Rozmówki polsko-ukraińskie/Deklinacja rzeczownika

Deklinacja rzeczownika (відмінювання іменників) w języku polskim jest bardzo trudna, ponieważ:

  • jest siedem przypadków (в польській мові є сім відмінків іменника)
  • trzy rodzaje liczby pojedynczej (однина): męski (чоловічий рід), żeński (жіночий рід), nijaki (середній рід)
  • dwa rodzaje liczby mnogiej (множина): rodzaj męskoosobowy i rodzaj niemęskoosobowy
  • nie ma grup twardych (твердий варіант), miękkich (м'який варіант) i mieszanych jak w języku ukraińskim
  • zamiast czterech grup deklinacyjnych (поділ іменників на відміни: I, II, III, IV) w języku polskim jest:
    • pięć grup deklinacyjnych rzeczownika w rodzaju męskim
    • sześć grup deklinacyjnych rzeczownika w rodzaju żeńskim
    • sześć grup deklinacyjnych rzeczownika w rodzaju nijakim
  • dodatkowo rodzaj męskozwierzęcy (тваринний), rodzaj męskorzeczowy i rodzaj męskonieżywotny
  • rzeczowniki mogą być żywotne (життєздатний іменник) i nieżywotne (нежиттєздатний іменник)
  • istnieje spora grupa wyjątków (ви́нятки)

Bierzemy więc pod uwagę:

  1. rodzaj (рід)
  2. liczbę (число)
  3. przypadek (відмінок)

W trakcie odmiany zmienia się końcówka rzeczownika (закінчення), a w liczbie mnogiej w niektórych przypadkach zmianie ulega temat (тема) wyrazu, na przykład: "morze" (море) - dopełniacz liczby mnogiej "mórz" (море́й); podobnie "głowa" (голова) - celownik liczby pojedynczej "głowie" (голове́); przyjaciel (приятель) - biernik liczby mnogiej "przyjaciół" (прия́телей). Jest to oboczność.

Niektóre rzeczowniki podlegają zjawisku supletywizmu (суплетивізм), które polega na tym, że ten sam rzeczownik w liczbie mnogiej przybiera inną formę, niż w liczbie pojedynczej, na przykład: "rok" (rìk) - "lata" (ро́ки́).

W deklinacji VI rodzaju nijakiego występuje zjawisko synkretyzmu (синкретизм), gdy we wszystkich przypadkach liczby pojedynczej rzeczownik występuje w tej samej formie, np. liceum (ліцей), muzeum (музей).

Linki zewnętrzne edytuj


« Przypadki