IRC/Początki

Ten rozdział ma pomóc osobom, które chcą zacząć korzystać z IRC i wykazać, że nie jest to trudne.

Aby zacząć użytkować IRC-a należy:

• pobrać z internetu bądź zdobyć w jakiś inny sposób program do IRC, tzw. klienta, a następnie go zainstalować na swoim komputerze; obecnie istnieje kilkadziesiąt różnych tego rodzaju programów pod wszystkie systemy operacyjne i część jest bezpłatna; więcej na ten temat w rozdziale "Klienty"
• nauczyć się kilku podstawowych komend, które zostaną omówione pokrótce w tym rozdziale, a bardziej szczegółowo w dalszych
• wybrać sobie jedną z sieci IRC i zalogować się do jednego z jej serwerów; najbardziej znane publiczne sieci IRC są opisane w rozdziale "Najbardziej znane publiczne sieci IRC"
• po udanym zalogowaniu się, wejść na jeden z kanałów, które istnieją w tej sieci i zacząć po prostu rozmawiać z innymi; obsługa kanałów jest dokładniej opisana w rozdziale "Kanały".

Zaczynamy

Omówimy cały proces na przykładzie programu Chatzilla - ze względu na jego mały rozmiar, dostępność na wiele platform i bardzo łatwą instalację; nieistotne jest dla nas w tym momencie, czy jest lepszy czy gorszy od innych.

Chatzilla jest dodatkiem (pluginem) do przeglądarek Mozilla/Firefox. Ich użytkownicy muszą jedynie wejść na stronę addons.mozilla.org i wyszukać ten dodatek. Na stronie opisu Chatzilli znajdują się dalsze informacje.

Nie będziemy się tutaj zbyt dokładnie zagłębiać w działanie samego programu Chatzilla, gdyż wszystkie klienty IRC obsługuje się w sumie w dość podobny sposób, a ten został wybrany gdyż jest bezpłatny i stosunkowo prosty w obsłudze, więc na początek powinien wystarczyć. Później, w każdej chwili będziemy mogli popróbować też inne programy do IRC.

Opis zadania

Załóżmy, że naszym zadaniem jest wejść do sieci IRCnet na kanał o nazwie "#polska" i zamienić z siedzącymi tam ludźmi parę uwag, a później wybrać jedną osobę z tego kanału i porozmawiać z nią prywatnie na dowolny temat.

Krok 1: uruchamiamy program

Po uruchomieniu Chatzilli będziemy mieli taki widok jak na obrazku załączonym obok:

Duże białe pole u góry (1), to okno, w którym będą się pojawiały komunikaty przysyłane do nas przez ludzi lub serwer. Komunikaty te będą się przesuwały od dołu do góry i w momencie, gdy okno się nimi zapełni, będą od góry "uciekały za ekran".

Zaraz pod dużym oknem przeznaczonym na komunikaty znajduje się małe pole (2) przeznaczone do wpisywania przez nas komunikatów oraz komend, które będą wysyłane do serwera i dalej przez serwer do ludzi, z którymi będziemy rozmawiać.

Między tymi dwoma oknami znajduje się belka (3), w której są klawisze umożliwiające przełączanie się do kolejnych paneli. Chatzilla będzie otwierała nowe panele, gdy będziemy wchodzili na kolejne kanały lub rozpoczynali rozmowy z pojedynczymi osobami. Pierwszy panel, ten który teraz widzimy jest przeznaczony do komunikowania się z serwerem.

Jak odróżnić komendy od komunikatów

To, co wysyłamy do serwera, używając pola 2, dzieli się na komunikaty i komendy. Komendy od komunikatów odróżnia się przez znak / (ukośnik) na początku linii wysyłanego tekstu. Serwer uważa, że gdy tego znaku nie ma to, co wysyłamy jest prostym komunikatem przeznaczonym dla jakiejś osoby, a gdy ten znak jest to ma to interpretować jako jedną ze swoich komend.

W tej chwili nie jesteśmy jeszcze zalogowani do żadnego serwera, zatem zarówno nasze komendy jak i komunikaty będą trafiały w próżnię.

Komendy wysyłane na serwer są interpretowane i wykonywane przez serwer, a nie przez nasz program. Stąd w gruncie rzeczy zestaw dostępnych komend nie zależy od naszego programu, lecz od tego co potrafi zrobić serwer. Wyjątkiem są tylko komendy, które służą do konfiguracji samego klienta oraz tzw. aliasy - czyli uproszczone komendy, które nasz program zamienia w niewidoczny dla nas sposób na bardziej złożone rozkazy zrozumiałe dla serwera.

uwaga techniczna

Od tej pory, będziemy trzymać się zasady, że wszystkie opisywane komendy będziemy poprzedzali znakiem / - którego przy próbach ich wykonania nie należy w żadnym wypadku pomijać. Trzeba koniecznie zapamiętać, że znak / musi być naprawdę pierwszy w komendzie, którą będziemy pisali - nie może być przed nim żadnego pustego miejsca ani innego znaku, nawet kropki. Należy też pamiętać, że po znaku / od razu zaczyna się komenda - nie należy po nim wpisywać żadnej spacji.

druga uwaga techniczna

Zarówno komendy jak i komunikaty są wysyłane do serwera po tym jak je wpiszemy do okna 2 i naciśniemy klawisz "enter", nie należy klawisza "enter" używać do rozpoczęcia następnej linii tekstu - IRC i tak pozwala na wysyłanie tylko jednej linii tekstu na raz.

Krok 2: łączymy się z serwerem

Aby połączyć się z serwerem sieci IRCnet z terenów środkowej i północnej Polski piszemy w oknie 2:

/server warszawa.irc.pl

i przyciskamy klawisz "enter". Możemy też spróbować serwerów: krakow.irc.pl, lublin.irc.pl, poznan.irc.pl, jeśli mieszkamy bliżej tych miast. Połączenie trwa jakiś czas - czasem nawet do 2-3 minut, w czasie których nic się na naszym ekranie nie pokazuje. Gdy wreszcie zostaniemy połączeni serwer wyśle do nas komunikat wyglądający następująco:

Network view for “warszawa.irc.pl” opened.
Attempting to connect to “warszawa.irc.pl”. Use /cancel to abort.
Connecting to irc://warszawa.irc.pl/ (irc://warszawa.irc.pl/), attempt 1, 
next attempt in 15 seconds...
Please wait while we process your connection.
Welcome to the Internet Relay Network kazio_!~chatzilla@214.421.32.71
Your host is warszawa.irc.pl, running version 2.11.1p1
This server was created Tue Aug 2 2005 at 12:28:48 CEST
There are 106591 users and 5 services on 41 serversm, 196 operators online, 
54183 channels formed
============================================================
- Porty na serwerze warszawa.irc.pl: 6661 - 6667.
- UWAGA: Zaleca sie uzywanie portow z zakresu 6661 - 6666.
-
- ------------------------------------------------------------
-
- Inne serwery IRC w Polsce:
- - krakow.irc.pl (6661-6667)
- - lublin.irc.pl (6661-6667)
- - poznan.irc.pl (6661-6667)
- ------------------------------------------------------------
-
- UWAGA klienci:
- Prosimy nie używać więcej niż dwóch sesji jednocześnie.
-
- Zglaszanie naduzyc: abuse@irc.pl
- Informacje dotyczace IRC: http://www.irc.pl
- Interfejs WWW do bazy K:linii: http://www.irc.pl/kline
-
- ============================================================
- Admin zastrzega sobie prawo do usuniecia z serwera (K:line)
- dowolnej sesji bez podania przyczyn. Jesli Ci sie to bardzo
- nie podoba, to mozesz zmienic serwer, z ktorego korzystasz.
- ============================================================
End of MOTD command.
User mode for kazio_ is now +i

Krok 3: zmieniamy naszego nicka

W trakcie logowania do serwera program wybrał dla nas wstępnie jakiegoś przypadkowego nicka, czyli pseudonim, pod którym będziemy rozpoznawani przez innych w sieci. Nick ten widać na samym, dolnym, prawym rogu ekranu w polu (3). Jeśli nie podoba się nam ten nick i chcemy zamienić go na jakiś inny piszemy w polu 2 np:

/nick poczatkujacy29

i po chwili serwer wyśle do nas komunikat, że nasz nick zmienił się na poczatkujacy29. Oczywiście, zamiast poczatkujacy29 - możemy sobie wybrać przy pomocy tej komendy jakiś inny nick.

uwaga techniczna

W nicku nie może być polskich liter oraz niektórych znaków specjalnych takich jak "?" "*" "@" i parę innych.

druga uwaga techniczna

Wybrany przez nas nick może być już przez kogoś używany. Wówczas serwer nie pozwoli nam wykonać tej komendy i zamiast tego przyśle ostrzeżenie, że należy sobie wybrać jakiś inny nick.

Krok 4: wchodzimy na kanał

Aby wejść na kanał "#polska" piszemy w oknie 2:

/join #polska

W tym momencie Chatzilla otwiera nowy panel, w którym widać po lewej stronie listę nicków osób, które akurat na nim przebywają (5) a po prawej (1) okno, w którym pojawiają się wysyłane na ten kanał komunikaty.

uwaga techniczna

Osoby zaznaczone zielonymi kropkami na liście 5 to tzw. opy - czyli operatorzy kanału, którzy mają na nim pewne szczególne prawa, opisane dokładniej w rozdziale "Kanały".

druga uwaga techniczna

Nazwa prawie wszystkich kanałów zaczyna się od znaku "#". Istnieją też kanały zaczynające się od innych znaków specjalnych, ale początkowo się na nie raczej nie natkniemy.

Krok 5: gadamy sobie na kanale

Po pomyślnym wejściu na kanał możemy zacząć już na nim rozmawiać poprzez pisanie dowolnych tekstów w oknie 2 i przyciskanie po ich napisaniu klawisza "enter". Np:

Czesc, jestem Kaziu, witam wszystkich zgromadzonych (enter)

co spowoduje, że na kanale pokaże się tekst:

<poczatkujacy29>: Czesc, jestem Kaziu, witam wszystkich zgromadzonych

i tekst ten zobaczą w ten sam sposób wszyscy inni uczestnicy kanału.

Nasze przywitanie może, ale nie musi, wywołać reakcję w postaci przywitania nas przez innych, np. zobaczymy:

<mila> Hej, milo, ze tu wpadles

albo:

<niegrzeczny> Spadaj baranie 

bo raczej nie oczekujmy, że na IRC-u zawsze, wszyscy będą dla nas mili. W ten sam sposób możemy dalej kontynuować rozmowę na kanale, do czasu, aż postanowimy z niego wyjść, co możemy uczynić komendą:

/part #polska Do zobaczenia

co spowoduje zamknięcie panelu tego kanału, a na kanał zostanie wysłany komunikat, który zobaczą Ci co na nim zostali:

 *<poczatkujacy29> left channel #polska (Do zobaczenia)

Oczywiście, zamiast "do zobaczenia" możemy napisać w komendzie /part coś innego.

uwaga techniczna

na różnych kanałach stosuje się różne sposoby kodowania polskich liter. Jeśli nasz program koduje je w inny sposób niż powszechnie przyjęty unikajmy pisania z użyciem "ą,ę,ś,ć,ó" itd. przynajmniej do czasu, aż nie dowiemy się jak dostosować nasz program do tego kodowania. Komunikaty osób, które piszą na tym kanale, stosując kodowanie UTF będą dla nas sprawiały wrażenie jakby zawierały niezrozumiałe "krzaki" - nie jest to wina tych osób, ale nasza - bo nasz program nie jest jeszcze poprawnie skonfigurowany.

Krok 6: rozmawiamy prywatnie

Załóżmy, że do rozmowy prywatnej, poza kanałem, wybieramy sobie osobę o nicku cratus. Konwersację możemy zacząć przez wykonanie komendy:

/query cratus Hej, to pojdzie do zrzutu ekranowego, powiedz cos milego

co spowoduje uruchomienie kolejnego panelu u nas i prawdopodobnie osobnego okna lub panelu w programie IRC, który używa cratus. W nowootwartym oknie cratusa pokaże się tekst:

{poczatkujacy29} Hej, to pojdzie do zrzutu ekranowego, powiedz cos milego

Panel rozmowy prywatnej przypomina okno kanału, tyle, że nie zawiera listy użytkowników. W tym panelu możemy rozmawiać tak samo jak na kanale pisząc nasze komunikaty w okienku 2, które się będą ukazywały w dużym oknie 1. Tym razem będą one jednak trafiały wyłącznie do osoby o nicku cratus i do nikogo więcej.

Po zakończonej konwersacji możemy ją zakończyć, klikając prawym klawiszem myszki na zakładkę panelu "cratus" i wybierając opcję "hide tab". W wielu innych program można zamknąć okno rozmowy prywatnej, pisząc w polu komend:

/query

Cratus nie dostanie od serwera żadnego komunikatu informującego go o tym fakcie, wypada zatem wcześniej go pożegnać.

Krok 7: wychodzimy

Gdy już się nam znudzi zabawa, powinniśmy poprawnie opuścić serwer. Możemy to zrobić, po prostu wyłączając Chatzillę, ale może to skutkować tym, że jeśli mieliśmy w tym momencie włączone panele z kanałami nasz nick pozostanie się przez jakiś czas na liście i staniemy się tzw. duchem. Bardziej elegancko jest przed wyłączeniem programu rozłączyć się z serwerem. Można to zrobić komendą:

/quit Do widzenia

co spowoduje rozłączenie się z serwerem i wysłanie przez niego na wszystkie kanały, na których przebywaliśmy w momencie wykonywania tej komendy komunikatu:

 * <poczatkujacy29> has left #polska (quit "Do widzenia")

Oczywiście, tak samo jak w przypadku komendy /part zamiast "Do widzenia" możemy napisać dowolny inny tekst.

Podsumowanie

Przekazane tu informacje, w zasadzie powinny wystarczyć do prowadzenia prostych rozmów za pomocą IRC. Zapoznaliśmy się tu z następującymi komendami:

server

połączenie się z określonym serwerem sieci IRC

nick

zmiana nicka

join

wejście na kanał

part

opuszczenie kanału

query

rozpoczęcie i zakończenie rozmowy prywatnej

quit

rozłączenie się z serwerem

IRC posiada jednak znacznie więcej możliwości, które są opisane w dalszych rozdziałach.