Uciążliwość zapachowa/Wstęp

Spis treści

Od inicjatorów opracowania podręcznika edytuj

Mieszkańcy otoczenia składowisk i kompostowni odpadów, oczyszczalni ścieków, wytwórni mączki rybnej i mięsno-kostnej itp. gwałtownie protestują przeciwko uciążliwym zapachom. Protestują też mieszkańcy okolic, w których jest planowane uruchomienie podobnie uciążliwych zakładów. O tych protestach informuje prasa, radio i telewizja, a przy tej okazji są zadawane pytania: Czy można zmierzyć stopień zapachowej uciążliwości? Czy istnieją standardy jakości powietrza w osiedlach mieszkaniowych, które obejmują ten problem? Czy można przewidzieć, w jakiej odległości od nowego obiektu niepożądany zapach będzie wyczuwalny?

Poszukiwaniem odpowiedzi na takie pytania zajmuje się od dawna wiele ośrodków badawczych na świecie. Stwierdzono, że do rozwiązania problemów nie wystarczają wyniki chemicznych analiz. W zanieczyszczonym powietrzu występują równocześnie dziesiątki lub setki różnych związków chemicznych. Zapach części składników mieszanin jest wyczuwalny przy stężeniach tak małych, że nie jest możliwe ich analityczne wykrycie. Interpretację wyników analiz bardzo utrudnia fakt, że rodzaj i siła zapachu mieszaniny zanieczyszczeń zależy od wzajemnych proporcji między stężeniami składników, a dotychczas nie wyjaśniono tych zależności. Sprawia to, że problemy przeciwdziałania nadmiernej zapachowej uciążliwości działalności gospodarczej muszą być rozwiązywane z wykorzystaniem analizy olfaktometrycznej (węchowej). Wykazano, że takie pomiary mogą być obiektywne, ilościowe i wystarczająco dokładne.

W Polsce w olfaktometrii inżynierskiej (stosowanej w inżynierii chemicznej i środowiskowej) specjalizuje się od lat 80. XX w. zespół badawczy Pracowni Zapachowej Jakości Powietrza, który reprezentuję. Wykonujemy pomiary w różnych sytuacjach rzeczywistych. Zajmujemy się również upowszechnianiem tej – wciąż mało znanej – techniki pomiarów. Wspólnie z doktorantami, Barbarą Mazur-Chrzanowską i Bartoszem Wyszyńskim, opracowaliśmy m.in. książkę „Odory” (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002), która cieszyła się dużym zainteresowaniem. Jej nakład został wyczerpany, jednak wciąż jest dostępna w Czytelni ibuk.pl (z wcześniejszej oferty „druk na żądanie” została wycofana)[1]. Niestety nie jest aktualna, co wiąże się z wprowadzeniem w 2003 roku normy europejskiej EN 13725, której polskojęzyczną wersję – PN-EN 13725 ”Jakość powietrza. Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej” – Polski Komitet Normalizacyjny ustanowił w roku 2007. Przygotowanie tłumaczenia PKN powierzył naszej Pracowni (Beata Merecka z d. Krajewska, moja kolejna doktorantka – tłumaczenie, Joanna Kośmider – weryfikacja tłumaczenia i udział w pracach NKP 280)[2][3][4]. W roku 2014 pracę doktorską nt. „Zapachowa uciążliwość – prognozowanie i weryfikacja”[5] skończyła Małgorzata Friedrich (informacje o bieżących pracach badawczych zamieszczamy na www Pracowni[6]).

Zdecydowałam się podjąć próbę napisania zaktualizowanej i ogólnodostępnej wersji podręcznika podobnego do wydanego 10 lat temu, z wykorzystaniem artykułów, napisanych w latach 2010–2011 w Wikipedii. Wszystkich zainteresowanych proszę o pomoc. Mam nadzieję, że powstanie książka, która ułatwi i przyspieszy starania o uregulowanie problemów przeciwdziałania zapachowej uciążliwości w Polsce.

Joanna Kośmider

ZUT w Szczecinie

Instytut Inżynierii Chemicznej i Procesów Ochrony Środowiska

Zakład Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska


Przypisy

  1. Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 978-83-01-14525-5. [dostęp 2012-01-30]. (pol.)
  2. PN–EN 13725:2007: Jakość powietrza. Oznaczanie stężenia zapachowego metodą olfaktometrii dynamicznej. „PKN Warszawa”. 2007 (pol.). [dostęp 2012-01-30]. 
  3. J. Kośmider, B. Krajewska. Normalizacja olfaktometrii dynamicznej. Podstawowe pojęcia i jednostki miar. „Normalizacja”, s. 15-22, 2005 (pol.). [dostęp 2014-07-26]. 
  4. J. Kośmider. Pomiary stężeń zapachowych metodą olfaktometrii dynamicznej (PN-EN 13725:2007). „Wodociągi - Kanalizacja”. s. 34–35 (pol.). 
  5. M. Friedrich, J. Kośmider. Weryfikacja prognozy zapachowej uciążliwości. Przykład fermy trzody chlewnej. „w:Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów”, s. 128-136, 2009 (pol.). ; (wynki badań rozpoznawczych)
  6. ODORY, OLFAKTOMETRIA ... Aktualności (pol.). W: Strona internetowa Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza (ZUT w Szczecinie) [on-line]. www.zut.edu.pl. [dostęp 2012-01-30].

Powrót do spisu treści