Wikibooks

Zatrudnianie osób głuchoniewidomych/Alfabet Lorma

< Zatrudnianie osób głuchoniewidomych
Spis treści

Alfabet Lorma

edytuj

Pomimo różnego stopnia niepełnosprawności wśród osób głuchoniewidomych stosunkowo mały krąg z nich stanowią osoby jednocześnie całkowicie niewidome i niesłyszące. Jest to jedna z przyczyn dużego zróżnicowania sposobów komunikacji z tymi osobami.

Alfabet Lorma

Wśród sposobów komunikacji z osobami głuchoniewidomymi można dlatego wymienić:

  1. mowę – dotyczy osób, które posługują się aparatami słuchowymi,
  2. kreślenie liter łacińskich na dłoni, jeżeli głuchoniewidomy je zna,
  3. alfabet palcowy głuchych (daktylografia) odbierany wzrokiem lub dotykiem,
  4. język migowy głuchych odbierany wzrokiem lub dotykiem,
  5. alfabet Lorma, polegający na porozumiewaniu się dotykiem na dłoni,
  6. pisanie na komputerze lub kartce papieru (dużych liter czarnodrukowych),
  7. alfabet Braille’a.

Spośród różnych metod komunikacji z osobami głuchoniewidomymi szczególnie interesujący jest właśnie alfabet Lorma. Alfabet ten polega na kreśleniu linii lub punktów na dłoni drugiej osoby.

Samogłoski

Ułożone są w kolejności alfabetycznej. Każdej literze odpowiada jeden punkt na opuszku konkretnego palca: A: kciuk, E: wskazujący, I: środkowy, O: serdeczny, U: mały Y: linia pozioma, przecinająca palce w połowie, poczynając od wskazującego aż do małego.

Spółgłoski

  • T B D G H: linie prowadzone są wzdłuż palców - od opuszków w dół, aż do nasady palców:

T: wzdłuż kciuka, B: wzdłuż palca wskazującego, D: wzdłuż palca środkowego (długiego, dużego), G: wzdłuż palca serdecznego, na którym zwykle nosi się obrączkę („g” jak „gold”), H: wzdłuż palca małego,

  • F: ściskamy równocześnie dwa złożone palce - wskazujący i środkowy, w okolicach opuszków (niem. „Freunde” czy ang. „friends”),
  • L: długa linia prowadzona od czubka palca środkowego przez całą dłoń (niem. „lang”, ang. „long”),
  • P: linia od nasady kciuka wzdłuż krawędzi palca wskazującego (ruch kojarzy się z pistoletem),
  • J: jednokrotne ściśnięcie końcówki palca środkowego,
  • S: małe kółko narysowane na wewnętrznej części dłoni (przypomina symbol słońca),
  • K: dotknięcie równocześnie końcami czterech palców wnętrza dłoni (jak 4 nogi krowy),
  • C: jeden punkt u nasady dłoni,
  • Z: linia skośna, od nasady kciuka do nasady palca małego,
  • R: szybkie i rytmiczne uderzenie wnętrza dłoni wszystkimi palcami, poczynając od małego, a kończąc na wskazującym (kojarzy się z rytmem, ruchem, lub niem. „Regen” czy ang. „rain”),
  • V: jeden punkt u nasady kciuka,
  • W: dwa punkty u nasady kciuka (nasada kciuka jest na „wzgórzu”),
  • M: jeden punkt pod palcem małym (mini),
  • N: jeden punkt po przeciwnej stronie wnętrza dłoni, pod palcem wskazującym (symetrycznie do „m”),
  • X: linia pozioma poniżej nasady dłoni,
  • Q: długa linia wzdłuż zewnętrznej krawędzi dłoni, od nasady dłoni w stronę opuszka palca małego.

Znaki polskie

  • Ą, Ę, Ć, Ń, Ó: mała pionowa kreseczka (jak przecinek) w miejscu danej litery
  • Ł: długa linia jak przy L, ale rysowana w odwrotnym kierunku, od nasady dłoni do opuszka palca,
  • Ś: kółko jak S + mała pionowa kreseczka na środku dłoni
  • Ź: linia skośna jak Z + mała pionowa kreseczka na środku dłoni
  • Ż: linia skośna jak Z + kropka na środku dłoni

Dwuznaki

  • CH: dwie linie skośne, jak duże X, przecinające się na środku dłoni
  • SZ: ściśnięcie równocześnie wszystkich palców oprócz kciuka (dużo palców, jak szkoła)
  • CZ: postawienie równocześnie dwóch punktów u nasady dłoni, w miejscu C
  • RZ: pociągnięcie wszystkimi palcami od nasady palców do nasady dłoni
  • DZ: połączenie D z Z, ale bez odrywania dłoni, zbliżone do litery alfa

Sygnały

  1. Praktycznym i zwykle stosowanym wzbogaceniem komunikacji za pomocą lorma są sygnały umowne dotyczące określonych sytuacji, np. prośba „teraz nie mów” wyrażana jest gestem położenia dłoni na plecach głuchoniewidomego oraz skróty literowe lub gestowe dotyczące często powtarzających się słów czy okoliczności. Do elementów tej metody należą również komunikaty, wyrażające:
  2. potwierdzenie: kilka szybkich dotknięć dłonią złożoną w piąstkę,
  3. zaprzeczenie: kilkakrotne potarcie wewnętrzną stroną otwartej dłoni,
  4. zamazanie błędu: jak zaprzeczenie - nie powtarzaj jednej litery, ale cały wyraz,
  5. koniec wyrazu: klepnięcie otwartą dłonią,
  6. niezrozumienie wyrazu, prośba o powtórzenie – zamknięcie dłoni w pięść.

Liczby mogą być "lormowane" na wiele sposobów: albo wyrysowywane na dłoni; albo wymawiane po kolei literami; albo oznaczane według następującego schematu: 1 = A, 2 = B, 3 = C, 4 = D, 5 = E, 6 = F, 7 = G, 8 = H, 9 = I, 0 = J.

Pisak do Lorma

Osoby głuchoniewidome dobrze opanowują m.in. obsługę telefonów komórkowych i internetu, pisząc sms-y i maile. Należy jednak pamiętać o tym, że osoby niesłyszące od urodzenia mają trudność w posługiwaniu się gramatyką i ortografią (bardzo często posługują się bezokolicznikami), ale przy odrobinie wysiłku ze strony odbiorcy problemy ze zrozumieniem takich pisemnych komunikatów znikają.

Dlatego nie tylko ważna jest znajomość różnych sposobów porozumiewania się z osobami z jednoczesnym uszkodzeniem wzroku i słuchu ale też nasza postawa względem takich sposobów komunikacji. Cierpliwość, spokój, wyrozumiałość, otwartość, życzliwość, okazanie szacunku dla drugiej osoby – pamiętajmy o tych dobrych stronach naszego charakteru podczas spotkania z osobą głuchoniewidomą.

Hieronymus Lorm (1821-1902) - austriacki pisarz pochodzenia żydowskiego, filozof, wynalazca alfabetu Lorma. Pisał powieści, opowiadania, dramaty i eseje, np. Meditationen über Lyrik (1877). Alfabet rozpowszechniła jego córka Nina Landesmann - żona pisarza Bertholda Auerbacha.

Publikacje Hieronymusa Lorma znajdziesz na stronach: Internet Archive oraz Universität Duisburg-Essen.

Powrót do spisu treści
Źródło: „https://pl.wikibooks.org/w/index.php?title=Zatrudnianie_osób_głuchoniewidomych/Alfabet_Lorma&oldid=394380”