Hiszpanie, kiedy mówią na temat określonych pór dnia, używają czasównika ser' i zaimków określonych rodzaju żeńskiego (la lub las). Aby zapytać o porę dnia, należy powiedzieć:
Język hiszpańskiPrzykładEjemplos – która godzina
¿Qué hora es?
Która jest godzina?
Kiedy mówi się o czasie, odmiana czasownika ser zależy od godziny, której dotyczy rozmowa.
Gdy jest pierwsza, należy używać form pojedyńczych (es i la). Dla wszystkich innych godzin, należy używać form liczby mnogiej (son i las):
Język hiszpańskiPrzykładEjemplos – czasownik "ser" a godzina
Es la una Son las cuatro.
Jest pierwsza. Jest czwarta.
Aby podkreślić, że to czas, który jest na zegarku, używa się wyrażenia en punto.
Język hiszpańskiPrzykładEjemplos – na zegarze jest
Son las once en punto.
Jest punkt jedenasta
Aby powiedzieć, że któraś godzina zaczęła się/zacznie się za pare minut, należy używać wyrażeń y oraz menos
Język hiszpańskiPrzykładEjemplos – "za pięć pierwsza"
Son las tres y diez. Es la una menos cinco. Son cinco para la una.
Jest dziesięć po trzeciej. Jest za pięć pierwsza. Jest za pięć pierwsza. (Meks.)
Aby powiedzieć kwadrans, używa się słowa cuarto, a pół godziny - media.
Język hiszpańskiPrzykładEjemplos – kwadrans i pół godziny
Son las siete y cuarto. Son las ocho y media. Son las nueve menos cuarto. Es cuarto para las nueve.
Jest kwadrans po siódmej. Jest ósma trzydzieści. Jest za piętnaście dziewiąta. Jest za piętnaście dziewiąta. (Meks.)
Jak powiedzieć "mamy południe" i "mamy północ"?
Język hiszpańskiPrzykładEjemplos – północ i południe
Fromy kończące się na -o oznaczają mężczyzny, obywateli danego kraju, a na -a - kobiety. WIęcej o tym w dalszej części tej lekcji.
L.Mnoga dodajemy do o-s a do a-s wychodzi os/as np: americanos/ameriacanas
W języku hiszpańskim, podobnie jak we francuskim, włoskim, czy polskim, rzeczowniki posiadają określone rodzaje gramatyczne - są więc one rodzaju męskiego, lub żeńskiego.
Często łatwo jest rozpoznać rodzaj danego rzeczownika (np. kobieta i mężczyzna), jednak niemal zawsze będziesz musiał uczyć który rodzaj ma dane słowo.
W języku hiszpańskim, podobnie jak w wielu innych językach indoeuropejskich, a w szczególności romańskich, wykształcił się system rodzajników, informujących o rodzaju i liczbie danego rzeczownika, oraz o tym, czy mówimy o danym (danych) przedmiocie (przedmiotach) lub osobie (osobach), czy też o jakiejś (jakimś) przedmiocie (przedmiotach) lub osobie (osobach). Pierwszy z tych opisów oznacza rodzajniki określone, a drugi - nieokreślone.
Na przykład w zdaniu "Chciałbym poznać jakąś dziewczynę. O! Może być ta dziewczyna" rodzajnik określony pojawiłby się w drugiej części zdania, a nieokreślony - w pierwszej.
Rodzajniki określone umieszcza się przed rzeczownikami, które oznaczają określone (a nie dowolne) osoby lub przedmioty.
Język hiszpańskiGramatykaGramática – Rodzajniki określone
rodzaj i liczba
rodzajnik
przykład
rodzaj męski, liczba pojedyncza
el
el niño (tamten chłopiec)
rodzaj żeński, liczba pojedyncza
la
la niña (tamta dziewczynka)
rodzaj męski, liczba mnoga
los
los niños (tamci chłopcy)
rodzaj żeński, liczba mnoga
las
las niñas (tamte dziewczynki)
Pamiętaj! Tutaj zamieszczone definicje rodzajów dotyczą języka hiszpańskiego, a nie polskiego. Przez to nie ma odrębnego rodzaju nijakiego (przechodzi w rodzaj żeński), a w liczbie mnogiej do rodzaju męskiego należą wszystkie grupy (osób, przedmiotów), których choć jeden członek w liczbie pojedynczej miałby rodzaj męski.
Z powodu problemów z wymową, niektóre wyrazy zaczynające się od litery a lub sylaby ha, na które pada akcent, mogą mieć rodzajnik el, pomimo tego, iż należą do rodzają żeńskiego, na przykład el agua negra (czarna woda).
Zauważ, że zaimek osobowy 3 osoby liczby pojedynczej rodzaju męskiego (él) i określony rodzajnik liczby pojedycznej (el) rodzaju męskiego różnią się między sobą jedynie znakiem akcentowania. Uważaj przy ich pisaniu i stosowaniu.
Rodzajniki nieokreślone umieszcza się przed rzeczownikami, które oznaczają dowolne, niezdefiniowane (a nie dane) osoby lub przedmioty.
Język hiszpańskiGramatykaGramática – Rodzajniki nieokreślone
rodzaj i liczba
rodzajnik
przykład
rodzaj męski, liczba pojedyncza
un
un niño (jakiś chłopiec)
rodzaj żeński, liczba pojedyncza
una
una niña (jakaś dziewczynka)
rodzaj męski, liczba mnoga
unos
unos niños (jacyś chłopcy)
rodzaj żeński, liczba mnoga
unas
unas niños (jakieś dziewczynki)
Pamiętaj, aby nie mylić wyrazu uno (jeden) z rodzajnikiem unos.
Z powodu problemów z wymową, niektóre wyrazy zaczynające się od litery a, na którą pada akcent, mogą mieć rodzajnik un, pomimo tego, iż należą do rodzają żeńskiego, na przykład un ave blanca (biały ptak).
Słówko po hiszpańsku: Słówko po polsku:
once 11
dose 12
trese 13
catorce 14
quince 15
diecisiés 16
diecisiete 17
dieciocho 18
diecinueve 19
veinte 20
veintiuno 21
veintidós 22
veintitrés 23
veinticuatro 24
veinticinco 25
veintisiés 26
veintisiete 27
veintiocho 28
veintinueve 29
trienta 30
cuarenta 40
cincuenta 50
sesenta 60
setenta 70
ochenta 80
noventa 90
cien 100
quinientos 500
mil 1000
uno jeden
dos dwa
tres trzy
quatro cztery
cinco pięć
sies sześć
siete siedem
ocho osiem
nueve dziewięć
diez dziesięć
once jedenaście
doce dwanaście
trece trzynaście
catorce czternaście
quince piętnaście
diez y seis szesnaście
diez y ocho osiemnaście
diez y nueve dziwiętnaście
veinte dwadzieścia
veintiuno dwadzieścia jeden
veintidós dwadzieścia dwa
veintitrés dwadzieścia trzy
veinticuatro dwadzieścia cztery
veinticinco dwadzieścia pięć
veintiséis dwadzieścia sześć
veintisiete dwadzieścia siedem
zero 0
uno 1
dos 2
tres 3
quatro 4
cinco 5
sies 6
siete 7
ocho 8
nueve 9
diez 10
once 11
doce 12
trece 13
catorce 14
quince 15
diez y seis 16
diez y siete 17
diez y ocho 18
diez y nueve 19
veinte 20
veintiuno 21
treinta 30
cuarenta 31
cuarenta y uno 41
cincuenta y uno 51
sesenta y uno 61
setenta y uno 71
ochenta y uno 81
noventa y uno 91
cien 100
ciento uno 101
uno 1
dos 2
tres 3
quatro 4
cinco 5
sies 6
siete 7
ocho 8
nueve 9
diez 10
once 11
doce 12
trece 13
catorce 14
quince 15
diez y seis 16
diez y siete 17
diez y ocho 18
diez y nueve 19
veinte 20
veintiuno 21
veintidós 22
veintitrés 23
veinticuatro 24
veinticinco 25
veintiséis 26
veintisiete 27
veintiocho 28
veintinueve 29
treinta 30
treinta y uno 31
treinta y dos 32
treinta y tres 33
treinta y cuatro 34
treinta y cinco 35
treinta y seis 36
treinta y siete 37
treinta y ocho 38
treinta y nueve 39
cuarenta 40
cuarenta y uno 41
cuarenta y dos 42
cincuenta 50
cincuenta y uno 51
cincuenta y dos 52
sesenta 60
sesenta y uno 61
sesenta y dos 62
setenta 70
setenta y uno 71
setenta y dos 72
ochenta 80
ochenta y uno 81
ochenta y dos 82
noventa 90
noventa y uno 91
noventa y dos 92
cien 100
Liczby 16 - 19 tworzymy, dołączając do słowa dieci liczbę jedności:
Język hiszpańskiGramatykaGramática – Liczby 16 - 19
liczba
nazwa
liczba
nazwa
16
diez y seis
18
diez y ocho
17
diez y siete
19
diez y nueve
Proszę, zwróć uwagę na akcent graficzny w wyrazie dieciséis.
Podobnie tworzymy liczby z zakresu 20-29, tym razem trzonem jest słowo veinti, które w przypadku liczby 20, a więc pozbawionej rzędu jedności, zakończone jest literą e zamiast i.
Język hiszpańskiGramatykaGramática – Liczby 20 - 29
liczba
nazwa
liczba
nazwa
20
veinte
25
veinticinco
21
veintiuno
26
veintiséis
22
veintidós
27
veintisiete
23
veintitrés
28
veintiocho
24
veinticuatro
29
veintinueve
Zwróć proszę uwagę na akcenty graficzne w wyrazach veintidós, veintitrès i veintiséis.
