasz? Как его [jewo] зовут? - Jak on się nazywa? Как её зовут? - Jak ona się nazywa? Как нас зовут? - Jak my się nazywamy? Как вас зовут? - Jak wy się nazywacie? Jak pan/pani się nazywa? Как их зовут? - Jak oni się nazywają?

Jeżeli chcemy odpowiedzieć na powyższe pytania, należy usunąć ,,Как z powyższych wyrażeń:

Меня/Его/Её/Нас/Вас/Их зовут (imię). Nazywam się/On nazywa się/Ona nazywa się/My nazywamy się/Wy nazywacie się/Pan,Pani nazywają się/Oni nazywają się .... .

Przy podawaniu pełnego imienia (w sprawach oficjalnych np. w urzędzie) używamy poniższej konstrukcji:

imię, отчество (forma odojcowska)

Tworzenie formy odojcowskiej

Jeżeli imię taty kończy się na: а, е, ё, и, й, о, у to: -jego córka ma na imię: imię, imię ojca+евна -jego syn ma na imię: imię, imię ojca+евич

Jeżeli imię taty kończy się na spółgłoskę to: - jego córka ma na imię: imię, imię ojca+овна - jego syn ma na imię: imię, imię ojca+ович

W języku rosyjskim istnieją dwie formy imienia:

Możemy powiedzieć Анна, ale możemy także powiedzieć: Аня

Helena - Елена - Лена - Алёна

Диалог

Język rosyjski Dialog Диалог – pierwszy dialog

M: Здравствуй, Гри́ша! Г: Приве́т, Ма́ша! M: Как дела́? Г: Хорошо́, спaси́бо. A э́то кто? M: Ра́зве вы не знако́мы? Познако́мьтесь: это Гри́ша, это Пётр. Г: Здра́вствуйте. П: Здравствуйте. Прия́тно познако́миться. Г: Скажи́, кто он тебе́? M: То́лько друг. А зна́ешь, Пётр, что за́втра ра́но у́тром мы с Гри́шей е́дeм на да́чу? Хо́чешь с на́ми пое́хать? П: Большо́е спaси́бо, я бы пое́хал, но за́втра в ше́сть часов сдаю́ экза́мен по матема́тике, и мне ещё ну́жно гото́виться. M: Жаль. Ла́дно, мне пора идти. До встре́чи! Г: Пока́ П: До свида́ния! M: Cześć, Grisza! G: Cześć, Masza! M: Jak leci? G: Dziękuję, dobrze. A to kto? M: Czy wy nie znajomi [jesteście]? Poznajcie się: to jest Grisza, a to Piotr. G: Dzień dobry. P: Dzień dobry. Miło poznać G: Powiedz, kim on dla ciebie [jest]? M: Tylko przyjacielem... A wiesz, Piotr, że jutro wcześnie rano ja z Griszą jedziemy na daczę? Nie pojechałbyś z nami? P: Wielkie dzięki, pojechałbym, ale jutro o 18:00 zdaję egzamin z matematyki i muszę jeszcze powtórzyć. M: Szkoda... OK, muszę iść. Do zobaczenia! G: Cześć! P: Cześć!

Гpамматика

Czasownik "быть"

Rosyjskie zdanie oznajmujące w zasadzie nie różni się od polskiego. Jedynie pewien problem stanowi czasownik "быть" (być), który występuje w czasie przeszłym i przyszłym, ale w teraźniejszym go nie ma. Po prostu go opuszczamy:

• Я в школе. - Ja [jestem] w szkole.
• У меня тетрадь. - Mam zeszyt (dosł. u mnie [jest] zeszyt). // nie ma czasownika "mieć", ale stosujemy konstrukcję "у" + dopełnienie + rzeczownik"

Zapytać możemy po prostu:

• Ты в школе? - Ty [jesteś] w szkole?

Stosując odpowiednią intonację.

Aby zaakcentować istnienie czegoś, możemy w czasie teraźniejszym użyć "есть":

• У нас есть деньги. - Mamy pieniądze (dosł. u nas są pieniądze). W tym zdaniu najważniejsze jest samo posiadanie, mówimy komuś, że mamy pieniądze, a nie, że mamy pieniądze. "нь" czytamy jak /ń/.

Zaprzeczenie:

• Сыра нет. - Sera nie [ma].

Potwierdzanie i zaprzeczanie

Najprostszym potwierdzeniem jest: "да, это правда" ("tak, to prawda"; O, Oo Oo). Możemy również powiedzieć: "я с тобой согласен (согласна)" (dosł. "jestem z tobą zgodny (zgodna); zgadzam sie z tobą"; O oO oOo/oOo).

Język rosyjski Przykład Пример – potwierdzanie

Ты не cомневаешься, что это правда Возможно, ... Мне кажется, что ты прав (правá) Я уверен, что... Я убеждён (Мы убеждены), что... nie wątpisz, że to prawda (ooOo, O Oo Oo) Możliwe, (że)... (oOo) Wydaje mi się, że masz rację. (dosł. ty prawy/prawa) (O Ooo, O O O) Jestem pewien, że... (O oOo, O) Jestem przekonany / Jesteśmy przekonani, że... (O ooO / O oooO, O...)

Istnieją dwa krótkie wyrazy zaprzeczające: нет i не. "Нет" stosujemy jako samodzielne "nie", natomiast "не" zaprzecza konkretny wyraz, np.:

• Нет, это не правда.
  

• "Сомневаюсь, что это правда" - "wątpię, czy to prawda" (ooOo, O Oo Oo).
  
• "Я не верю, что..." - "nie wierzę, żeby..." (O O oO, Oo).
  
• "Невозможно, чтобы..." - "niemożliwe, żeby..." (ooOo, Oo).
  

Czasownik

Czasownik w rosyjskim nie jest tak ciekawy, jak rzeczownik, ale to on tworzy zdanie. W języku rosyjskim występują dwie główne koniugacje i tak zwana "koniugacja mieszana". Rosyjski czasownik odmienia się przez:

• czasy (istnieją trzy: teraźniejszy, przeszły, przyszły)
• tryby (oznajmujący, rozkazujący i przypuszczający)
• osoby (podobnie jak w polskim)
• aspekty (dokonany lub niedokonany)

Ponadto czasownik posiada również nieosobowe formy, ale o tym będzie w dalszych lekcjach.

Jak można zauważyć, miękki znak (ь) w czasowniku występuje:

• na końcu bezokolicznika po spółgłosce, np.

Koniugacja

Język rosyjski Gramatyka Грамматика – жить - I koniugacja

жить   я живу мы живём ты живёшь вы живёте он живёт они живут O   O oO O oO O oO O oOo O oO oO oO

Język rosyjski Gramatyka Грамматика – знать - I koniugacja

знать   я знаю мы знаeм ты знаeшь вы знаeте он знаeт они знают O   O Oo O Oo O Oo O Ooo O Oo oO Oo

Język rosyjski Gramatyka Грамматика – ехать - I koniugacja

ехать   я еду мы едeм ты едeшь вы едeте он едeт они едут Oo   O Oo O Oo O Oo O Ooo O Oo oO Oo

Język rosyjski Gramatyka Грамматика – слушать - I koniugacja

слушать   я слушaю мы слушaeм ты слушaeшь вы слушaeте он слушaeт они слушaют Oo   O Ooo O Ooo O Ooo O Oooo O Ooo oO Ooo

• Jeśli akcent pada na samogłoskę w temacie, bezokolicznik kończy się na -ть, to w końcówkach osobowych występuje samogłoska "е" ехать - едeшь.
• Jeśli akcent pada na końcówkę, bezokolicznik kończy się na akcentowane -ти, a w odmianie dodajemy końcówki z ё, np. идти - идёшь.
• Ale: скажу - скажешь.
• Poza tym występują czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -чь, np. помочь (pomagać - oO).
• Jeśli na końcu tematu występuje spółgłoska twarda, np. ж, ц, ш, to zamiast -ю, -ют, dodajemy końcówki -у. -ут. Wszystkie miękkie spółgłoski, czyli e, ё, и, ю, я, po spółgłoskach twardych również wymawiamy twardo, jak: э, о, ы, у, а. Ч i щ są zawsze miękkie.

Język rosyjski Gramatyka Грамматика – говорить - II koniugacja

говорить   я говорю мы говорим ты говоришь вы говорите он говорит они говорят ooO   O ooO O ooO O ooO O ooOo O ooO oO ooO

Język rosyjski Gramatyka Грамматика – слышать - II koniugacja

слышать   я слышу мы слышим ты слышишь вы слышите он слышит они слышат Oo   O Oo O Oo O Oo O Ooo O Oo oO Oo

• Jeśli na końcu tematu występuje spółgłoska twarda, np. ж, ц, ш, to zamiast -ю, -ят dodajemy końcówki -у. -ат.

Język rosyjski Słownictwo Словарь – słowniczek

глагол - czasownik (oO) жить знать ехать говорить слышать слушать упражн`ение перевод - tłumaczenie (ooO) mieszkać znać, wiedzieć jechać mówić słyszeć słuchać ćwiczenie

Упражнение

• W wolne miesca wpisz odpowiednie formy czasu teraźniejszego czasowników.

1. Я _(жит______(жить) в Варшаве. 2. Где _________(жить) твоя тётя? 3. Ты ___________(любить) свою девушку? 4. Вы ___________(стоять) в очереди? 5. Моя девушка _________(играть) в баскетбол. 6. Мой папа ___________(смотреть) телевизор. 7. Мы __________(учиться) во втором классе общеобразовательного лицея. 8. Ты не звони мне, я уже _______(спать). 9. Чем ты _____________(увлекаться)? 10. Я ___________(готовить) вкусный обед.

Na następnej lekcji:

• nauczysz się pytać po rosyjsku,
• poznasz rosyjską deklinację.