Wikipedysta:Turajski/Brudnopis/Kodeks cywilny. Komentarz/Art. 1 KC
Wikipedysta:Turajski/Brudnopis/Kodeks cywilny. Komentarz
Art. 1. Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi.
1. Stosunek cywilnoprawny
edytuj1.1. Stosunki cywilnoprawne są szczególnym rodzajem stosunków prawnych, a te z kolei szczególnym rodzajem stosunków społecznych. Stosunkiem prawnym jest taki stosunek społeczny, w którym role i pozycje społeczne stron oraz schemat istniejących między nimi wynikają z przepisów prawa. Stosunkiem cywilnoprawnym jest stosunek prawny regulowany przepisami prawa cywilnego.
1.2. Prawo cywilne jest gałęzią prawa, obejmującą te jego przepisy, które wykorzystują cywilistyczną metodę regulacji, opartą na założeniu, ze podmioty biorące udział w stosunku prawnym korzystają z identycznej pozycji prawnej, tj.:
- żaden z nich nie jest podporządkowany drugiemu;
- każdy z nich korzysta z autonomii woli;
- wyrosłe między nimi spory podlegają rozstrzygnięciu bądź na mocy porozumienia, bądź w wyniku rozpoznania przez bezstronny sąd, na wniosek którejkolwiek z nich.
2. Podmioty stosunków cywilnoprawnych
edytuj2.1. Art. 1 KC wymienia dwie kategorie podmiotów, które mogą wchodzić w stosunki cywilnoprawne - osoby fizyczne i osoby prawne. Zgodnie z art. 331 KC, do tego katalogu należy także włączyć tzw. ułomne osoby prawne, do których ustawodawca każe stosować odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
2.2. Art. 1 KC nie oznacza, że każdy z podmiotów stosunków cywilnoprawnych może być stroną każdego takiego stosunku. Niektóre z nich (stosunków) są bowiem:
- ściśle związane z naturą ludzką (np. stosunki prawnorodzinne, jak przysposobienie czy małżeństwo), lub
- kwalifikowane podmiotowo - tzn. ustawa stanowi, że jego stronami mogą być tylko niektóre kategorie podmiotów (jak np. przy prokurze, gdzie mocodawcą może być wyłącznie przedsiębiorca lub przy umowie ubezpieczenia, gdzie jedną ze stron musi być zakład ubezpieczeń, tzn. osoba prawna w formie spółki akcyjnej, który na mocy odpowiedniego zezwolenia prowadzi działalność ubezpieczeniową).