Wikibooks

Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Olfaktometria terenowa: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Nie podano opisu zmian
Linia 80:
| style="text-align:left"|''c''<sub>th</sub> – próg wyczuwalności zapachu odoranta [ppm] (zob. [[Uciążliwość zapachowa/Olfaktometria inżynierska/Olfaktometria terenowa#Uwagi|uwaga 3]])
|}
Prawo Webera-Fechnera umożliwia wykorzystanie wyników skalowania intensywności zapachu do określania orientacyjnych wartości stężenia zapachowego<ref name = "odory-metody psychofizyczne">{{cytuj książkę | autor = J.Kośmider| autor2 = B. Mazur-Chrzanowska | autor3 = B. Wyszyński| tytuł = Odory |url = http://www.ibuk.pl/fiszka.php?id=157| wydanie = 1 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = | rok = 2002 | miesiąc = | strony = 107-123| rozdział = Procedury odorymetryczne| adres rozdziału = 7.4:| isbn = 978-83-01-14525-5| język = pl|}}; Uwaga – w podręczniku zastosowano nieaktualne symbole wielkości i jednostek miar. Ich zestawienie z symbolami zgodnymi z PN-EN 13725:2007 można pobrać ze strony Wydawnictwa – [http://ksiegarnia.pwn.pl/public/pdf/4443a.pdf "uaktualnienie"]</ref>:
* w próbkach mocno zanieczyszczonych gazów odlotowych (metoda ekstrapolacyjna, równoczesne wyznaczanie c<sub>od</sub> i k<sub>WF</sub>),
* w powietrzu atmosferycznym (obliczanie c<sub>od</sub> po wyznaczeniu k<sub>WF</sub> w dodatkowej serii pomiarów).
Linia 86:
==== Skalowanie intensywności zapachu ====
[[Plik:Odour intens scale.jpg|thumb|200px|Ocena intensywności zapachu z użyciem skali ''n''-butanolowej]]
Intensywność zapachu jest określana z użyciem różnego rodzaju skal: punktowych, werbalnych, graficznych lub skal wzorców. W tabeli zamieszczono przykład siedmiostopniowej skali werbalno-punktowej, VDI Richtlinien 3882<ref name="Fachbereich Umweltqualität">{{cytuj pismo |autor = Fachbereich Umweltqualität|tytuł = Olfaktometrie; Bestimmung der Geruchsintensität; Olfactometry; determination of odour intensity |url = http://www.vdi.de/401.0.html?&no|czasopismo = VDI-Richtlinie: VDI 3882 Blatt 1|data = 1992-10; 2008-10 |rok =2008 |miesiąc = 10|wydawca = Kommission Reinhaltung der Luft im VDI und DIN – Normenausschuss KRdL|język = de|język2 = en | data dostępu =2010-10-16}}</ref>. W wytycznych amerykańskich (ASTM E544-99) opisano skale wzorców ''n''-butanolowych. W czasie pomiarów zapach badanej próbki jest porównywany z Odor Intensity Referencing Scale (OIRS)<ref name="McGinley2000">{{cytuj pismo |nazwisko = McGinley |imię = Charles M. |nazwisko2 = McGinley|imię2 =Michael A. | url = http://www.odory-szczecin.ps.pl/uploads/pdf/skale%20intens%20%20USA.zip |tytuł = Odor Intensity Scales for Enforcement, Monitoring, and Testing |czasopismo = Air and Waste Management Association – Annual Conference Session No: EE-6, Session Title = Odor Management and Regulation |data = 2000|data dostępu = 2010-10-16 |język = en}}</ref>. Wzorce OIRS są przygotowywane dynamicznie (w odpowiednich olfaktometrach) lub statycznie. „Skala statyczna” (np. zestawy wodnych roztworów) jest stosowana w warunkach terenowych. Każda ze skal OIRS jest sporządzana tak, aby stężenia ''n''-butanolu w kolejnych wzorcach stanowiły szereg geometryczny. W większości przypadków stosuje się czynnik szeregu (krok X) równy 2. Zestawy wzorców ''n''-butanolowych o stężeniach c<sub>0</sub>, c<sub>1</sub>­, c<sub>2</sub>, c<sub>3</sub>, … c<sub>N</sub> tworzących szeregi geometryczne są uważane za liniowe skale intensywności zapachu (wynika to bezpośrednio z prawa Webera-Fechnera)
<ref name="Odory2002">{{cytuj książkę | autor = J. Kośmider| autor2 = B. Mazur-Chrzanowska | autor3 = B.Wyszyński| tytuł = Odory |url = http://www.ibuk.pl/fiszka.php?id=157| wydanie = 1 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 2002 | strony = 28-37| rozdział = Intensywność zapachu| adres rozdziału = 3.4:| isbn = 978-83-01-14525-5|język = pl|}}; Uwaga – w podręczniku zastosowano nieaktualne symbole wielkości i jednostek miar. Ich zestawienie z symbolami zgodnymi z PN-EN 13725:2007 można pobrać ze strony Wydawnictwa – [http://ksiegarnia.pwn.pl/public/pdf/4443a.pdf „Uaktualnienie” (dostęp: 2010-10-16)]</ref><ref name="E-Szkoła skale">{{cytuj stronę| url = http://www.zut.edu.pl/index.php?id=5960 | tytuł = E-Szkoła olfaktometrii. Wykład – Metody skalowania | data dostępu = 2010-10-15| opublikowany = Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie| język = pl}}</ref>.
 
Zadaniem osoby oceniającej intensywność zapachu próbki lub powietrza zewnętrznego z użyciem OIRS jest wskazanie wzorca, którego zapach jest tak samo silny. Zgodnie z ASTM wzorzec jest umownie określany przez podanie odpowiedniej wartości stężenia ''n''-butanolu [ppm]. W Polsce<ref = name = "odory-metody psychofizyczne"/> są stosowane skale werbalno-punktowe 0-1-2-3 (z możliwością wskazania stopni pośrednich) oraz są skale roztworowe, sporządzane przez sukcesywne rozcieńczanie podstawowego roztworu ''n''-butanolu wodą w stosunku 7:13 (krok szeregu: 20/7). Wzorce skali są oznaczane kolejnymi numerami NrB1, NrB2, …, rosnącymi ze wzrostem stopnia rozcieńczenia roztworu podstawowego. Osoba oceniająca zapach wącha wzorce w kolejności wzrastających stężeń. Wskazuje dwa numery NrB: opowiadający indywidualnemu progowi węchowej wyczuwalności ''n''-butanolu (NrB<sub>ZERO</sub>) i ocenianej próbce (NrB<sub>próbka</sub>). Intensywność zapachu (S) wonnej próbki lub powietrza zewnętrznego jest wyrażana umownie jako różnica między tymi numerami. Procedura jest stosowana w czasie ocen skuteczności dezodoryzacji, badań emisji zapachowej i zapachowej jakości powietrza<ref name="OchPow składowisko">{{cytuj pismo |nazwisko = Kośmider |imię = J. |nazwisko2 = Gabriel |imię2 = U.|tytuł = Zapachowa jakość powietrza w zakładzie utylizacji odpadów komunalnych |czasopismo = Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów |wolumin = |numer = 6|strony = 166-176 |data = 2007|data dostępu = 2010-10-15|język = pl}}</ref><ref name = "AOŚ oczyszczalnia">{{cytuj pismo |nazwisko = Kośmider |imię = J.| nazwisko3 =Wyszyński |imię2 = B.|tytuł = Zapachowa uciążliwość oczyszczalni ścieków komunalnych |czasopismo = Archiwum Ochrony Środowiska|wolumin = 27|numer = 3|strony = 69-83|data = 2001|język = pl}}</ref><ref name = "pomerania.tv_cz_8">{{cytuj stronę| url = http://www.youtube.com/watch?v=3KV4cp7ZQJY&feature=relmfu|tytuł = cz. 8. Skalowanie intensywności zapachu i sprawdzanie wrażliwości węchu | data dostępu = 2012-04-24| autor = Andrzej Gross| opublikowany = Pomerania.tv – Szczecin| język = pl}}</ref><ref name="Ueno selekcja">Selekcja do zespołów w Japonii; Fragmenty filmu szkoleniowego przygotowanego w Ministerstwie Środowiska Japonii; udost. przez Hiroyuki Ueno, Szczecin 2006 [http://www.zut.edu.pl/fileadmin/pliki/odory/Filmy/JapTT_SELEKCJA.wmv Selection of panel (dostęp: 2010-10-16)]</ref>.
Linia 186:
 
==== Psychofizyczne oceny stężenia odorantów w powietrzu atmosferycznym ====
Stężenie odorantów w powietrzu atmosferycznym jest zwykle zbyt małe, aby można było zastosować olfaktometryczną technikę pomiarów opisaną w PN-EN 13725 lub metodę ekstrapolacyjną. Konieczne jest wykonywanie terenowych pomiarów zapachowej jakości powietrza, nie wymagających pobierania próbek. W czasie terenowych kontroli jakości powietrza atmosferycznego w otoczeniu źródeł odorantów są stosowane proste werbalno-punktowe skale intensywności zapachu. Wyniki zespołowych ocen intensywności zapachu wykorzystuje się do obliczeń wartości stężenia zapachowego – chwilowych i odniesionych do czasu kontroli (średnia ze zbioru zgromadzonych ocen)<ref name="AOŚ1998 ferma">{{cytuj pismo |nazwisko = Kośmider |imię = J.| tytuł = Uciążliwość zapachowa. Metodyka terenowych oznaczeń stężenia odorów w powietrzu na przykładzie fermy norek|czasopismo = Archiwum Ochrony Środowiska|wolumin = 24|numer = 2 |strony = 19-32|data = 1998|język = pl}}</ref><ref name="Odory fiszka">{{cytuj książkę | autor = J.Kośmider| autor2 = B. Mazur-Chrzanowska | autor3 = B. Wyszyński| tytuł = Odory |url = http://www.ibuk.pl/fiszka.php?id=157| wydanie = 1 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 2002 | strony = 117-123| rozdział = Pomiary przygruntowych stężeń odorantów | adres rozdziału = 7.5:| isbn = 978-83-01-14525-5| język = pl|}}</ref><ref name="E-Szkoła teren">{{cytuj stronę| url = http://www.zut.edu.pl/index.php?id=5964 | tytuł = E-Szkoła olfaktometrii. Wykład – Terenowe skalowanie intensywności zapachu | data dostępu = 2010-10-15| opublikowany = Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie| język = pl}}</ref>.
 
Warunkiem wykonania obliczeń jest wcześniejsze empiryczne wyznaczenie współczynnika Webera-Fechnera (k<sub>WF</sub>), charakterystycznego dla mieszaniny zanieczyszczeń, zawartych w powietrzu. Wyznaczenie wartości współczynnika wymaga pobrana próbek z uciążliwego emitora i przeprowadzenia oznaczeń intensywności zapachu próbek rozcieńczonych w różnym stopniu czystym powietrzem (patrz – [[w:Olfaktometria#Ekstrapolacyjna metoda wyznaczania wartości stężenia zapachowego|metoda ekstrapolacyjna]]).
Źródło: „https://pl.wikibooks.org/wiki/Uciążliwość_zapachowa/Olfaktometria_inżynierska/Olfaktometria_terenowa”